การพัฒนารูปแบบการจัดการความรู้ด้านการใช้สมุนไพรไทยเพื่อเสริมสร้างคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1. เพื่อศึกษาสภาพและปัญหาการจัดการความรู้ด้านการใช้สมุนไพรไทย เพื่อเสริมสร้างคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ 2. เพื่อสร้างรูปแบบการจัดการความรู้ด้านการใช้สมุนไพรไทยเพื่อเสริมสร้างคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ และ 3. เพื่อพัฒนารูปแบบการจัดการความรู้ด้านการใช้สมุนไพรไทยเพื่อเสริมสร้างคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ โดยดำเนินการวิจัยจากการวิเคราะห์เอกสาร และการใช้เทคนิคสนทนากลุ่ม (focus group) กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 13 คน การเก็บรวบรวมโดยการสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างในการศึกษาสภาพและปัญหาการจัดการความรู้ การสัมภาษณ์เชิงลึก (In-Depth Interview) ในการสร้างรูปแบบการจัดการความรู้ การประเมินรูปแบบโดยผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 9 คน และนำรูปแบบไปทดลองใช้กับผู้สูงอายุ จำนวน 30 คน ผลการวิจัย พบว่า 1. สภาพและปัญหาการจัดการความรู้ด้านการใช้สมุนไพรไทย เพื่อเสริมสร้างคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ พบว่า (1) การสร้างและการแสวงหาความรู้ ความรู้ด้านการใช้สมุนไพรเกิดจากการบอกเล่าต่อกันมา จากรุ่นสู่รุ่น ตำนาน สูตรตำราการปรุงยาที่สืบทอดกันมาเป็นเวลานาน และประสบการณ์โดยตรงของผู้สูงอายุ การจัดเก็บความรู้ให้เป็นระบบ (2) การจัดเก็บและการสืบค้นความรู้ด้านการใช้สมุนไพรเป็นการแพทย์แบบองค์รวม โดยส่วนใหญ่เป็นการจดบันทึกตัวและส่งต่อให้ลูกหลานสืบต่อกัน ซึ่งปัจจุบันมีการจัดการความรู้ในรูปแบบของเอกสาร ไฟล์ การวิจัยของหน่วยงานภาครัฐและเอกชนในการนำสมุนไพรบางชนิดมาใช้ประโยชน์ในทางการแพทย์แผนปัจจุบัน แพทย์ทางเลือก แพทย์แผนไทย และการค้าการลงทุน (3) การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในการใช้สมุนไพรเกิดจากการสอบถาม ซักถามตาม ข้อสงสัยจากผู้รู้ และผู้ที่มีประสบการณ์ในการใช้สมุนไพรมาก่อน การจัดกิจกรรมโดยให้ผู้สูงอายุเล่าประสบการณ์ในการใช้สมุนไพร ข้อควรระวัง ตัวบ่งใช้ และอื่น ๆ ที่เป็นประโยชน์ และ (4) การนำความรู้ไปใช้ การเข้าถึงข้อมูลของผู้สูงอายุเนื่องจากมีกายภาพที่เปลี่ยนไป และโรคที่เป็นทำให้ไม่สามารถใช้ความรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และ 2. ผลการสร้างรูปแบบการจัดการความรู้ด้านการใช้สมุนไพรไทยเพื่อเสริมสร้างคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ พบว่า (1) รูปแบบการจัดการความรู้ด้านการใช้สมุนไพรไทยเพื่อเสริมสร้างคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ ประกอบด้วย 6 องค์ประกอบ ดังนี้ (1) การหาความรู้ (2) การจัดเก็บความรู้ (3) การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ (4) การประยุกต์ใช้ความรู้ (5) เทคโนโลยีสารสนเทศ (6) การเผยแพร่ความรู้
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2565). ยุทธศาสตร์ กรมกิจการ
ผู้สูงอายุ 20 ปี พ.ศ. 2561-2580. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 9 มกราคม 2565. แหล่งที่มา : https://www.dop.go.th/download/knowledge/th1539326153-138_0.pdf.
คณาทิพย์ ศรีวะรมย์. (2562). แนวคิดเรื่องการจัดการความรู้. วารสารสมาคมพัฒนาวิชาชีพการบริหาร
การศึกษาแห่งประเทศไทย, 1(4), 41-50.
ฉลาด จันทรสมบัติ. (2551). รูปแบบการจัดการความรู้ในการประกันคุณภาพการศึกษาของคณะศึกษาศาสตร์
มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. วารสารมนุษศาสตร์, 15(1), 113-125.
ชมสุภัค ครุฑกะ. (2560ก). หลักการการจัดการความรู้ . กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัย
รามคำแหง.
