การสังเคราะห์งานวิจัยเกี่ยวกับการใช้บทเพลงพื้นบ้านในกิจกรรมการสอนดนตรี ในประเทศไทย: การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์ของการวิจัยครั้งนี้คือการวิเคราะห์งานวิจัยเกี่ยวกับการสอนดนตรีที่ใช้บทเพลงพื้นบ้านในประเทศไทย โดยใช้วิธีการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ พบผลงานทั้งหมด 19 ฉบับที่ตรงตามเกณฑ์ที่กำหนดไว้สำหรับการศึกษาครั้งนี้ ซึ่งมุ่งเน้นไปที่รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์และวิทยานิพนธ์ที่ตีพิมพ์ระหว่างปี พ.ศ. 2560 ถึง 2566 ในระบบฐานข้อมูลวารสารอิเล็กทรอนิกส์กลางของประเทศไทย เมื่อระบุวรรณกรรมตามเกณฑ์การค้นหาแล้ว จึงทำการวิเคราะห์เนื้อหาใน 4 ด้าน ได้แก่ 1) ลักษณะทั่วไป 2) ระเบียบวิธีวิจัย 3) วัตถุประสงค์ของการศึกษา และ 4) ประเภทของกิจกรรมการสอนดนตรี การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติเชิงพรรณนา นำเสนอในรูปแบบร้อยละ
ผลการวิเคราะห์งานวิจัยพบว่ารายงานการวิจัยและวิทยานิพนธ์ส่วนใหญ่มาจากปี พ.ศ. 2566 ซึ่งมีปริมาณมากที่สุด (ร้อยละ 26.32, n = 5) สถาบันที่ผลิตวรรณกรรมมากที่สุดในช่วง 6 ปีคือจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (ร้อยละ 36.85, n = 7) ในด้านระเบียบวิธีวิจัย พบว่าการวิจัยเชิงคุณภาพเป็นวิธีหลักที่ใช้ โดยคิดเป็นร้อยละ 47.37 (n = 9) ของการศึกษาทั้งหมด วัตถุประสงค์การวิจัยที่พบมากที่สุดคือ 1) การวิเคราะห์บทเพลงพื้นบ้านและเปรียบเทียบผลก่อนและหลังการทดลอง และ 2) การศึกษาผลของการทดลองและประสิทธิภาพของชุดกิจกรรมการสอน คู่มือ และแบบเรียน ซึ่งคิดเป็นร้อยละ 34.21 (n = 13) ของการศึกษาทั้งหมด
ในด้านกิจกรรมการสอนดนตรี พบว่าเพลงพื้นบ้านส่วนใหญ่ถูกสอนผ่านการบรรเลงดนตรี คิดเป็นร้อยละ 65 ของกรณีทั้งหมด การศึกษาส่วนใหญ่มุ่งเน้นการใช้เพลงพื้นบ้านในระดับมัธยมศึกษา ซึ่งคิดเป็นร้อยละ 40 ของประชากรที่ศึกษา ผลการวิจัยนี้ชี้ให้เห็นถึงแนวโน้มในการศึกษาเกี่ยวกับการใช้บทเพลงพื้นบ้านในกิจกรรมการสอนดนตรีในประเทศไทย และสามารถใช้เป็นข้อมูลอ้างอิงสำหรับการวิจัยในอนาคตต่อไป
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารคณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ถือเป็นความคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรง ซึ่งกองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารคณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารคณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อกระทำการใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักอักษรจากวารสารคณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ก่อนเท่านั้น
เอกสารอ้างอิง
กัมปนาท โนนศรี และ สิชฌน์เศก ย่านเดิม. (2562). การสร้างชุดการสอนฝึกร้องเพลงรำโทนสำหรับ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 โรงเรียนสตรีอ่างทอง จังหวัดอ่างทอง. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ คณะสังคมศาสตร์.
จักรวิดา นิ่มเหล็ก. (2566). ผลของการฝึกเพลงพื้นบ้านหนังตะลุงที่บรรเลงด้วยเปียโนที่มีต่อความเข้าใจจังหวะ ความจำ และสมาธิของเด็ก. วิทยานิพนธ์ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
ชญาณ์ณัฎฐา หาญปริพรรณ์. (2564). การพัฒนาหนังสือแบบเรียนเสริมไวโอลินโดยการประยุกต์ใช้บทเพลงสุนทราภรณ์สำหรับผู้สุงอายุ. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาดนตรีศึกษา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ชำนาญ ปาณาวงษ์. (2563). ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ: จากแนวคิดทฤษฎีสู่การปฏิบัติ. พิมพ์ครั้งที่ 2. พิษณุโลก: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยนเรศวร.
ชูศรี วงศ์รัตนะ. (2560). เทคนิคการสร้างเครื่องมือวิจัย: แนวทางการนำไปใช้อย่างมืออาชีพ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์อมร.
ณัชชา เตชะอาภรณ์ชัย. (2560). ผลการจัดกิจกรรมการเคลื่อนไหวประกอบบทเพลงพื้นเมืองสำหรับเด็กปฐมวัย ที่มีต่อความเข้าใจจังหวะ. วารสารสถาบันวัฒนธรรมและศิลปะ, 18(2), 36–42.
