เทศน์มหาชาติทรงเครื่องกัณฑ์กุมาร : กรณีการแสดง คณะดวงแก้ว ลูกท่าเรือ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการแสดงเทศน์มหาชาติทรงเครื่องกัณฑ์กุมาร ของคณะดวงแก้ว ลูกท่าเรือ ในแง่กระบวนการทำงาน บทบาทและหน้าที่ของการทำงานในแต่ละฝ่าย และรูปแบบการแสดงของเทศน์มหาชาติทรงเครื่อง โดยผู้วิจัยใช้วิธีการศึกษาเอกสาร สัมภาษณ์ สังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วม
ผลการวิจัยพบว่า กระบวนการเทศน์มหาชาติทรงเครื่อง ประกอบด้วย 6 ขั้นตอน คือ แนวคิดในการจัดเทศน์มหาชาติ เกิดขึ้นจากวัตถุประสงค์ของผู้ประสงค์เป็นเจ้าภาพในการจัดเทศน์มหาชาติทรงเครื่อง การคัดเลือกผู้แสดงประกอบด้วย 2 ฝ่าย คือ ฝ่ายพระนักเทศน์ และฝ่ายนักแสดง การเตรียมการแสดงในการเตรียมการแสดงประกอบด้วย ฝ่ายนักแสดง และฝ่ายสถานที่ การแสดงประกอบเทศน์มหาชาติทรงเครื่อง แบ่งออกเป็น 3 ช่วง คือช่วงนำเรื่อง โดยมีพระนักเทศน์ทั้ง 2 รูป เริ่มเปิดเรื่องโดยการเทศน์เป็นภาษาบาลีก่อน ช่วงการแสดง ตัวละครออกมาแสดง ช่วงจบการแสดง พระนักเทศน์จะร้องบทแหล่สรุปเรื่องราวทั้งหมด จบด้วยการให้พร การแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าระหว่างการแสดง เมื่อนักแสดงยังมาไม่ถึงสถานที่แสดง ใช้วิธีการพูดคุยกันระหว่างที่เข้ามาพักหลังฉาก การจบการแสดง พระนักเทศน์จะเป็นผู้ร้องแหล่สรุปเรื่อง
บทบาทและหน้าที่ของการทำงานในแต่ละฝ่าย ประกอบด้วย 4 ฝ่าย พระนักเทศน์มีบทบาทในการติดต่อประสานงาน และเป็นผู้ควบคุมกำกับการเทศน์มหาชาติทรงเครื่องให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์ของเจ้าภาพ มีหน้าที่รับบทเป็นนักแสดงในช่วงเวลาที่ตัวละครยังไม่ออกมาแสดง หน้าที่ในการแต่งบทร้องแหล่ที่มีปฏิสัมพันธ์กับคนที่มาฟังเทศน์มหาชาติทรงเครื่อง ลิเกมีบทบาทในการประสานงาน มีหน้าที่เป็นนักแสดง บทบาทที่สำคัญโดยแสดงเป็นตัวละครในเรื่องพระเวสสันดรชาดก มีหน้าที่ที่จะต้องมีปฏิสัมพันธ์กับคนที่มาฟังเทศน์มหาชาติทรงเครื่อง นักดนตรีมีบทบาทในการบรรเลงเพลงประกอบบทร้อง มีหน้าที่ที่ต้องเล่นดนตรีในการรับส่งมุขของพระนักเทศน์กับลิเก เจ้าหน้าที่วัดมีหน้าที่ที่สำคัญคือการจัดสถานที่เพื่อให้พร้อมต่อการเทศน์มหาชาติทรงเครื่อง
รูปแบบการแสดงของเทศน์มหาชาติทรงเครื่องประกอบด้วย 2 ส่วน คือ องค์ประกอบของเทศน์มหาชาติทรงเครื่องประกอบด้วย พระนักเทศน์ ลิเก นักดนตรี เครื่องแต่งกาย สถานที่จัดแสดง และอุปกรณ์ประกอบการแสดง ส่วนวิธีการแสดงเทศน์มหาชาติทรงเครื่องเราสามารถแบ่งการแสดงออกเป็น 3 ช่วง คือ ช่วงเปิดเรื่อง ช่วงการดำเนินเรื่องราว ช่วงจุดจบของเรื่อง
Article Details
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารคณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ถือเป็นความคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรง ซึ่งกองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารคณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารคณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อกระทำการใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักอักษรจากวารสารคณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ก่อนเท่านั้น
เอกสารอ้างอิง
ธนิต อยู่โพธิ์. (2495). “ตำนานเทศน์มหาชาติ” วารสารศิลปากร. ปีที่ 6 เล่ม 4.
ภัทรา โต๊ะบุรินทร์. (2543). การใช้กระบวนการผลิตละครเวทีที่มีผลต่อการเพิ่มทักษะการคิดวิจารณญาณของนักศึกษาชั้นปีที่ 2 คณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ศิลปศาสตร์บัณฑิต (เทคโนโลยีการศึกษา), มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สุเมธ เมธาวิทยากูล. (2525). ศาสนาเปรียบเทียบ. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์โอเดียนสโตร์.
