ภาพสะท้อนความเชื่อเรื่องพญานาคผ่านการแสดงชุด พุทธบูชา ลีลานาคราช

บทคัดย่อ

บทความนี้นำเสนอถึงความเชื่อความศรัทธาที่มีต่อพญานาคผ่านการแสดงชุด พุทธบูชา ลีลานาคราชโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ภาพสะท้อนความเชื่อเรื่องพญานาคผ่านการแสดงนาฎศิลป์พื้นเมืองอีสาน โดยใช้วิธีวิจัยในการลงภาคสนาม นำข้อมูลมาศึกษาและวิเคราะห์ เรียบเรียงนำเสนอตามวัตุประสงค์ ซึ่งมีขอบเขตการศึกษาในพื้นที่จังหวัดหนองคายเท่านั้นผลการศึกษาพบว่า พญานาค คือ สัตว์ในอุดมคติของผู้คนในลุ่มน้ำโขง ซึ่งความเชื่อ ความศรัทธา อย่างแรงกล้าในอิทธิฤทธิ์อำที่จะนวยความอุดมสมบูรณ์ อีกทั้งพญานาคเป็นสัตว์ที่มีความสัมพันธ์กับผู้คนมาอย่างยาวนาน ดังปรากฏในนิทาน ตำนาน ถูกถ่ายทอดผ่านประติมากรรม จิตรกรรม พิธีกรรม และนาฎกรรม โดยเฉพาะนาฎกรรมที่มีการสร้างสรรค์การแสดงพื้นเมืองต่างๆขึ้นมาที่เกี่ยวข้องกับพญานาค ชุด “พุทธบูชา ลีลานาคราช” ของชมรมนาฎศิลป์ จังหวัดหนองคาย ซึ่งนำเสนอในการแสดงแสงสีเสียงในประเพณีบุญออกพรรษา ซึ่งมีปรากฎการณ์บั้งไฟพญานาค กระบวนท่าทางนาฎศิลป์ คือ การจินตนาการลักษณะการเคลื่อนไหวของพญานาคที่แหวกว่ายแม่น้ำโขงและพ่นดวงไฟขึ้นมายังเหนือพื้นผิวน้ำ เพลงประกอบการแสดงมุ่งเน้นไปที่เอกลักษณ์ท้องถิ่นในด้านดนตรีประจำชาติพันธุ์ และเครื่องแต่งกายเป็นการออกแบบที่เกิดจากจินตนาการที่ได้รับแนวคิดแรงบันดาลใจมาจากประติมากรรมและจิตรกรรมที่เกี่ยวข้องพญานาค ภาพสะท้อนความเชื่อในเรื่องของพญานาคที่ใช้นาฎศิลป์เป็นเครื่องมือสำคัญจึงเป็นงานศิลปะพื้นถิ่นที่แสดงถึงอัตลักษณ์ในด้านศิลปะวัฒนธรรมอีกด้วย