ข้อสังเกตบางประการเกี่ยวกับทรัพย์สินที่ขัดต่อศีลธรรมของผู้ตายซึ่งตกทอดแก่วัด

บทคัดย่อ

          ตามกฎหมายว่าด้วยคณะสงฆ์ได้กำหนดให้ “วัด” มีฐานะเป็นนิติบุคคล ดังนี้แล้ว วัดก็ย่อมสามารถเป็นผู้ทรงสิทธิและหน้าที่ตามกฎหมายได้เช่นบุคคลธรรมดา ซึ่งรวมถึงสิทธิในการรับทรัพย์สินของผู้ตายด้วยนั่นเอง แต่ทั้งนี้วัดย่อมมีสิทธิและหน้าที่ภายในขอบแห่งอำนาจหน้าที่หรือวัตถุประสงค์ตามที่บทบัญญัติแห่งกฎหมายกำหนดไว้ 
          แม้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 6 มรดก กำหนดให้ทรัพย์สินของผู้ตายตกแก่วัดได้ ไม่ว่าตกเป็นสมบัติแก่วัดอันเป็นภูมิลำเนาของภิกษุโดยผลของกฎหมายตามมาตรา 1623 หรือตกทอดอย่างมรดกโดยพินัยกรรมตามมาตรา 1646 ก็ตาม หากทรัพย์สินที่ตกทอดแก่วัดนั้นโดยสภาพมีลักษณะที่ขัดต่อศีลธรรม ซึ่งอาจมีลักษณะเป็นการมัวเมาอบายมุขอย่างสถานบันเทิงผับบาร์ หรือเป็นการประพฤติผิดในกามอย่างสถานอาบอบนวด หรือเป็นการฆ่าสัตว์ตัดชีวิตอย่างโรงฆ่าสัตว์ เช่นนี้ทรัพย์สินเหล่านั้นหรือที่มีลักษณะในทำนองดังกล่าวย่อมไม่สามารถตกแก่วัดได้เลยทั้งสองกรณี
          อย่างไรก็ตาม การที่ทรัพย์สินของผู้ตายไม่สามารถตกแก่วัดได้ทั้งสองกรณีข้างต้นเป็นไปโดยผลของกฎหมายที่ต่างกัน กล่าวคือ เนื่องจากทรัพย์สินนั้นขัดต่อขอบอำนาจหน้าที่หรือวัตถุประสงค์ของวัดเอง ตามมาตรา 66 ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ประกอบกับกฎหมายว่าด้วยคณะสงฆ์ กรณีหนึ่ง หรือพินัยกรรมที่เจ้ามรดกยกทรัพย์สินดังกล่าวให้แก่วัดนั้นเป็นนิติกรรมที่ตกเป็นโมฆะ เพราะขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน ตามมาตรา 150 ของประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ อีกกรณีหนึ่ง ทั้งนี้ ไม่ว่าทรัพย์สินของผู้ตายจะเป็นอสังหาริมทรัพย์หรือสังหาริมทรัพย์ก็ตาม