โมเดลการวัดทักษะการตระหนักรู้ในสมรรถนะแห่งตนด้านอาชีพของเยาวชน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสังเคราะห์องค์ประกอบของทักษะการตระหนักรู้ในสมรรถนะแห่งตน และเพื่อตรวจสอบความสอดคล้องของโมเดลการวัดทักษะการตระหนักรู้ในสมรรถนะแห่งตน เป็นการวิจัยเชิงปริมาณ ประชากร คือ นักเรียนไทยที่ศึกษาอยู่ในระดับมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนขนาดใหญ่ที่อยู่ภายใต้การกำกับของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน เขตกรุงเทพมหานคร เลือกตัวอย่างแบบหลายชั้นโดยแบบเจาะจงจำนวน 5 โรงเรียน โดยใช้วิธีการสุ่มอย่างง่ายได้กลุ่มนักเรียน 400 คนในการตอบแบบสอบถามประมาณค่า 5 ระดับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาสถิติพื้นฐานโดยใช้การวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยัน (CFA)
ผลการศึกษา พบว่าจากการเรียงลำดับความสำคัญ 3 องค์ประกอบของสมรรถนะแห่งตนด้านอาชีพ พบว่า ด้านการวางแผนเป็นองค์ประกอบที่สำคัญที่สุดโดยมีน้ำหนักสูงสุดจากการวิเคราะห์ 3 ตัวชี้วัดหลัก ได้แก่ ความกระตือรือร้นในการเตรียมความพร้อมสู่อนาคต การรับข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพที่สนใจ และการหาประสบการณ์การทำงานด้วยตนเองอยู่ในช่วงร้อยละ 15.7 - 23.3 รองลงมาคือ ด้านการประเมินตนเองที่มีน้ำหนักใกล้เคียงกันในเรื่องการเลือกสาขาวิชาและความมั่นใจในอนาคต โดยมีสัดส่วนการแปรผันร่วมร้อยละ 14.4 - 22.4 ด้านการแก้ปัญหาถูกวิเคราะห์ในหลายมิติทั้งในเรื่องการเปลี่ยนแผนหากพบว่าตัวเลือกเดิมไม่เหมาะสม การค้นหาข้อมูลเพิ่มเติมจากแหล่งต่าง ๆ และการวางแผนเพื่อให้สอดคล้องกับเป้าหมายชีวิต โดยมีสัดส่วนการแปรผันร่วมสูงสุดถึงร้อยละ 35.2 ซึ่งแสดงถึงความสำคัญของการแก้ปัญหาและความยืดหยุ่นในการตัดสินใจด้านอาชีพ
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กรุงเทพมหานาคร (2566). ข้อมูลจำนวนนักเรียนของโรงเรียนกำกับของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานข้อมูล. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2567. แหล่งที่มา: https://data.bangkok.go. th/dataset/becschool.
จ๊อปไทย. (2562). การสำรวจกลุ่ม Active Job Seekers และการเปลี่ยนงานของคน Gen Z. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2567. แหล่งที่มา: https://www.jobthai.com
เฉลิมพล รุจินิรันดร์ และ สิรพัฒน์ ประโทนเทพ. (2554). แนวทางการพัฒนากิจกรรมเพื่อสร้างความตระหนักรู้ในตนเองของนักเรียน. วารสารการศึกษา. 10 (4), 33-48.
ชัยยงค์ พรหมวงศ์. (2546). การพัฒนาการตัดสินใจทางอาชีพของนักเรียนมัธยมศึกษาในประเทศไทย: การสร้างสมรรถนะในการตัดสินใจทางอาชีพ. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ชูศักดิ์ ตรีสาร. (2558). การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์และการแนะแนวอาชีพในประเทศไทย: สมรรถนะในการวางแผนและแก้ปัญหาในการทำงาน. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา.
ทศพร ศิวประสพศักดิ์. (2557). ความจำเป็นในการจัดกระบวนการค้นหาตัวตนและความถนัดของนักเรียน. วารสารวิชาการ. 14 (1), 67-82.
