ศิลปะผ้าทอพื้นบ้านเขมรถิ่นไทยในประเพณีประดิษฐ์สร้างของชุมชนบ้านตารอด ตำบลสวาย จังหวัดสุรินทร์

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผ้าทอพื้นบ้านในบริบทประเพณีท้องถิ่นที่เกิดจากการรื้อฟื้นและประดิษฐ์อัตลักษณ์ศิลปะผ้าทอของคนในชุมชนเขมรถิ่นไทยจังหวัดสุรินทร์ ที่ศึกษาการสืบทอดและการดำรงอยู่ของงานประเพณีในพื้นที่ดั้งเดิมที่เป็นปรากฏการณ์ทางสังคมว่ามีการนำผ้าไหมมาเป็นองค์ประกอบและกระบวนการประกอบสร้างอย่างไร โดยใช้แนวคิดประเพณีประดิษฐ์ของ อีริค ฮอบส์บอว์ม และนำเสนอศิลปะผ้าทอพื้นบ้านที่ถูกใช้ในงานประเพณี ผ่านการวิจัยเชิงคุณภาพ และเก็บข้อมูลสัมภาษณ์เชิงลึก การสังเกตแบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วมของการใช้ผ้าทอในพิธีกรรมที่เกิดขึ้นของชุมชนเขมรถิ่นไทย จากกลุ่มประชากรผู้ใช้ผ้าทอพื้นบ้าน โดยมุ่งเน้นศึกษาศิลปะผ้าทอพื้นบ้านเขมรถิ่นไทยในประเพณีประดิษฐ์สร้างของชุมชนบ้านตารอด ตำบลสวาย จังหวัดสุรินทร์ในบริบทประเพณีสำคัญในท้องถิ่น 2 ประเพณี ได้แก่ 1) ประเพณีขึ้นเขาสวาย 2) ประเพณีแซนโฎนตา  ผลการศึกษาพบว่า การศึกษา ประเพณีประดิษฐ์ ผ่านงานประเพณีขึ้นเขาสวายและประเพณีแซนโฎนตา ถือเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้เข้าใจปรากฏการณ์ของผ้าทอพื้นบ้านที่มีบทบาทต่อสังคมที่เกิดขึ้นทั้งในระดับชุมชน และในระดับจังหวัด ว่าแนวคิดประเพณีประดิษฐ์ สามารถอธิบายปรากฏการณ์ในงานประเพณีท้องถิ่นที่เกิดขึ้นช่วงปี พ.ศ.2559 เป็นต้นมา เป็นการประดิษฐ์ประเพณีที่ได้ประกอบสร้างกิจกรรมขึ้นมาใหม่ โดยมีผ้าไหมซึ่งมีชื่อเสียงของจังหวัดเข้าไปเกี่ยวข้องผ่านระบบความเชื่อ สะท้อนความสัมพันธ์ทางสังคมที่เกี่ยวข้องเชื่อมโยงกับผ้าทอพื้นบ้านอย่างขาดกันมิได้ บทความนี้ต้องการเสนอว่าการนำผ้าทอที่มีลวดลายทางศิลปะอันสวยงามแฝงไปด้วยจิตวิญญาณของช่างทอสามารถสะท้อนปฏิบัติการและความสัมพันธ์ของผู้คน ชุมชนบริบทประเพณีท้องถิ่นสมัยใหม่ได้ เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นผ่านพื้นที่ของประเพณีอันจะเป็นการขยายความรู้เรื่องประเพณีประดิษฐ์ให้กว้างออกไปและก่อให้เกิดคุณูปการทางการศึกษาต่อไปสำหรับผู้สนใจในประเด็นเหล่านี้