บทบาทของสหกรณ์ชุมชนกับการแก้ปัญหาหนี้สินครัวเรือนชุมชนประมงพื้นบ้าน

บทคัดย่อ

           วัตถุประสงค์หลักของการวิจัยนี้เพื่อค้นหาแนวทางการบริหารจัดการความเสี่ยงหนี้สินและเพื่อค้นหาตัวแบบนวัตกรรมการแก้ปัญหาหนี้สินครัวเรือนของชาวประมงพื้นบ้านจำนวน 226 คน โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมที่มีการรวบรวมข้อมูลทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพผ่านการลงพื้นที่และสำรวจบริบทเชิงพื้นที่ การสัมภาษณ์เชิงลึกและจัดกิจกรรมกลุ่มย่อยกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ซึ่งจากการศึกษาวิจัยพบว่าโมเดลตัวแบบนวัตกรรมการบริหารความเสี่ยงด้านการจัดการหนี้สินและการเพิ่มขีดความสามารถในการจัดการรายได้ของชาวประมงพื้นบ้านที่มีหนี้สินผูกพันกับระบบเถ้าแก่หรือระบบอุปถัมภ์ผ่านกลไกการเข้ามาช่วยเหลือของสหกรณ์ชุมชน มีศักยภาพและมีโอกาสที่จะทำให้ชาวประมงพื้นบ้านสามารถหลุดพ้นจากภาวะหนี้สินนอกระบบที่ผูกพันกับเถ้าแก่หรือผู้อุปถัมภ์มาเป็นระยะเวลาช้านานได้ แต่ด้วยขีดความสามารถที่จำกัดของสหกรณ์ชุมชนจึงจำเป็นที่จะต้องดึงศักยภาพหรือจุดแข็งของสหกรณ์อิสลามในพื้นที่เข้ามามีส่วนร่วมในการหนุนเสริมแก้ปัญหานี้ด้วย นอกจากนี้เมื่อมีการพิจารณาตัวแบบดังกล่าวที่ทีมวิจัยได้นำเสนอก็พบว่า แนวทางการแก้ปัญหาหนี้สินของชาวประมงพื้นบ้านที่ปรากฏตามกระบวนการที่ได้นำเสนอในตัวแบบดังกล่าวก็ยังมีความยั่งยืนอีกด้วย เนื่องจากกลไกในการแก้ปัญหาไม่ได้ใช้กลไกการเข้ามาช่วยเหลือจากสหกรณ์อิสลามที่มีความเข้มแข็งเพียงอย่างเดียว แต่นักวิจัยได้ออกแบบกลไกสำคัญผ่านการใช้ต้นทุนเดิมที่มีอยู่ในพื้นที่เป้าหมายร่วมด้วย ดังนั้นการแก้ปัญหาหนี้สินชาวประมงพื้นบ้านที่ผูกพันกับระบบเถ้าแก่หรือระบบผู้อุปถัมพ์ที่ฝังอยู่ในชุมชนนี้จึงมีโอกาสสำเร็จสูง และสามารถนำโมเดลนี้ไปใช้ในการแก้ปัญหาลักษณะเดียวกันกับชุมชนประมงพื้นบ้านอื่นๆ ที่มีบริบทชุมชน ต้นทุนเดิมในชุมชนและสภาพปัญหาที่ใกล้เคียงกับชุมชนเป้าหมายที่นักวิจัยได้ศึกษาในงานวิจัยได้