ณัฏฐภรณ์ หลาวทอง. (2561). การสร้างเครื่องมือวิจัยทางการศึกษา. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ทยา เตชะเสน์, ชนิดา รอดหยู่, ปมนวัฒน์ สามสี และปิยะรัตน์ ธรรมรงรัตน์. (2565). การศึกษาผลสัมฤทธิ์ของ “แบบเรียนเพลงพื้นบ้านภาคใต้สำหรับกีตาร์คลาสสิก” ในรายวิชากีตาร์คลาสสิก ของนักศึกษาสาขาดนตรีศึกษา ชั้นปีที่ 3 คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช. วารสารวิชาการสังคมมนุษย์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช, 12(1), 110–119.
เทพิกา รอดสการ. (2560). ดนตรีและการวิจัยเชิงปริมาณ. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ธันย์ศรุต กลีบสมุทร วงศ์วิทูรสมุทร, ธิติ ปัญญาอินทร์ และ ธนพล ตีรชาติ. (2565). การพัฒนาชุดฝึกทักษะวงโยธวาทิตโดยใช้เพลงพื้นบ้านอีสานใต้สําหรับโรงเรียนมัธยมศึกษา. วารสารดนตรีและวัฒนธรรม, 1(1), 12–23.
ธีรวิทย์ กลิ่นจุ้ย. (2565). การสังเคราะห์งานวิจัยทางดนตรีศึกษาที่เกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมดนตรีที่หลากหลายในประเทศไทย: การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ. วารสารอารยธรรมศึกษา โขง-สาละวิน, 13(02), 149-174.
ปภาอร แก้วสว่าง. (2563). การพัฒนากิจกรรมการเรียนการสอนดนตรีพื้นเมืองภาคเหนือแบบ 4 MATสำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 วิทยาลัยนาฏศิลปลพบุรี. วารสารนิสิตวัง, 22(1), 12–21.
ธิติ ปัญญาอินทร์ และ เอกชัย ธีรภัคสิริ. (2566). ดนตรีและเพลงพื้นบ้าน: การพัฒนากิจกรรมดนตรีรองรับสังคมสูงวัยในจังหวัดบุรีรัมย์. วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์ มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 15(1), 69–84.
พชร พิฆาตไพรี และ จตุพร สีม่วง. (2562). การเรียบเรียงเสียงประสานชุดเพลงพื้นบ้านอีสาน สำหรับวงโยธวาทิต. วารสารศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 11(1), 238–257.
พัชรพันธ์ สมบุญตนนท์. (2564). การสร้างแบบเรียนไวโอลินเสริมสำหรับผู้เรียนระดับเริ่มต้นโดยใช้ดนตรีพื้นบ้านไทย. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาดนตรีศึกษา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
เพียงแพน สรรพศรี และ ยุทธนา ฉัพพรรณรัตน์. (2562). การสอนดนตรีพื้นบ้านล้านนาสำหรับผู้สูงอายุ: กรณีศึกษาครูพรหเมศวร์ สรรพศรี (ครูภูมิปัญญาไทย). วารสารศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 11(2), 49–74.
ภัทรธีรา ดีสัว. (2564). แนวทางการจัดกิจกรรมดนตรีสำหรับเด็กปฐมวัยโดยใช้เพลงไทย. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาดนตรีศึกษา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ภิญโญ ภู่เทศ. (2566). การจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านดนตรีพื้นบ้านนครสวรรค์. มนุษยสังคมสาร (มสส.), 21(1), 105–122.
วิชญ์ บุญรอด และ ทิพรัตน์ สิทธิวงศ์. (2566). รูปแบบกิจกรรมการละเล่นดนตรีพื้นบ้านสำหรับผู้สูงอายุ โดยเน้นการมีส่วนร่วมของชุมชน เพื่อเสริมสร้างสุขภาวะที่ยั่งยืน. วารสารวิจยวิชาการ, 6(6), 173–194.
สุทิชา บุญโน. (2562). การศึกษาสาระดนตรีพื้นบ้านในมาตรฐานผู้เรียน มาตรฐานผู้สอน มาตรฐานหลักสูตร และหลักสูตรดนตรีศึกษาระดับปริญญาบัณฑิตในสถาบันระดับอุดมศึกษาของประเทศไทยและนานาชาติ. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาดนตรีศึกษา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อดิวัชร์ พนาพงศ์ไพศาล. (2561). การเฝ้าระวังทางวัฒนธรรมเพื่อการสร้างสรรค์บทเพลงฝึกพื้นฐานสำหรับ วงดุริยางค์เครื่องลมจากบทเพลงพื้นเมืองล้านนา. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี, 7(พิเศษ), 1–17.
อดิวัชร์ พนาพงศ์ไพศาล. (2562). การศึกษาทำนองของเพลงพื้นเมืองล้านนาที่เหมาะสมต่อการสร้างสรรค์บทเพลงสำหรับฝึกพื้นฐานของวงดุริยางค์เครื่องลมในจังหวัดเชียงราย. วารสารดนตรีบ้านสมเด็จฯ, 1(2), 1–16.
อานันท์ กาญจนพันธุ์. (2560). ก้าวข้ามวาทกรรมสู่พื้นที่ความรู้: จุดตัดของข้อถกเถียงทางสังคมศาสตร์. กรุงเทพฯ : ศยามปัญญา.
Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Thousand Oaks : Sage Publications.
