ยี่เกเขมรสุรินทร์ : มรดกนาฏกรรมเขมรถิ่นไทย

บทคัดย่อ

บทความวิจัย “ยี่เกเขมรสุรินทร์ : มรดกนาฏกรรมเขมรถิ่นไทย” มีวัตถุประสงค์เพื่ออนุรักษ์ และเผยแพร่การแสดงยี่เกเขมรสุรินทร์ เป็นวิจัยเชิงคุณภาพมีวิธีการศึกษาที่มุ่งเน้นประวัติศาสตร์ รูปแบบการแสดง องค์ประกอบการแสดง การอนุรักษ์ และการเผยแพร่การแสดง ผลการวิจัยพบว่า การแสดงยี่เกเขมรเป็นศิลปะการแสดงที่ได้รับอิทธิพลการแสดงมาจากหลายทาง เมื่อชุมชนเขมรรับเอาการแสดงยี่เกเข้ามาในชุมชน คนในชุมชนปรับเปลี่ยนรูปแบบ และองค์ประกอบการแสดงให้เป็นไปตามลักษณะวัฒนธรรมเดิมของชุมชน การแสดงยี่เกเขมรมีรูปแบบการแสดงที่มีเอกลักษณ์เฉพาะ การใช้ภาษาเขมรเป็นหลัก มีผู้แสดงคือ ตัวพระ             ตัวนาง ตัวเบ็ดเตล็ด และผู้แสดงประกอบบททำหน้าที่ร่ายรำอยู่ด้านหลังผู้แสดงหลัก เพลงและดนตรีประกอบมีปี่ในเป็นเครื่องทำทำนองและมีกลองรำมะนาเป็นเครื่องทำจังหวะ เครื่องแต่งกายแบ่งตามลักษณะของผู้แสดง ตัวพระ ตัวนาง สวมมงกุฎ ชฎา ผู้รำประกอบบท สวมกระบังหน้า ตัวเบ็ดเตล็ดมีหน้ากากปิดหน้าตามบท เช่น ฤษี ยักษ์ ลิง ผู้แสดงทุกคนนุ่งห่มด้วยผ้าพื้นถิ่น รูปแบบการแสดงเริ่มด้วยการล้อมวงไหว้ครู การร้องและรำแนะนำตัว การดำเนินเรื่อง การร้องและรำเกี้ยวพาราสี การร้องและรำอวยพรอำลาเพื่อจบการแสดง เรื่องที่นิยมนำมาแสดง ได้แก่ ท้าวพรหมทัต สุริยวงศ์ เป็นต้น การแสดงยี่เกเขมรได้รับความนิยมอย่างมาก มีคณะยี่เกเขมรจำนวนมากในจังหวัดสุรินทร์ และซบเซาลงเพราะมีการแสดงอื่น ๆ และสื่อโทรทัศน์ ภาพยนตร์ เริ่มเข้ามาในชุมชน การขาดช่วงของการสืบทอด ความนิยมน้อยลงเหลือเพียงการจัดการแสดงเพื่อเป็นการสาธิต  ปัจจัยสำคัญคือ ปัจจุบันผู้ที่ยังคงแสดงยี่เกเขมรเหลือน้อยมากนับวันอายุมากขึ้น การศึกษาเพื่ออนุรักษ์  และเผยแพร่จึงเป็นสิ่งสำคัญก่อนที่ยี่เกเขมรจะเลือนหายไปตามกาลเวลาและหมดไปตามอายุขัยของศิลปิน