ปฎาน : การสร้างสรรค์งานนาฏศิลป์พื้นบ้านร่วมสมัยจากคติความเชื่อเรื่องผ้าเพดาน

บทคัดย่อ

บทความวิชาการฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างสรรค์นาฏศิลป์พื้นบ้านร่วมสมัยจากคติความเชื่อเรื่องผ้าเพดานชุด “ปฎาน” มีขั้นตอนจากการศึกษาค้นคว้าข้อมูลนำมาสู่กระบวนการคิด พัฒนา และสร้างสรรค์เป็นผลงานอย่างมีรูปแบบและขั้นตอนการดำเนินตามระเบียบวิธีการศึกษา นำข้อมูลที่ได้จากการวิเคราะห์มาเป็นแนวทางสร้างสรรค์นาฏศิลป์พื้นบ้านร่วมสมัย ซึ่งแนวคิดการสร้างสรรค์มาจากวัฒนธรรมและมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมด้านการทอผ้าของชาวเขมรสืบทอดกันมาอย่างยาวนาน  การทอผ้าประเภทหนึ่งที่เรียกว่า “ผ้าปฏาน” คือผ้าที่ทอขึ้นสำหรับถวายเป็นพุทธบูชา สร้างด้วยกระบวนการมัดหมี่ ลวดลายที่ปรากฏคือเรื่องราวเกี่ยวกับพระพุทธศาสนา โดยใช้ในการดาดเพดานเหนือรูปเคารพ และแขวนตามศาสนสถาน การสร้างสรรค์ในครังนี้มีรูปแบบการแสดงเพื่อนำเสนอถึงสตรีได้ถักทอความรัก ความหวัง เวลา ความว่างเปล่า พิธีกรรม สรวงสวรรค์ ความวิริยะอุตสาหะ และการอุทิศตนทางจิตวิญญาณของช่างทอ เพื่อผลิตสิ่งทอสำหรับถวายเป็นพุทธบูชา การสร้างสรรค์การแสดงในครั้งนี้ได้ใช้ทฤษฎีการสร้างสรรค์ตามขั้นตอน คือ การคิดให้มีนาฎยศิลป์ การกำหนดแนวคิดหลัก การประมวลข้อมูล กำหนดขอบเขต การกำหนดรูปแบบ การกำหนดองค์ประกอบอื่น ๆ การออกแบบนาฎยศิลป์ และการประเมินผล ในด้านการออกแบบลีลาท่าทาง การเคลื่อนไหว ดนตรีประกอบการแสดง อุปกรณ์การแสดง และเครื่องแต่งกาย นำวัฒนธรรมดั้งเดิมของชาวเขมรถิ่นไทยมาใช้ในการสร้างสรรค์องค์ประกอบการแสดง อีกทั้งการสร้างสรรค์การแสดงในครั้งนี้นำเสนอต่อผู้ทรงคุณวุฒิเพื่อประเมินผลงาน นำมาปรับปรุงการสร้างสรรค์นาฎศิลป์ในครั้งต่อไป