ดิชิตชัย เมตตาริกานนท์ และอรรจน์ บัณฑิตย์. (2552). การใช้ ICTs ในห้องสมุด : การประยุกต์ใช้ผลกระทบ
และปัญหาต่อบรรณารักษ์. วารสารสารสนเทศศาสตร์, 30(3), 89-97.
เดชา วงศ์ปัสสะ วิชญวัชญ์ เชาวนีรนาท และสมบูรณ์ ชาวชายโขง. (2559). แนวทางส่งเสริมการใช้เทคโนโลยี
สารสนเทศสนับสนุนการจัดการความรู้ กรณีศึกษา คณะวิทยาการจัดการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยนครพนม. วารสารมหาวิทยาลัยนครพนม, 6(2), 105-113.
ตฤณวรรธ์ ธนิตนิธิพันธ์. (2565). แนวทางการพัฒนาศศักยภาพยาจากผลิตภัณฑ์สมุนไพรไทยสู่
มาตรฐานสากล. วารสารรัฏฐาภิรักษ์, 64(3), 55-66.
ธรัช อารีราษฎร์ และวรปภา อารีราษฎร์. (2559). ผลการพัฒนานวัตกรรมด้านเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อ
เผยแพร่องค์ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น.
ปิยะนุช เรืองโพน. (2564). รูปแบบการจัดการความรู้ภูมิปัญญาผู้สูงอายุสำหรับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
กรณีศึกษา เทศบาลนครสกลนคร. วารสารชุมชนวิจัยและพัฒนาสังคม, 15(4), 42-56.
เพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ, ภัทราพร ตั้งสุขฤทัย. (2564). ภูมิปัญญาไทย “แพทย์แผนไทยกับการดูแลผู้ป่วย
เบาหวาน”. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 10 กันยายน 2565. แหล่งที่มา : www.moph.go.th/ops/doctor/drAugust43/tradition101.htm.
ภารดี นานาศิลป์. (2558). ความรู้การพยาบาลผู้สูงอายุ: ผู้สูงอายุคือใคร อายุ หรือปัจจัยใดช่วยกำหนด.
พยาบาลสาร, 42, 156-162.
ยุวดีวงษ์กระจ่าง และวสุ ศุภรัตนสิทธิ. (2557). สมุนไพรกับยาแผนปัจจุบัน. วารสารหมอชาวบ้าน. 36(428).
วีรวัฒน์ เข้มแข็ง คณิต เขียววิชัย และนรินทร์ สังข์รักษา. (2561). การพัฒนารูปแบบการจัดการความรู้ของ
กลุ่มผู้สูงอายุเพื่อเสริมสร้างทุนทางปัญญา ในการจัดการศึกษาตลอดชีวิต. วารสารศึกษาศาสตร์ปริทัศน์, 33(3), 60-70.
สมศักดิ์ นวลแก้ว. (2558). สมุนไพรในงานสาธารณสุขมูลฐาน. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 15 กันยายน 2565.
แหล่งที่มา : drugindailylife.files.wordpress.com/2014/06.
สมกมล สังขรัตน์, วสันต์ อติศัพท์, กร ศรเลิศล้าวาณิช และ ชิดชนก เชิงเชาว์. (2565). รูปแบบนวัตกรรม
การจัดการความรู้องค์กรเพื่อสาธารณประโยชน์ด้านผู้สูงอายุกรณีศึกษาจังหวัดสงขลา. วารสารการบริหารและสังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 5(3), 49-62.
สุเทพ สารบรรณ. (2561). การจัดการความรู้และเครือข่ายองค์กรสุขภาวะของผู้สูงอายุในจังหวัดพะเยา,
วารสารวิชาการธรรมทรรศน์, 18(2), 177-188.
สมภพ ประธานธุรักษณ์. (2565). สถานการณ์การจัดการความรู้ วิจัย และการพัฒนาแพทน์แผนไทย.
ออนไลน์. สืบเมื่อ 17 มกราคม 2565. แหล่งที่มา :https://www.hiso.or.th/hiso/picture/reportHealth/pro-8_chapter5_2(2).pdf.
โสภา ขันทะเสน, อรุณ รักธรรม, อุดมวิทย์ ไชยสกุลเกียรติ, เพ็ญศรี ฉิรินัง, (2565). รูปแบบในการพัฒนา
คุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในกรุงเทพมหานคร โดยสถานศึกษาในสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา. วารสารวิชาการและวิจัย มหาวิทยาลัยภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, 12 (1), 58-72.
Marquardt, M. J. (2002). Building the learning organization: Mastering the 5 elements for
corporate learning. Palo Alto: Davies-Black.
Spacek, D., & Gatarik, E. (2017). Knowledge Management and Czech Self-Governments:
Empirical Investigations into the Application of Knowledge Management to Public Administration in the Czech Republic.
