การอนุรักษ์และสงวนรักษาคัมภีร์ใบลาน วัดโพธิ์ทองล่าง จังหวัดนนทบุรี

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษาข้อมูลในคัมภีร์ใบลาน วัดโพธิ์ทองล่าง จังหวัดนนทบุรี (2) เพื่อสร้างเครือข่ายการอนุรักษ์และสงวนรักษาคัมภีร์ใบลาน (3) เพื่อเติมเต็มข้อมูลทางประวัติศาสตร์ให้กับวัดโพธิ์ทองล่างและชุมชนคลองบางเขน โดยใช้เอกสารที่ได้ทำการอนุรักษ์เป็นสื่อในการเล่าเรื่อง และได้บูรณาการกิจกรรมการเรียนการสอน การบริการวิชาการเข้ากับกระบวนการวิจัย ซึ่งได้รับความร่วมมือจากคนในหลายภาคส่วน ทั้งนักวิชาการด้านภาษาโบราณ ชาวชุมชนคลองบางเขน บุคลากรและนักศึกษาภายในมหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม ผลการวิจัยพบว่า คัมภีร์ใบลานที่ปริวรรตและตรวสอบข้อมูลแล้ว 35 รายการ มีเนื้อหาเกี่ยวกับพระพุทธศาสนา ผ่านกระบวนการทำความสะอาดและอนุรักษ์ โดยความร่วมมือจากนักศึกษาและชาวชุมชนคลองบางเขน ดำเนินการตามหลักวิชาการ  ส่วนความสำคัญของวัดโพธิ์ทองล่างและชุมชนคลองบางเขน ได้นำข้อมูลที่ได้จากการปริวรรตเอกสารโบราณ ประกอบกับข้อมูลบุคคลสำคัญภายในวัด พบว่า วัดแห่งนี้อาจเป็นแหล่งรวบรวมสรรพวิชาในสมัยรัชกาลที่ 4-5 สอดคล้องกับข้อมูลอดีตเจ้าอาวาส พระครูเชย จันทสิริ ท่านเป็นหนึ่งในเกจิอาจารย์และเป็นพระอาจารย์ของหลวงปู่ศุข วัดปากคลองมะขามเฒ่า ซึ่งได้เคยบวชเรียนวิชาความรู้ต่าง ๆ ณ วัดแห่งนี้ นอกจากนี้ยังพบพระไตรปิฎก ฉบับรัชกาลที่ 5 ซึ่งเป็นพระไตรปิฎกที่พิมพ์เป็นหนังสือชุดแรกของโลก โปรด ฯ ให้พิมพ์ขึ้น 1,000 ชุด พระราชทานไปยังวัดต่าง ๆ จำนวน 249 วัด แม้ว่าวัดโพธิ์ทองล่างจะไม่ได้ปรากฏในรายชื่อที่จะได้รับพระราชทาน แต่การพบพระไตรปิฎกชุดนี้สันนิษฐานว่าจะได้รับการถวายจากเจ้านายพระองค์ใดพระองค์หนึ่งช่วงสมัยรัชกาลที่ 5 เป็นต้นมา