ถวยสักการะพระธาตุโพนทอง

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาประวัติความเป็นมาของพระธาตุโพนทอง 2) สร้างสรรค์ท่าฟ้อนสำหรับใช้ในการบวงสรวงพระธาตุโพนทอง โดยศึกษารูปแบบและลักษณะของการสร้างสรรค์งานฟ้อนสักการะในการวิจัยเชิงคุณภาพ จากเอกสาร ตำรา วรรณกรรมพื้นถิ่น เพื่อนำมาใช้การวิเคราะห์และเป็นแนวคิดสำคัญในการประดิษฐ์ท่ารำเป็นเอกลักษณ์ของผลงานและผู้วิจัยได้ใช้แนวคิดจากกระบวนประดิษฐ์ท่าการฟ้อนแม่บทอีสานของฉวีวรรณ ดำเนิน (พันธุ) ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดงพื้นบ้าน (หมอลำ) ประจำปี 2536 มาประดิษฐ์ท่าฟ้อน และนำข้อมูลทั้งหมดนำเสนอเป็นรูปแบบนาฏศิลป์พื้นบ้านอีสานสร้างสรรค์โดยใช้นักแสดงทั้งหมด 8 คน ชาย 4 คน หญิง 4 คน ในด้านการแต่งกายผู้วิจัยได้แนวคิดและแรงบันดาลใจจากลักษณะการแต่งกายของผู้ชาย และผู้หญิงชาวอีสาน ได้แบ่งการแสดงออกเป็น 3 ช่วง ดังนี้ ช่วงที่ 1) สื่อให้เห็นถึงประวัติความเป็นมาขององค์พระธาตุโพนทอง ช่วงที่ 2) สื่อให้เห็นถึงการบวงสรวงบูชาองค์พระธาตุโพนทอง ช่วงที่ 3) สื่อให้เห็นถึงการขอพร และเฉลิมฉลองของชาวบ้านโพนทอง

 ผลการวิจัยพบว่า พระธาตุโพนทองเป็นพระธาตุที่บรรจุอัฐิธาตุพระอรหันต์ จำนวน 8 รูป เป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของชาวจังหวัดอุดรธานี ผู้วิจัยได้สร้างสรรค์การแสดงที่มีกระบวนท่ารำหลักซึ่งสร้างสรรค์จากท่ารำฟ้อนแม่บทอีสานจำนวน 10 ท่า จากกระบวนฟ้อนทั้งหมด 142 ท่า ตามจังหวะห้องดนตรี ได้แก่ ท่าพระพรหมสี่หน้า ท่าทศกัณฐ์โลมนาง ท่าช้างเทียมแม่ ท่ากาเต้นก้อน ท่าคนขาแหย่ง ท่าพิเภกถวยครู ท่าหงส์บินวน ท่ากินรีชมดอก ท่าหนุมานถวายแหวน และท่าอุ่นมโนราห์ เพื่อเป็นผลงานสร้างสรรค์ที่ทรงคุณค่าต่องานศิลปะการแสดงในโอกาสต่อไป