ธนพัฒน์ อินทวี (2564). ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจในการเลือกสถาบันศึกษาเพื่อเรียนต่อในระดับอุดมศึกษา.วารสารนวัตกรรมการศึกษาและการวิจัย. 5 (1), 1-14.
ประเวศ วะสี. (2550). การพัฒนาศักยภาพมนุษย์และคุณภาพ: การตระหนักรู้ในสมรรถนะของตนเองเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต. กรุงเทพมหานคร: มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ.
ผุสดี พลสารัมย์ (2563). ปัจจัยที่ส่งผลต่อการลาออกและการรีไทร์ของนักศึกษา. วารสารการศึกษา. 12 (2), 45-60.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. W.H. Freeman.
Betz, N. E., & Hackett, G. (1981). The relationship of career-related self-efficacy expectations to perceived career options in college women and men. Journal of Counseling Psychology, 28(5), 399-410.
Betz, N. E., & Taylor, K. M. (2023). Self-appraisal and career development: Exploring new dimensions. Journal of Career Development. 50 (2), 178-189.
Brown, S. D., & Lent, R. W. (1996). A social cognitive framework for career choice counseling. The Career Development Quarterly. 44 (4), 354-366.
Brown, S. D., & Lent, R. W. (2023). Career decision making and occupational information: A social cognitive perspective. Journal of Counseling Psychology. 70 (1), 90-101.
D'Zurilla, T. J., & Nezu, A. M. (1982). Problem-solving therapies. Handbook of Cognitive Behavioral Therapies.
Gati, I., & Asher, I. (2001). Decision-making models and career guidance. The Career Development Quarterly. 49 (2), 134-144.
Gollwitzer, P. M. (1999). Implementation intentions: Strong effects of simple plans. American Psychologist. 54 (7), 493-503.
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2011). Multivariate data analysis (7th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
Heppner, P. P., & Lee, D. G. (2023). Problem-solving in career development: A practical framework for professionals. Journal of Career Assessment. 31 (1), 45-58.
Heppner, P. P., & Peterson, C. H. (1982). The development and implications of a personal problem-solving inventory. Journal of Counseling Psychology. 29 (1), 66-75.
Jonassen, D. H. (1997). Instructional design models for well-structured and ill-structured problem-solving learning outcomes. Educational Technology Research and Development. 45 (1), 65-94.
Krumboltz, J. D. (1979). A social learning theory of career decision making. Counseling Psychologist, 6 (1), 71-81.
Lent, R. W., Brown, S. D., & Hackett, G. (1994). Toward a unifying social cognitive theory of career and academic interest, choice, and performance. Journal of Vocational Behavior, 45(1), 79-122.
Lent, R. W., Brown, S. D., & Hackett, G. (2002). Social cognitive career theory. In D. Brown & Associates (Eds.), Career choice and development (pp. 255-311). Jossey-Bass.
Lent, R. W., Brown, S. D., & Hackett, G. (2023). Social cognitive career theory and goal setting in career development. In D. Brown & Associates (Eds.), Career development and planning (pp. 255-278). Routledge.
Locke, E. A., & Latham, G. P. (1990). A theory of goal setting and task performance. Prentice Hall.
Mayer, R. E., & Wittrock, M. C. (2006). Problem-solving in cognitive development. Educational Psychology Handbook.
Mitchell, L. K., & Krumboltz, J. D. (1996). The social learning approach to career decision-making. Career Counseling: Applied Concepts of Life Planning.
Schunk, D. H., & Pajares, F. (2005). Competence perceptions and academic functioning. In A. J. Elliot & C. S. Dweck (Eds.), Handbook of competence and motivation (pp. 85-104). Guilford Press.
Schunk, D. H., & Pajares, F. (2009). Planning and self-efficacy in career development: Building a successful future. In A. J. Elliot & C. S. Dweck (Eds.), Handbook of competence and motivation (pp. 175-190). Guilford Press.
Schunk, D. H., & Pajares, F. (2023). Planning and career self-efficacy: Future perspectives. Journal of Career Development, 51 (2), 205-221.
