การพัฒนารูปแบบการสอนโดยใช้แนวคิดการคิดเชิงออกแบบเป็นฐานเพื่อสร้างสรรค์ผลงาน ที่ปรากฏอัตลักษณ์ไทยสำหรับนิสิตนักศึกษาระดับปริญญาบัณฑิต
คำสำคัญ:
การคิดเชิงออกแบบ, อัตลักษณ์ไทย, สร้างสรรค์ผลงานออกแบบ, การสอนออกแบบบทคัดย่อ
ในการวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและศึกษาผลของรูปแบบการสอนคิดเชิงออกแบบด้วยฐานอัตลักษณ์ไทยเพื่อสร้างสรรค์ผลงาน ตัวอย่าง คือ นักศึกษาระดับปริญญาบัณฑิต สาขาออกแบบ คณะครุศาสตร์อุตสาหกรรม สถาบันเทคโนโลยีพระจอมลาดกระบัง ชั้นปีที่ 2 จำนวน 36 คน เครื่องมือในการวิจัยประกอบด้วย รูปแบบการสอน แผนจัดการเรียนรู้ แบบประเมินผลงานผู้เรียน แบบสอบถามความคิดเห็น ดำเนินการทดลองแบบกลุ่มเดียวสอบก่อนสอบหลัง โดยทดลองใช้ภาพโจทย์ในการออกแบบ ได้แก่ หนุมาน ทศกัณฐ์ และครุฑยุดนาค ผลงานออกแบบอัตลักษณ์ไทยของผู้เรียน ก่อนเรียนและหลังเรียนทั้งหมด ถูกนำมาตรวจประเมินโดยผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 3 ท่าน แล้วจึงนำคะแนนมาหาค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และทดสอบค่าที ผลการวิจัย พบว่า วิธีการสอนด้วยวิธีการคิดเชิงออกแบบเป็นฐาน ประกอบด้วย 1) การสร้างประสบการณ์ 2) การวิเคราะห์ และ 3) การสังเคราะห์และออกแบบผลงาน ผลการทดลองรูปแบบการสอนพบว่า คะแนนผลงานออกแบบอัตลักษณ์ไทยของผู้เรียนหลังการทดลอง สูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญที่ระดับ .05 ในทุกแบบฝึกหัด
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงวัฒนธรรม. (2556, 3 กรกฎาคม). ความหมาย แนวคิดและประเด็นที่เกี่ยวกับ “วัฒนธรรม”. กระทรวงวัฒนธรรม. http://www.m-culture.go.th/index.php/th/2013-07-03-04-45-31/สาระน่ารู้และข้อมูลทางวัฒนธรรม/item/ความหมาย-แนวคิดและประเด็นที่เกี่ยวกับ-วัฒนธรรม.html
ทิพย์สุดา ปทุมานนท์. (2543). สถาปัตยกรรมกังสดาลแห่งความคิด. ภาควิชาสถาปัตยกรรมศาสตร์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ทิศนา แขมมณี. (2550). ศาสตร์การสอน: องค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ
(พิมพ์ครั้งที่ 5). สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ประชา สุวีรานนท์. (2554). อัตลักษณ์ไทย: จากไทยสู่ไทย ๆ. ฟ้าเดียวกัน.
วิมลสิทธิ์ หรยางกูร. (2554). การสร้างสรรค์มรดกวัฒนธรรม: สู่การสร้างสรรค์เอกลักษณ์สถาปัตยกรรมไทยสมัยใหม่. วารสารวิจัยและสาระสถาปัตยกรรม/การผังเมือง, 8(1), 1-19.
สันต์ สุวัจฉราภินันท์, ทวีศักดิ์ เกียรติวีระศักดิ์, และ รัฏฐา ฤทธิศร. (2555). สัญวิทยา: การถอดรหัสและการประยุกต์อัตลักษณ์ไทยเพื่อเป็นแนวทางการออกแบบ. Built Environment Research Associates Conference, 3, 86-102. http://www.berac.tds.tu.ac.th/BERAC/BERAC%203/ 8%20Sant%20Suwacharapinan%20et%20al.pdf
สุมิตรา วิริยะ และ อัจฉรา ไชยูปถัมภ์. (2557). การพัฒนากลยุทธ์การพัฒนาบทบาทสถาบันอุดมศึกษา ด้านการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม. วารสารครุศาสตร์, 42(3), 93-110.
ศูนย์สร้างสรรค์งานออกแบบ. (2557). Very intro to design thinking. Creativities Unfold. http://www.cu-tcdc.com/very-intro-to-design-thinking/?lang=TH
ภาษาอังกฤษ
Brown, T. (2009). Change by design. Harper Collins.
Choueiri, L. S., & Mhanna, S. (2013). The design process as a life skill. Social and Behavioral Sciences, 93, 925–929. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.09.305
Cross, N. (2006). Designerly ways of knowing. Springer-Verlag.
Goldschmidt, G. (2013). The design thinking approaches of three different groups of designers based on self-reports. Design Studies, 34, 454-471.
Lloyd, P. (2012). Embedded creativity: Teaching design thinking via distance education. International Journal of Technology and Design Education, 23, 749–765.
Meknopparat, P., & Bussracumpakorn, C. (2011). Generate the design tool to express a cultural identity in Thailand by decoding Khon mask: Demon masks. School of Architecture and Design. http://www.arch.kmutt.ac.th/research/inter_Conference/
2011/11.Generate_a_Design_Tool_to_Express.pdf
Seidel, P. V., & Fixson, K. S. (2013). Adopting design thinking in novice multidisciplinary teams: The application and limits of design methods and reflexive practices. Journal of Product Innovation Management, 30(1), 9–33.
Ware, C. (2008). Visual thinking for design. Morgan Kaufmann.
Yenawine, P. (2013). Visual thinking strategies: Using art to deepen learning across school disciplines. Harvard Education Press.
Zhang, F., Yang, C., & Ying, W. (2010). A product form design study based on semiotics. 2010 IEEE 11th International Conference on Computer-Aided Industrial Design & Conceptual Design, 1, 317-320. https://doi.org/10.1109/CAIDCD.2010.5681345
