กระบวนการสร้างสรรค์ฟ้อนมองเซิง ของพ่อครูมงคล เสียงชารี

บทคัดย่อ

             งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการสร้างสรรค์ฟ้อนมองเซิง และความสัมพันธ์ระหว่าง บทสวด(คาถาธรรม)กับการตีกลองมองเซิงและกระบวนท่าฟ้อนมองเซิง ของพ่อครูมงคล เสียงชารี โดยการศึกษาจากเอกสาร การสัมภาษณ์ การสังเกตการณ์ การเก็บข้อมูลภาคสนาม และการฝึกปฏิบัติเพื่อรับการถ่ายทอดกระบวนท่าฟ้อนมองเซิงจากพ่อครูมงคล เสียงชารี นำผลที่ได้มาเขียนบรรยายพรรณนาเชิงวิเคราะห์ ผลการวิจัยพบว่าการสร้างสรรค์ฟ้อนมองเซิง ของพ่อครูมงคล เสียงชารี มีกระบวนการสร้างสรรค์ 4 ขั้นตอน ได้แก่ 1. ขั้นแนวคิด จากองค์ความรู้ที่ได้รับการถ่ายทอดจากพ่อครูมานพ ยาระณะ แบ่งออกเป็น 2 รูปแบบ คือ การบรรเลงดนตรีตามด้วยการแสดงฟ้อนมองเซิงและการฟ้อน ประกอบการบรรเลงดนตรี 2. การออกแบบองค์ประกอบการแสดงซึ่งประกอบด้วย ผู้แสดงสามารถแสดงได้โดยไม่กำหนดเพศและอายุ ด้านการออกแบบเพลงใช้แต่เครื่องประกอบจังหวะมีกลองมองเซิง,ฆ้อง,ฉิ่ง ร่วมกับการแสดงใช้บทสวด(คาถาธรรม)   บท“นะโมตัสสะ…”และ“อิติปิโส…” กำกับจังหวะในการฟ้อน ด้านการแต่งกายในลักษณะของชาวบ้านภาคเหนือ 3. วิธีการแสดงมี 3 ลักษณะ คือ 1. ใช้ผู้แสดงชายล้วนจำนวน 9 คน 2. ใช้ผู้แสดงหญิงล้วนจำนวน 9 คน 3. ใช้ผู้แสดงชายและผู้แสดงหญิงแสดงร่วมกันจำนวน 18 คน 4. การออกแบบท่าฟ้อน ประกอบด้วยท่านาฏศิลป์ไทย      7 ท่า และท่าแม่บทล้านนา 6 ท่า ลักษณะการแปรแถวมีหลายรูปแบบ ด้านความสัมพันธ์ระหว่างบทสวด    (คาถาธรรม)กับการตีกลองมองเซิง พ่อครูมงคล เสียงชารี ใช้บทสวด(คาถาธรรม)แทนเสียงจังหวะกลอง   มองเซิง เพื่อเป็นการฝึกสมาธิของผู้บรรเลงและผู้แสดงให้มีจิตใจจดจ่ออยู่กับการแสดง อีกทั้งเพื่อเป็นการน้อมระลึกถึงคุณพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ เพื่อให้การใช้อวัยวะทุกส่วนมีความสัมพันธ์กับการท่องบทสวด(คาถาธรรม) ตลอดการแสดง สิ่งสำคัญผู้แสดงจะต้องสามารถบรรเลงเครื่องดนตรีและปฏิบัติท่าฟ้อนมองเซิงได้ทุกคน