ภาษาไทยกับกลวิธีการแปลคำทางวัฒนธรรมจากภาษาต่างประเทศ

Main Article Content

ชุติมา สุดจรรยา

บทคัดย่อ

        บทความวิชาการนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่ออธิบายความหมายของภาษาไทย เอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของประเทศไทย และความสัมพันธ์ระหว่างภาษาไทยกับวัฒนธรรมไทย นอกจากนี้ยังเน้นถึงการใช้กระบวนการแปล โดยอ้างอิงแนวคิดและทฤษฎีการแปล สำหรับคำทางวัฒนธรรมจากภาษาต่างประเทศเป็นภาษาไทย ผู้เขียนต้องการสื่อให้ผู้อ่านเข้าใจถึงคุณลักษณะเฉพาะและเสน่ห์ของภาษาไทย พร้อมทั้งเน้นย้ำความสำคัญของการแปลภาษาต่างประเทศ โดยคำนึงถึงขนบธรรมเนียม ประเพณี และเรื่องราวของประเทศต้นทาง เนื่องจากภาษาอังกฤษมีบทบาทสำคัญในการเผยแพร่องค์ความรู้จากประเทศไทยไปยังประเทศอื่น ๆ และในทางกลับกัน การแปลที่ถูกต้องจึงเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการทำความเข้าใจ เพื่อให้การแปลมีคุณภาพสูง ผู้แปลต้องเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างวัฒนธรรมไทยและภาษาไทย การแปลมีทั้งข้อดีและข้อเสีย แม้ว่าจะช่วยส่งเสริมการแลกเปลี่ยนองค์ความรู้และการสร้างคำศัพท์ใหม่ในภาษาปลายทาง แต่อาจเกิดความคลาดเคลื่อนทางความหมายได้เช่นกัน ดังนั้น ผู้แปลจำเป็นต้องพิจารณาความคล้ายคลึงและความแตกต่างระหว่างวัฒนธรรมต้นทางและปลายทางอย่างรอบคอบเมื่อเลือกใช้คำ นอกจากนี้ยังกล่าวถึงความสำคัญของการแปลในการปฏิบัติงานด้านวิเทศสัมพันธ์ในสถาบันการศึกษาไทยซึ่งมีบทบาทในการเผยแพร่งานวิจัย หลักสูตร สาขาวิชา ข้อมูล และวัฒนธรรมไทยจากสถาบันการศึกษาไทยไปยังมหาวิทยาลัย และองค์กรอื่น ๆ ในต่างประเทศ การแปลที่ถูกต้องจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งในการสื่อสารระหว่างวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน ผู้แปลจำเป็นต้องเป็น “ทูตวัฒนธรรม” ที่สามารถถ่ายทอดบรรยากาศและความหมายของเนื้อหาต้นฉบับได้อย่างถูกต้องครบถ้วน

Article Details

How to Cite
สุดจรรยา ช. (2024). ภาษาไทยกับกลวิธีการแปลคำทางวัฒนธรรมจากภาษาต่างประเทศ. วิพิธพัฒนศิลป์, 4(2), 49–68. https://doi.org/10.14456/wipit.2024.12
บท
บทความวิชาการ

References

ชฎาพร โชติรดาภรณ์. (2563). คุณลักษณะสำคัญคนวิเทศสัมพันธ์ สู่จุดยืนยุคไทยแลนด์ 4.0 กับความเปลี่ยนแปลงที่ท้าทาย. วารสารการวิจัยกาสะลองคำ, 11(3), 197-203.

ดียู ศรีนราวัฒน์ และ ชลธิชา บำรุงรักษ์. (2558). ภาษาและภาษาศาสตร์. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ธาวินี จรัสโชติกุล. (2556). กลวิธีการแปลคำและวลีที่เกี่ยวกับวัฒนธรรมจากอังกฤษเป็นไทย: กรณีศึกษาเรื่อง Forrest Gump ของ Winston Groom. [สารนิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. คณะศิลปศาสตร์ ภาควิชาภาษาอังกฤษ.

ธีรวิทย์ ภิญโญณัฐกานต์, (2556). ศาสตร์และศิลป์ของนักแปลและล่ามภาษา. [เอกสารนี้ไม่มีการตีพิมพ์]. สำนักวิชาเทคโนโลยีสังคม, มหาวิทยาลัยสุรนารี. http://sutir.sut.ac.th:8080/jspui/bitstream/123456789/6208/1/Fulltext.pdf.

นววรรณ พันธุเมธา (2559). คลังคำ (พิมพ์ครั้งที่ 7). อมรินทร์.

