การพัฒนากฎหมายเกี่ยวกับพรรคการเมืองของราชอาณาจักรไทย

บทคัดย่อ

          วัตถุประสงค์ในการวิจัย เพื่อศึกษาแนวคิดทฤษฎี ปัญหาข้อเท็จจริง ปัญหาข้อกฎหมาย คำพิพากษาศาล งานวิจัย และมาตรการทางกฎหมายของต่างประเทศกับของประเทศไทยเกี่ยวกับการพัฒนากฎหมายพรรคการเมือง เพื่อเสนอแนะแนวทางแก้ไขกฎหมายให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
           วิธีดำเนินการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ซึ่งเป็นการศึกษาวิจัยเอกสาร ตัวบทกฎหมาย ตำราทางวิชาการ งานวิจัย สื่ออิเล็กทรอนิกส์ของไทยและของต่างประเทศ มีการจัดทำสนทนากลุ่ม ประกอบการสัมภาษณ์เชิงลึกกลุ่มตัวอย่างทั้งหมด 4 กลุ่ม คือ กลุ่มพรรคการเมือง กลุ่มคณะกรรมการการเลือกตั้ง กลุ่มนักวิชาการกด้านฎหมาย และกลุ่มตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ
         จากการศึกษาพบว่า พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ. 2560 เกี่ยวกับการจัดตั้งพรรคการเมืองมาตรา 9 กำหนดให้มีผู้ร่วมก่อตั้งพรรคการเมืองจำนวน 500 คน ซึ่งมากเกินไปทำให้การจัดตั้งพรรคการเมืองกระทำได้ยาก จึงควรแก้ไขให้ผู้จัดตั้งพรรคการเมืองเหลือเพียง 15 คน เรื่องการตรวจสอบนโยบายพรรคการเมือง ตามมาตรา 57 กำหนดให้พรรคการเมืองส่งนโยบายของพรรคให้แก่คณะกรรมการการเลือกตั้งเพียงหน่วยงานเดียว แต่นโยบายพรรคการเมืองในบางเรื่องมีการใช้เงินเป็นจำนวนมาก จึงควรแก้ไขกฎหมายกำหนดให้ส่งนโยบายเช่นว่านั้นให้กระทรวงการคลังตรวจสอบถึงความเป็นไปได้อีกชั้นหนึ่ง การสิ้นสภาพพรรคการเมืองที่กำหนดไว้ในมาตรา 91 (1) เรื่องการหาสมาชิกพรรคให้มีจำนวนไม่น้อยกว่า 5,000 คน และต้องเพิ่มจำนวนสมาชิกให้มีไม่น้อยกว่า 10,000 คน ภายในสี่ปีนั้นมากเกินไป และ (4) กรณีการไม่เรียกประชุมใหญ่หรือไม่ดำเนินกิจกรรมทางการเมืองกำหนด 1 ปีนั้น อาจทำได้ยากในพรรคการเมืองที่มีขนาดเล็ก ดังนั้น จึงควรยกเลิกจำนวนการหาสมาชิกพรรคตาม (1) และขยายระยะเวลาการประชุมและการดำเนินกิจกรรมของพรรคการเมืองออกไป 2 ปี การยุบพรรคการเมืองตามมาตรา 92 กำหนดเหตุแห่งการยุบพรรคการเมืองที่มากเกินไป ซึ่งจากการศึกษากฎหมายของสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนีและกลุ่มกฎหมายซิวิลลอว์ส่วนมากกำหนดเหตุแห่งการยุบพรรคการเมืองไว้เพียง 2 เหตุ ดังนั้นจึงควรแก้ไขเหตุแห่งการยุบพรรคการเมืองของไทยให้เหลือสองเหตุ คือ กระทำการล้มล้างการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข และกระทำการอันอาจเป็นปฏิปักษ์ต่อการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขเท่านั้น