งานวิจัยสร้างสรรค์ ชุด กริชรายา ศาสตราวุธ

บทคัดย่อ

            การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมากระบวนการรำสิละกริช และเพื่อสร้างสรรค์การแสดงชุดกริชรายา ศาสตราวุธ โดยวิธีการศึกษาจาก เอกสาร ตำรา งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง การสัมภาษณ์ และการสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วม

ผลการวิจัยพบว่า วัฒนธรรมการใช้อาวุธกริช มีความสัมพันธ์กับชวา-มลายู มาก่อนคริสต์ศตวรรษที่ 14  เชื่อว่ากริชเป็นตัวแทนองค์พระอิศวร มีไว้เพื่อบูชา เป็นเครื่องประกอบพระราชอิสริยยศของกษัตริย์หรือบุคคลชั้นสูง รวมไปถึงเป็นเครื่องประดับที่ทรงเกียรติบ่งบอกถึงฐานะของผู้ครอบครอง ในสังคมชาวไทย กริชเป็นเครื่องรางของขลังมีไว้เป็นที่พึ่งพาทางด้านจิตใจ และปรากฏอยู่ในพิธีกรรมที่สำคัญ เช่น ลิมนต์ พิธีกรรมโนราโรงครู พิธีเข้าสุหนัต ประเพณีแต่งงาน เพื่อแสดงถึงความกตัญญูต่อผีบรรพบุรุษ ความเป็นมงคลป้องกันเสนียดจัญไร การรำกริชปรากฏในการแสดงเชิงต่อสู้ที่เรียกว่า สิละกริช  เป็นศิลปะการต่อสู้โดยใช้กริชประกอบการร่ายรำและอวดลีลากระบวนท่าการต่อสู้  มีลำดับการแสดง 3 ขั้น คือ การเคารพคู่ต่อสู้ด้วยการสลาม  การรำไหว้ครูเพื่อรำลึกถึงครูบาอาจารย์และเพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ตัวเอง การร่ายรำเพื่อดูชั้นเชิงคู่ต่อสู้เริ่มจากการขึ้นพรหม เป็นการรำ 4 ทิศ และข่มขวัญคู่ต่อสู้ เป็นการร่ายรำสวนทางกับคู่ต่อสู้โดยทำท่าเดินแปลง (ย่างสามขุม)  จบด้วยกระบวนการต่อสู้ การสร้างสรรค์ชุดการแสดง กริชรายา ศาสตราวุธ ที่ผู้วิจัยได้สร้างสรรค์ขึ้นใหม่ คือ  1 เครื่องแต่งกาย ผู้แสดงสวมชุดบายูมลายูแบบราชสำนักปัตตานี  2 ดนตรีสำหรับดำเนินทำนองใช้ปี่ชวาและกลองมลายูเป็นเครื่องกำกับจังหวะผสมกับดนตรีสากลบรรเลงด้วยทำนองเพลงร่วมสมัย 3 เพลง ท่ารำ แบ่งเป็น 3 ขั้นตอน ได้แก่ การแสดงถึงความเคารพบูชากริช  การแสดงขั้นตอนการใช้กริชในรูปแบบต่าง ๆ เช่น การถือกริช การเหน็บกริช การชักกริช การเก็บกริช การใช้กริชเป็นเครื่องประดับ และแสดงถึงการร่ายรำกลวิธีต่อสู้ การแสดงสร้างสรรค์ชุด กริชรายา ศาสตราวุธ ที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นโดยใช้การพื้นฐานการรำสิละกริช ค่านิยมความเชื่อเรื่องกริช มาออกแบบโดยใช้หลักโครงสร้างทางนาฏศิลป์ไทย และนาฏศิลป์พื้นบ้านภาคใต้ ทำให้ได้การแสดงสร้างสรรค์รูปแบบใหม่ ที่ไม่ทำให้ของเดิมเสียหาย และยังคงไว้ซึ่งศิลปะการต่อสู้ในรูปแบบการแสดงพื้นบ้านภาคใต้ที่สะท้อนถึงความเชื่อ วิถีชีวิตความเป็นปัจจุบันไปด้วย