การศึกษากระบวนการถ่ายทอดการบรรเลงซออู้ของครูฉลวย จิยะจันทน์ A STUDY OF TRANSMISSION PROCESSES OF SOR-OU PERFORMANCE BY CHALUAY JIYAJAN

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ  1) ศึกษากระบวนการถ่ายทอดการบรรเลงซออู้ของ      ครูฉลวย  จิยะจันทน์ และ 2) วิเคราะห์อัตลักษณ์การบรรเลงซออู้ของครูฉลวย จิยะจันทน์  ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการศึกษาเอกสาร ผลงานและการสัมภาษณ์  วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการตีความแบบอุปนัย ร่วมกับการวิเคราะห์อัตลักษณ์และสังคีตลักษณ์การบรรเลงซออู้ที่ปรากฏในเพลงทยอยนอก อัตราจังหวะสามชั้นและเพลงเชิดจีน อัตราจังหวะสองชั้น ผลการวิจัยพบว่า

          1. กระบวนการถ่ายทอดการบรรเลงซออู้ของครูฉลวย จิยะจันทน์ สามารถจำแนกออกได้เป็น 4 ด้าน ได้แก่ 1) ด้านผู้สอน  ครูฉลวย ได้รับการถ่ายทอดและหล่อหลอมระเบียบวิธีการบรรเลงซออู้จากพระสรรเพลงสรวง (บัว กมลวาทิน) เป็นหลัก อีกทั้งได้รับการบ่มเพาะจากการเป็นสมาชิกนักดนตรีคณะนารีศรีสุมิตร และต่อมายังได้รับราชการที่กรมประชาสัมพันธ์ จึงส่งผลให้การบรรเลงซออู้ของครูฉลวยนั้นมีความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว อีกทั้งยังส่งผลไปยังลักษณะเฉพาะของกระบวนการถ่ายทอดในเวลาต่อมา 2) ด้านผู้เรียน ลูกศิษย์ของครูฉลวย ที่ได้รับการถ่ายทอดการบรรเลงซออู้นั้น ปรากฏทั้งกลุ่มที่มีและไม่มีทักษะพื้นฐานการบรรเลงซออู้    3) ด้านบทเพลง  บทเพลงที่ครูฉลวย จิยะจันทน์ถ่ายทอดให้ลูกศิษย์สามารถจำแนกเป็นกลุ่มได้ 4 กลุ่ม คือ บทเพลงพื้นฐาน บทเพลงทั่วไป บทเพลงพิเศษ และบทเพลงเดี่ยวต่างๆ และ 4) ด้านการเรียนการสอน ปรากฏหลักการสำคัญอยู่ 3 ประการ คือ 1) สอนตามความสามารถของผู้เรียน  2) สอนตามแบบโบราณคือการถ่ายทอดแบบตัวต่อตัว(การต่อมือ) และ 3) สอนโดยการเน้นทักษะปฏิบัติโดยวิธีการสอนแบบใช้การสาธิตเป็นสำคัญ

                        2. อัตลักษณ์การบรรเลงซออู้ของครูฉลวย  จิยะจันทน์ ที่ปรากฏในเพลงทยอยนอก สามชั้นและเพลงเชิดจีน สองชั้น สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ด้านคือ 1) ด้านอัตลักษณ์ในการบรรเลงมี 3 องค์ประกอบ ได้แก่ บุคลิกภาพ  ทางเพลงและการใช้เทคนิคต่างๆในการบรรเลง และ 2) ด้านสังคีตลักษณ์ ประกอบด้วย (1) ทำนอง การดำเนินทำนองซออู้มีความสอดคล้องกับทำนองหลัก แต่มีบางกลอนเพลงที่เป็นลักษณะกลอนฝาก (2) บันไดเสียง อยู่ในทางเสียงเพียงออบน  ทางนอกและทางเพียงออล่าง  (3) เทคนิค เทคนิคการใช้นิ้วประกอบด้วย การประ การพรมเปิด การพรมปิด การสีควง การสะบัดนิ้ว การขยี้นิ้ว การป้ายนิ้วและการกล้ำเสียง  เทคนิคการใช้คันชัก มีการใช้คันชัก 2 (ลักคันชัก) เป็นพื้น

This research aims to: 1) Study the Sor-Ou performance transmission process of ChaluayJiyajan and 2) Analyze the unique performing techniques of hers, using qualitative research methodology. The data are gathered through document study, interviews, deductive data analysis, the analysis of the unique performing technique in two selected numbers: Tayoy-nork Sam-chan and Cherd-jeen Song-chan. The findings are:

          1. The transmission process of Chaluay Jiyajan is divided into four aspects: 1) The teacher: ChaluayJiyajan mainly received her music education from Master PrasanPlengsuang (BuaKamolwatin). She was a member for Nareesrisumitr performing troop, and eventually worked at the Depertment of Public Relations. The performing style of ChaluayJiyajan was unique and distinctive, and was widely recognized by Thai classical music masters. 2) Students: ChaluayJiyajan's students were those who had basic musical skills, and those without basic musical skills. 3) The songs: The songs that she taught her students were categorized into four groups, namely the basic songs, the songs for general performance, the special songs, and the solo pieces. 4) Instruction process includes: 1) Tailor individual instructions suitable for each student's competency, 2) Traditional one on one instruction, 3) Skill focus instruction through demonstration of Sor-Ou techniques.

                        2. The characteristics of ChaluayJiyajan Sor-Ou performing technique in Tayoy-nork and Cherd-jeen can be put into two aspects: 1) Uniqueness in performing techniques which comprises of three aspects, namely posture, melody structure, and performing techniques. 2) Musical Characters of: (1) Sor-Ou melodies harmonizing with the theme and (2) The scales of tang-piang-or-bon, tang-nok and tang-piang-or-lang. (3) The techniques comprise of karn-pra, karn-prom-perd, karn-prom-pid, karn-see-kuang, swinging the fingers, karn-khayee-niw, karn-pai-niw and karn-klam-seang. One of the techniques called "khanchak song", literally meaning "two-note bow" (also known as "lak-khanchak"), appears to be commonly used.