การสะท้อนจิตวิญญาณญี่ปุ่นผ่านผลงานศิลปะอิมเมอร์ซีฟของ “TeamLab”

Main Article Content

เกรียงไกร กงกะนันทน์
พิษณุ ศุภนิมิตร
ชัยยศ อิษฎ์วรพันธุ์
สุขุมาล นิธิภัทรอนันต์

บทคัดย่อ

เป็นที่ทราบกันดีว่าศิลปะญี่ปุ่นร่วมสมัยมีการนำพื้นฐานทางวัฒนธรรมของตนเองมาเป็นเนื้อหาหลักอยู่เสมอ หนึ่งในเนื้อหาที่นิยมนำมาพูดถึงคือความเคารพในธรรมชาติในแง่มุมต่าง ๆ ซึ่งทราบกันดีว่าเป็นมุมมองของศาสนาชินโต ที่เป็นศาสนาดั้งเดิมของญี่ปุ่น ดังตัวอย่างผลงานภาพยนตร์อะนิเมชั่นของสตูดิโอจิบลิ นอกจากนี้กระทั่งในสื่อศิลปะที่ใช้เทคโนโลยีชั้นสูงก็ยังนำเนื้อหาดังกล่าวมานำเสนอเช่นกัน บทความนี้จะศึกษาผลงานศิลปะอิมเมอร์ซีฟ (Immersive Art) ที่จัดแสดงในรูปแบบของศิลปะอินเทอร์แอคทีฟร่วมสมัย (Interactive Art Installation) ของกลุ่มทีมแล็บ (TeamLab) โดยจะศึกษาจากการมีประสบการณ์จริงของผู้ศึกษาเนื่องจากศิลปะลักษณะนี้ต้องการการมีส่วนร่วมของผู้ชมด้วย จากนั้นจะทำการวิเคราะห์เกี่ยวกับความเคารพธรรมชาติในงานของกลุ่มนี้ว่ามีลักษณะอย่างไร ผลการศึกษาพบว่าผลงานของทีมแล็บนำเสนอจิตวิญญาณของศาสนาชินโตผ่านความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ โดยแสดงออกผ่านผลงานศิลปะดิจิทัลในแง่มุมดังนี้ 1. แนวคิดเกี่ยวกับเทพเจ้า (Kami) 2. แนวคิดเรื่องสิ่งดีและสิ่งร้าย 3. แนวคิดเรื่องการชำระล้างจิตวิญญาณให้บริสุทธิ์ 4. แนวคิดในด้านความบริสุทธิ์กับความซื่อสัตย์สุจริต 5. แนวคิดเรื่องความเข้าใจชีวิตและความตาย 6. แนวคิดในด้านความสมดุลและความกลมกลืน 7. แนวคิดในด้านการมีส่วนร่วมในชุมชน 8. แนวคิดในด้านความเชื่อมโยงกับธรรมชาติ 9. แนวคิดในด้านการเคารพต่อสิ่งมีชีวิต

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
กงกะนันทน์ เ., ศุภนิมิตร พ., อิษฎ์วรพันธุ์ ช., & นิธิภัทรอนันต์ ส. (2025). การสะท้อนจิตวิญญาณญี่ปุ่นผ่านผลงานศิลปะอิมเมอร์ซีฟของ “TeamLab”. วารสารศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 17(2), 281–302. สืบค้น จาก https://so02.tci-thaijo.org/index.php/fakku/article/view/267707
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

ประติมล บุญประจักษ์. (2559). แนวคิดเกี่ยวกับธรรมชาติในภาพยนตร์แอนิเมชันของฮายาโอะ มิยาซากิ. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยศิลปากร.

เพ็ญศรี กาญจโนมัย. (2524). ชินโต จิตวิญญาณของญี่ปุ่น. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.

เพ็ญศรี กาญจโนมัย. (2540). สังคมและวัฒนธรรมญี่ปุ่น. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.

TeamLab. (2013). Sketch Aquarium: Connected world. Retrieved May 31, 2024, from https://futurepark.teamlab.art/en/playinstallations/sketch_aquarium_connected _world/

TeamLab. (2018a). Flutter of butterflies beyond borders, ephemeral life born from people. Retrieved May 31, 2024, from https://www.teamlab.art/th/w/butterflies_ephemerallife_people/

TeamLab. (2018b). Universe of water particles on a rock where people gather. Retrieved May 31, 2024, from https://www.teamlab.art/w/iwa-waterparticles/