กลวิธีการปรับวงมหาดุริยางค์ไทยเพลงชุดสำราญดนตรีกลอง ตามแนวทางครูประสิทธิ์ ถาวร (ศิลปินแห่งชาติ)
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษากลวิธีการปรับวงมหาดุริยางค์ไทย เพลงชุดสำราญดนตรีกลอง ตามแนวทางครูประสิทธิ์ ถาวร (ศิลปินแห่งชาติ) วิธีการดำเนินงานวิจัยผู้วิจัยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ
โดยจาการสัมภาษณ์ การสังเกต และค้นคว้าจากเอกสารโดยกำหนดเก็บข้อมูลข้อมูล 3 ส่วน 1) ข้อมูลจากเอกสาร 2) ข้อมูลจากการสัมภาษณ์ 3) ข้อมูลจากการสังเกต เครื่องมือที่ใช้ดำเนินการวิจัย คือ แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง และแบบสังเกตอย่างมีส่วนร่วม ดำเนินการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเปรียบเทียบระหว่างข้อมูลที่ได้รับจากการศึกษาผู้ให้ข้อมูล 2 กลุ่ม คือ กลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลัก จำนวน 8 ท่าน และกลุ่มนักวิชาการดนตรีไทย จำนวน 3 ท่าน โดยจะนำข้อมูลที่ได้มาดำเนินการตรวจสอบคุณภาพแบบสามเส้า คือ 1) การตรวจสอบสามเส้าด้านข้อมูล 2) การตรวจสอบสามเส้าวิธีรวบรวมข้อมูล
ผลการวิจัยพบว่า กลวิธีการปรับวงมหาดุริยางค์ไทยของครูประสิทธิ์ ถาวร ในการบรรเลงเพลงชุด สำราญดนตรีกลอง มีลักษณะเด่นคือ การกำหนดรูปแบบการบรรเลงแบบบังคับทางในทุกบทเพลง โดยใช้จังหวะกลองเป็นเครื่องมือสำคัญในการเชื่อมโยงระหว่างเพลง รวมทั้งมีการเปลี่ยนแปลงจังหวะของบทเพลงอย่างเป็นระบบ แนวทางการบรรเลงดังกล่าวก่อให้เกิดความสอดคล้องและกลมกลืนกันระหว่างกลุ่มเครื่องดนตรีดำเนินทำนอง และกลุ่มเครื่องดนตรีประกอบจังหวะ ส่งผลให้บทเพลงมีความต่อเนื่องและมีเอกภาพ
ทางดนตรี การปรับวงมหาดุริยางค์ไทยของครูประสิทธิ์ ถาวร ยังสะท้อนถึงการนำแนวคิดการบรรเลงของวงออร์เคสตรามาประยุกต์ใช้กับดนตรีไทย โดยมีการจัดสรรบทบาทการบรรเลงของเครื่องดนตรีในลักษณะสลับกัน หรือแบ่งช่วงการบรรเลงออกเป็นตอน ๆ ทั้งในกลุ่มเครื่องสายและกลุ่มปี่พาทย์ ทั้งนี้ยังคงเน้นการบรรเลงอย่างพร้อมเพรียงของเครื่องดนตรีทุกชนิด เพื่อสร้างพลังเสียงและความชัดเจนทางอารมณ์ของบทเพลง นอกจากนี้ ยังให้ความสำคัญกับการควบคุมระดับเสียง เช่น ความดัง ความหนัก–เบา รวมถึงความยาวและความสั้นของเสียง เพื่อเพิ่มมิติและความหลากหลายทางการแสดงออกทางดนตรี การบรรเลงเพลงชุดสำราญดนตรีกลอง สามารถจำแนกออกเป็น 3 กลวิธี ได้แก่ 1) กลวิธีการขึ้นเพลง ซึ่งประกอบด้วยการขึ้นพร้อมกันทุกเครื่องดนตรี การขึ้นโดยเครื่องดนตรีชนิดใดชนิดหนึ่ง และการขึ้นเพลงโดยใช้จังหวะหน้าทับ 2) กลวิธีการเชื่อมต่อเพลง ได้แก่ การเชื่อมด้วยจังหวะกลอง การเชื่อมด้วยทำนองเพลง และการเชื่อมโดยการเปลี่ยนจังหวะกลอง 3) กลวิธีการบรรเลง ซึ่งประกอบด้วยการบรรเลงลูกล้อ การลักจังหวะ การเหลื่อมจังหวะ การสลับเครื่องดนตรี และการบรรเลงพร้อมกันทุกเครื่องดนตรี
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลที่ได้รับการเผยแพร่ในวารสารวิพิธพัฒนศิลป์ ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้แต่งเท่านั้น โดยกองบรรณาธิการวารสารไม่มีส่วนรับผิดชอบต่อเนื้อหาหรือข้อคิดเห็นใด ๆ ที่ปรากฏในบทความ
เอกสารอ้างอิง
นัฐพงศ์ โสวัตร. (2544). การปรับวงดนตรีไทย. วารสารภาษาและวัฒนธรรม, 20 (1), 53 – 55. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/JLC/article/view/32409/27658
บุญช่วย โสวัตร และนิสิตปริญญาโท สาขาวิชาดุริยางค์ไทย รุ่นที่ 1 คณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. (2539). การปรับวงดนตรีไทยขั้นสูง. เรือนแก้วการพิมพ์.
ประสิทธิ์ ถาวร. (2546). อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพนายประสิทธิ์ ถาวร ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทย). กรมศิลปากร สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ.
วีระ พันธุ์เสือ. (2544). เทคนิคการปรับวงของครูประสิทธิ์ ถาวร เพลงชุดฝรั่งรำเท้า [ปริญญานิพนธ์ ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ].
สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม. (2551). สูจิบัตรการบรรเลงวงมหาดุริยางค์ไทยและการแสดงศิลป์. จัดแสดงวันที่ 29 - 30 สิงหาคม 2551 ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย.
หอสมุด และคลังความรู้มหาวิทยาลัยมหิดล. (2564). สูจิบัตร 100 ปีชาตกาล ครูประสิทธิ์ ถาวร. จัดแสดงรายการผ่านโปรแกรมผ่าน Cisco WebEx วันที่ 9 กันยายน 2564 ณ มหาวิทยาลัยมหิดล.
อัศนีย์ เปลี่ยนศรี. (2555). พินิจดนตรีไทย เล่ม 1 “ชุดประวัติศาสตร์ไทย”. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
