การพัฒนาหลักสูตรฐานสมรรถนะด้วยกลไกการสร้างสรรค์ร่วม เพื่อสร้างกำลังแรงงานทักษะสูง ที่ตอบโจทย์ภาคอุตสาหกรรม: กรณีศึกษาของประเทศไทย ประเทศสิงคโปร์ ประเทศเยอรมนี และประเทศเกาหลีใต้

ผู้แต่ง

  • ภาณิศา หาญพัฒนนันท์ คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
  • สมบูรณ์ ศิริสรรหิรัญ คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

คำสำคัญ:

หลักสูตรฐานสมรรถนะ, ความต้องการของตลาดแรงงาน, ทักษะศตวรรษที่ 21, นโยบายการศึกษา, กลไกการสร้างสรรค์ร่วม

บทคัดย่อ

การจัดการศึกษาแบบอิงเวลา (time-based education) ของประเทศไทยยังคงเผชิญกับข้อจำกัดในการพัฒนาทักษะสำหรับศตวรรษที่ 21 และความไม่สอดคล้องกับความต้องการของตลาดแรงงาน บทความนี้มุ่งวิเคราะห์การพัฒนาหลักสูตรฐานสมรรถนะ ผ่านกรณีศึกษาประเทศไทย ประเทศสิงคโปร์ ประเทศเยอรมนี และประเทศเกาหลีใต้ เพื่อเสนอแนวทางการยกระดับกำลังแรงงานทักษะสูงที่ตอบโจทย์ภาคอุตสาหกรรม ผลการศึกษา พบว่า ประเทศไทยมีการนำร่องการเรียนการสอนในหลักสูตรฐานสมรรถนะแล้ว เช่น โรงเรียนในโรงงาน (Work Integrating Learning: WiL) การเชื่อมโยงทักษะจากภาคผู้ใช้บัณฑิตกับการพัฒนาหลักสูตรการเรียนการสอนในสถาบันการศึกษา (Skill-Mapping) และการจัดการเรียนการสอนที่แตกต่างจากมาตรฐานการศึกษา (Higher Education Sandbox) แต่ยังพบจุดอ่อนสำคัญ อาทิ ความร่วมมือสามฝ่าย ระหว่างรัฐบาล ภาคเอกชน สถาบันการศึกษาที่ขาดความเข้มแข็ง การสนับสนุนทางการเงินไม่เพียงพอ หลักสูตรขาดความคล่องตัวและไม่เน้นสาขาเทคโนโลยีขั้นสูง ภาพลักษณ์การศึกษาระดับอาชีวศึกษาที่ไม่เป็นที่ยอมรับ และการกระจายโอกาสทางการศึกษาที่ไม่เท่าเทียม จึงนำไปสู่ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายสำคัญ อาทิ การพัฒนาหลักสูตร โดยอิงความต้องการทักษะที่ทันสมัย การยกระดับภาพลักษณ์การศึกษาระดับอาชีวศึกษาผ่านการสื่อสารหรือประชาสัมพันธ์ที่มุ่งเน้นความสำคัญของอาชีพ และการขยายโอกาสด้วยศูนย์ฝึกอบรมเคลื่อนที่หรือการขยายสาขาของศูนย์ฝึกอบรมทั่วทุกภูมิภาคและหลักสูตรออนไลน์เพื่อการเรียนรู้แบบผสมผสาน การประยุกต์ใช้แนวทางจากประเทศต้นแบบ ทั้งประเทศเยอรมนี ประเทศสิงคโปร์ และประเทศเกาหลีใต้ ซึ่งสามารถลดช่องว่างทักษะ สร้างแรงงานฝีมือที่ตรงกับความต้องการอุตสาหกรรม และเพิ่มขีดความสามารถแข่งขันของประเทศได้อย่างยั่งยืน

เอกสารอ้างอิง

ภาษาไทย

ประกาศคณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศึกษา เรื่อง แนวทางการดำเนินงานคลังหน่วยกิตในระดับอุดมศึกษา พ.ศ. 2565. (2565, 24 พฤศจิกายน). ราชกิจจานุเบกษา, เล่ม 139 ตอนพิเศษ 273 ง. หน้า 28–31.

มูลนิธิสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย. (2564, สิงหาคม). รายงานฉบับสมบูรณ์ ประเทศไทยในอนาคต (Future Thailand) มิติที่ 3 การศึกษาไทย (Future Thailand: Education). https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2023/11/2021_08_ประเทศไทยในอนาคต-Future-Thailand-มิติที่-3.pdf

สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง. (2567). Skill mapping คืออะไร? https://skill.kmitl.ac.th/

สำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.). (2567). Higher Education Sandbox กลไกสู่การสร้างนวัตกรรมการอุดมศึกษา. https://www.nxpo.or.th/th/video/20985/

สำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.). (ม.ป.ป.). โครงการพัฒนากำลังคนภายใต้กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม. https://www.stemplus.or.th/development

ภาษาอังกฤษ

Dollinger, M., Lodge, J., & Coates, H. (2018). Co-creation in higher education: Towards a conceptual model. Journal of Marketing for Higher Education, 28(2), 210–231. https://eric.ed.gov/?id=EJ1195748

Euler, D. (2013). Germany’s dual vocational training system: A model for other countries? Bertelsmann Stiftung. https://www.bertelsmann-stiftung.de/fileadmin/files/BSt/Publikationen/GrauePublikationen/GP_Germanys_dual_vocational_training_system.pdf

Fazekas, M., & Field S. (2013). A Skills beyond School Review of Germany. OECD. http://doi.org/10.1787/9789264202146-en

Ministry of Education Singapore. (2019, March 5). Learn for life – Remaking pathways: Greater flexibility with full subject-based banding. https://www.moe.gov.sg/news/press-releases/20190305-learn-for-life-remaking-pathways-greater-flexibility-with-full-subject-based-banding

National Economic and Social Development Council, Thailand Development Research Institute, & United Nations Children's Fund Thailand. (2025). Human capital development in Thailand: An examination of gaps, bottlenecks, and policy options. https://www.unicef.org/thailand/media/15546/file/unicef%20Human%20Capital%20Development%20in%20Thailand_final_ENG.pdf.pdf

OECD. (2019). OECD Skills strategy 2019: Skills to shape a better future. https://doi.org/10.1787/9789264313835-en

SkillsFuture Singapore. (2025). Our skillsfuture story: Empowering every Singaporean to build future-ready skills for fulfilling careers. https://www.skillsfuture.gov.sg/

UNESCO-UNEVOC International Centre for Technical and Vocational Education and Training. (n.d.). Competency based occupational standards, curriculum and training programmes. https://unevoc.unesco.org/home/Competency+Based+Curriculum

Yu, J., Oh, M., Kim, S., & Yoo, E. (2022). Meister high school system in Korea. Korea Research Institute for Vocational Education & Training. https://www.krivet.re.kr/eng/sub.do?menuSn=62&pstNo=E120230287

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-12-26

รูปแบบการอ้างอิง

หาญพัฒนนันท์ ภ. ., & ศิริสรรหิรัญ ส. . (2025). การพัฒนาหลักสูตรฐานสมรรถนะด้วยกลไกการสร้างสรรค์ร่วม เพื่อสร้างกำลังแรงงานทักษะสูง ที่ตอบโจทย์ภาคอุตสาหกรรม: กรณีศึกษาของประเทศไทย ประเทศสิงคโปร์ ประเทศเยอรมนี และประเทศเกาหลีใต้. วารสารครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 53(4), 1–19. สืบค้น จาก https://so02.tci-thaijo.org/index.php/EDUCU/article/view/279751