นักแปลและล่ามแห่งประเทศไทย, สมาคม. (2556). หนังสือที่ระลึกงาน “วันนักแปลและล่าม” ครั้งที่ 7 พ.ศ. 2556.

นันทนา วงษ์ไทย. (2561). ภาษาและความหมาย. เค.ซี. อินเตอร์เพรส.

เบียงโด ลี. (2020). การเรียนการสอนภาษาไทยในมหาวิทยาลัยฮันกุ๊กภาษาและกิจการต่างประเทศสาธารณรัฐเกาหลี. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่, 2(2), 3 – 4.

ปิ่น มาลากุล, ม.ล. (2539). บทประพันธ์สรรมากว่าพันบท. มูลนิธิพระบรมราชานุสรณ์พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยในพระบรมราชูปถัมภ์

พัทธยา จิตต์เมตตา. (2550). เอกสารประกอบการอบรมเชิงปฏิบัติการเรื่องการสอนภาษาไทยในฐานะภาษาต่างประเทศ. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ https://so06.tci-thaijo.org/index.php/jomld/article/view/260845/177802

มาลิทัต พรหมทัตตเวที. (2535). วรรณคดีสมัยศตวรรษที่ 17 ภาควิชาภาษาอังกฤษและภาษาศาสตร์. มหาวิทยาลัยรามคำแหง

ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยรัฐนิยม ฉบับที่ 9. (2483, 24 มิถุนายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 57. ภาคที่ 2, หน้า 151-152.

รัชนี ซอโสตถิกุล. (2560). สำนวนอังกฤษและสำนวนไทยที่มีความหมายคล้ายคลึงกัน (พิมพ์ครั้งที่ 9). สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

รัชนีโรจน์ กุลธำรง. (2552). ความรู้ความเข้าใจเรื่องภาษาเพื่อการแปล: จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ. สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550. (2550, 24 สิงหาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 124, ตอนที่ 47ก, หน้า 18 – 19.

ราชบัณฑิตยสถาน. (2554). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. ศิริวัฒนาอินเตอร์พริ้นท์.

วราพัชร ชาลีกุล. (2560). กลวิธีการแปลคำทางวัฒนธรรมจากภาษาไทยเป็นภาษาอังกฤษกรณีศึกษาเรื่อง เรื่องของจันดารา แต่งโดย อุษณา เพลิงธรรม [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ศิริจิต สุนันต๊ะ. (2556). สถานการณ์โต้แย้งเรื่องพหุวัฒนธรรมในประเทศไทย. วารสารภาษาและวัฒนธรรม, 32(1), 5 – 30. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/JLC/article/view/20293/17630

ส. ศิวรักษ์. (2545). ศิลปะแห่งการแปล (พิมพ์ครั้งที่ 6). โครงการสรรพสาส์น มูลนิธิเด็ก.

สัญฉวี สายบัว. (2538). หลักการแปล. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

สิทธา พินิจภูวดล. (2564). คู่มือนักแปลอาชีพ (พิมพ์ครั้งที่ 6). สมาคมนักแปลและล่ามแห่งประเทศไทย.

สุพรรณี ปิ่นมณี. (2562). ภาษา วัฒนธรรมกับการแปล: ไทย-อังกฤษ. สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สุวัฒชัย คชเพต. (2564). หลักการทางภาษาศาสตร์กับกลยุทธ์การแปลสำนวนภาษาไทยรากฐานความเข้าใจวัฒนธรรม. วารสารมนุษยศาสตร์ปริทรรศน์. 43(1). 69 – 91.

สุรีย์วรรณ เสถียรสุคนธ์. (2554). การสอนภาษาไทยให้แก่นักศึกษาชาวจีน: สภาพ ปัญหาและแนวทางแก้ไข. วารสารมนุษยศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 18(1), 127 - 104. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/abc/article.view/54267/45047.

Baker, M. (2018). In Other Words: A Coursebook on Translation (3rd Edition). Routledge, London and New York.

Bell, R. T. (1993). Translation and translating: theory and practice. England: Longman.

Leech, G. (1981). Meaning-Based Translation (2nd Ed). Middlesex: Penguin Books.

Longman. (2013). Longman Dictionary of Contemporary English. Longman Group.

Merriam-Webster. (2013). Merriam-Webster’s Advanced Learner English Dictionary. Merriam-Webster Inc.

Newmark, P. (1988). A Textbook of Translation. Prentice Hall.

Summers, D. (2003). Longman Dictionary of Contemporary English. (New Ed). Pearson Education.

Taylor, C. (1998). Language to language: a practical and theoretical guide for Italian/English translators. Cambridge University Press.