การออกแบบผลิตภัณฑ์กราฟิกจากอัตลักษณ์ตัวละครและฉากในฮูปแต้มอีสานเพื่อใช้ในผลิตภัณฑ์และสื่อดิจิทัลเชิงวัฒนธรรม

Main Article Content

ชิงชัย ศิริธร

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นการออกแบบกราฟิกจากอัตลักษณ์ของตัวละครและฉากในฮูปแต้มของสิมอีสานเพื่อนำมาใช้ในการออกแบบผลิตภัณฑ์และสื่อดิจิทัล โดยมีวัตถุประสงค์ในการศึกษา 2 ประการ ดังนี้ 1) เพื่อศึกษารูปแบบและวิเคราะห์หาอัตลักษณ์ของตัวละครและฉากในฮูปแต้มของสิมอีสาน 2) เพื่อออกแบบกราฟิกจากอัตลักษณ์ของตัวละครและฉากในฮูปแต้มของสิมอีสาน เพื่อนำผลงานการออกแบบกราฟิกจากอัตลักษณ์ของตัวละครและฉากในฮูปแต้มของสิมอีสานมาใช้ในการออกแบบผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์  สำหรับกรอบแนวคิดด้านการออกแบบ ได้พิจารณาใช้หลักการพื้นฐานทางศิลปะมาใช้ดังนี้ 1.รูปแบบและขนาด 2. ระยะห่างและพื้นที่ว่าง 3.การกำหนดโครงสร้างสี 4. การจัดวางตำแหน่ง โดยมีขอบเขตในการศึกษาจากอัตลักษณ์ฮูปแต้มของสิมอีสานที่สร้างโดยกลุ่มช่างพื้นบ้านในเขตจังหวัดขอนแก่น มหาสารคามและร้อยเอ็ด จำนวน 8 แห่ง ซึ่งใช้วิธีการสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจงจากวัดที่มีสิมพื้นบ้านบริสุทธิ์ จากนั้นทำการสำรวจและเก็บข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องราว ตัวละครและฉากที่นำเสนอในฮูปแต้ม  ผลการศึกษาพบว่า สิมจำนวน 7 แห่ง ยกเว้นสิมวัดสระทอง มีองค์ประกอบตัวละครและฉากในฮูปแต้มครบตามต้องการโดยเรื่องราวที่นำเสนอในฮูปแต้มประกอบด้วย วรรณกรรมทางพุทธศาสนา วรรณกรรมพื้นบ้าน ขนบธรรมเนียมประเพณีและวิถีชีวิต โดยส่วนมากเป็นวรรณกรรมทางพระพุทธศาสนาโดยเฉพาะพระเวสสันดร ฮูปแต้มในแต่ละสิมมีอัตลักษณ์โดดเด่น แตกต่างกันทั้งลายเส้น รูปร่างและขนาดของตัวละครตลอดจนสีที่ใช้ ท้ายที่สุดได้นำเอาเอกลักษณ์ที่เด่นมาใช้เป็นตัวอย่างผลงานสร้างสรรค์ เช่นนำฮูปแต้มยักษ์จากวัดโพธารามและฮูปแต้มสิงห์จากวัดป่าเลไลย์มาสร้างเป็นตัวละครและฉาก นอกจากนี้ยังนำเอาฮูปแต้มยักษ์ต่อสู้กับสินไซและฮูปแต้มพราหมณ์ขนรถม้าจากวัดสนวนวารีพัฒนาราม มาสร้างเป็นลายกราฟิกร่วมสมัยลงบนเสื้อยืดและกระเป๋าผ้าตามลำดับ และนำเอาฮูปแต้มวิถีการทำนาจากวัดโพธารามมาจัดองค์ประกอบและเพิ่มเติมโทนสีเพื่อใช้ในการจัดทำฉลากบรรจุภัณฑ์ข้าวฮาง เพื่อเป็นแนวทางนำไปใช้ในการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์และสื่อดิจิทัลเชิงวัฒนธรรม


 

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ศิริธร ช. (2019). การออกแบบผลิตภัณฑ์กราฟิกจากอัตลักษณ์ตัวละครและฉากในฮูปแต้มอีสานเพื่อใช้ในผลิตภัณฑ์และสื่อดิจิทัลเชิงวัฒนธรรม. วารสารศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 11(1), 286–312. สืบค้น จาก https://so02.tci-thaijo.org/index.php/fakku/article/view/199505
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

วิโรฒ ศรีสุโร. 2536. สิมอีสาน มูลนิธิโตโยต้าแห่งประเทศญี่ปุ่น. กรุงเทพฯ : บริษัทเมฆาเพรส จำกัด.

วาริน บุญญาพุทธิพงศ์ และคณะ. 2555. โครงการการศึกษาและนำเสนออัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของภาค ตะวันออกเฉียงเหนือเพื่อนำไปใช้เป็นทุนในการสร้างสรรค์ให้สามารถประยุกต์ใช้ในการพัฒนา สร้างคุณค่าและ มูลค่าเพิ่มให้กับผลิตภัณฑ์. ขอนแก่น : สาขาวิชาการออกแบบอุตสาหกรรม คณะ สถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.