ฟ้อนในขบวนแห่ครัวทาน

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่อง ฟ้อนในขบวนแห่ครัวทาน มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาและองค์ประกอบต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการฟ้อนในขบวนแห่ครัวทานของประเพณีปอยหลวง ตลอดจนรูปแบบขั้นตอนกระบวนการถ่ายทอดท่าฟ้อนในขบวนแห่ครัวทาน เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์แบบเจาะจงจากผู้ให้ข้อมูล 2 คณะ ประกอบไปด้วย 1) คณะแม่ครูบัวเรียว รัตนมณีภรณ์ และ 2) คณะแม่ครูกฤษณา กาญจนสุระกิจ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา และนำเสนอข้อมูลด้วยการพรรณนาวิเคราะห์

          ผลการวิจัยพบว่า ฟ้อนที่ปรากฏในขบวนแห่ครัวทานของประเพณีปอยหลวง มี 3 ประเภท คือ 1) ฟ้อนเล็บ 2) ฟ้อนแห่ครัวทาน 3) ฟ้อนเมือง ซึ่งขึ้นอยู่กับบริบทของแต่ละพื้นที่ที่เลือกประเภทใดประเภทหนึ่งประกอบในขบวนแห่ครัวทาน มักจะแสดงเพื่อสมโภชงานเฉลิมฉลองมีช่างฟ้อนหัววัด และช่างฟ้อนรับ ครัวทานที่แห่ขบวนมาเพื่อร่วมเฉลิมฉลอง โดยผู้วิจัยได้ศึกษา จำนวน 2 เขตพื้นที่ประกอบด้วย ฟ้อนเล็บจังหวัดเชียงราย ตามรูปแบบของแม่ครูบัวเรียว รัตนมณีภรณ์ ท่านได้รับการถ่ายทอดจากพ่อครูโม ใจสม และพ่อครูกุ๋ย สุภาวสิทธิ์ มีกระบวนท่ารำ จำนวน 16 ท่า และท่าเชื่อม อีก 1 ท่า ใช้วงป้าดก๊อง (ปี่พาทย์ล้านนา) บทเพลงแห่เมือง หรือเชียงแสนหลวง ประกอบการฟ้อน และฟ้อนกลองอืด จังหวัดแพร่ ตามรูปแบบของแม่ครูกฤษณา กาญจนสุระกิจ คือ ฟ้อนเมือง ฟ้อนเล็บ หรือฟ้อนแห่ครัวทาน จังหวัดแพร่จะเรียกฟ้อนกลองอืด ตามวงดนตรีที่ใช้ประกอบการแสดง โดยได้รับการถ่ายทอดท่ารำจาก แม่ครูประมวล ฤทธิสินธุ์ มีกระบวนท่าฟ้อนทั้งหมด 10 แม่ท่า 15 กระบวนฟ้อน