ประวัติศาสตร์การแพทย์ไทยและการแพทย์จีนในไทยสมัยเริ่มต้น ทำให้เกิดมิติทางวัฒนธรรม
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติศาสตร์การแพทย์ไทยและการแพทย์จีนในไทยสมัยเริ่มต้นทำให้เกิดมิติทางวัฒนธรรม มุ่งวิเคราะห์ประวัติศาสตร์ของการแพทย์ไทยและการแพทย์จีน ณ ช่วงเวลาสมัยสุโขทัยจนถึงสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ก่อนที่จะได้รับอิทธิพลของการแพทย์แผนตะวันตก ภายใต้บริบททางวัฒนธรรมโดยอาศัยระเบียบวิธีวิจัยทางประวัติศาสตร์ การพรรณนาวิเคราะห์เชิงอุปนัย เพื่อแสวงหาการเชื่อมต่อเหตุการณ์ช่วงต่าง ๆ ในประวัติศาสตร์การแพทย์ไทยและการแพทย์จีน
ผลจากการศึกษาวิจัยแสดงให้เห็นว่า 1) ลักษณะของการแพทย์ไทยมีรากฐานมาจากการแพทย์แผนอายรุเวชของอินเดีย ซึ่งมีความเชื่อว่าโรคภัยไข้เจ็บเกิดจากการที่ร่างกายของมนุษย์ขาดความสมดุลกับสภาพแวดล้อมตามธรรมชาติ วิธีการรักษาในขณะนั้นทำได้เฉพาะการรักษาจากภายนอกร่างกายเท่านั้น คือการใช้ยา การนวดและการประกอบพิธีทางไสยศาสตร์ ส่วนการรักษาจากภายในร่างกายก็มีการกรอกโลหิต ส่วนใหญ่ตัวยาจะใช้จากพืชที่มีในท้องถิ่นนั้น ๆ ส่วนตัวยาที่ใช้จากสัตว์และแร่ธาตุมีจำนวนน้อย ดังนั้นจึงไม่ใช่เรื่องของการแพทย์อย่างเดียวเป็นการผสมผสานของปรัชญาความคิด วัฒนธรรมและวิถีของคนไทย 2) การแพทย์แผนจีนอาศัยหลักปรัชญาและหลักจริยธรรมของเต๋าและขงจื้อ การแพทย์จีนเน้นการมองสุขภาพแบบองค์รวม และการพิจารณาถึงความแตกต่างในลักษณะเฉพาะของโรค ลักษณะของคนและการรักษา รวมทั้งสุขภาพมีความสัมพันธ์กับวัฒนธรรมมาก ส่วนการรักษาเป็นการฝังเข็ม การนวดแผนจีน และการใช้สมุนไพรจีน การเคลื่อนไหวเดินพลังลมปราณ เพื่อส่งเสริมสุขภาพบำบัดโรค
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กิตติชัย อนวัชประยูร. (2551). แพทย์แผนไทย. เรียกใช้เมื่อ 15 พฤษภาคม 2565 จาก https://www.stou.ac.th/Schools/Shs/booklet/1_2551/Planthai.htm#:~:text=การแพทย์แผน ไทย%20ตาม,และการประดิษฐ์อุปกรณ์%20.
โกวิท คัมภีรภาพ. (2544). ทฤษฎีพื้นฐานการแพทย์แผนจีน. กรุงเทพมหานคร: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
จาริยา แสงคำกุล และคณะ. (2552). การศึกษาความต้องการใช้บริการด้านแพทย์แผนไทยของประชาชน ในพื้นที่หมู่ที่ 9 ต.ท่าโพธิ์ อ.เมือง จ.พิษณุโลก. วิชาการวิจัยทางสุขภาพ. คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร.
จำลอง สุวคนธ์. (2496). หน้าที่ของเภสัชกร. ในหนังสืออนุสรณ์งานฌาปนกิจ พอ.อลันท์ อลังการกิตติเวชช์. กรุงเทพมหานคร.
ชวลิต สันติกิจรุ่งเรือง. (ม.ป.ป.). การแพทย์แผนจีนในไทย. เรียกใช้เมื่อ 20 มิถุนายน 2565 จาก http://www.manager.co.th/china/ViewNews.aspx?NewsID=9490000022270.
ชาวจีนโพ้นทะเล. (ม.ป.ป.). ชาวจีนโพ้นทะเล Oversea Chinese หัวเฉียว. เรียกใช้เมื่อ 15 พฤษภาคม 2565 จาก http://hakkapeople.com/book/export/html/1157.
นันทิดา ฤทธิ์ไทสงค์ และคณะ. (2552). การศึกษาความต้องการใช้บริการด้านแพทย์แผนไทยของประชาชน ในพื้นที่หมู่ที่ 9 ต.ท่าโพธิ์ อ.เมือง จ.พิษณุโลก. วิชาการวิจัยทางสุขภาพ. คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร.
พัชนา ใจดี และคณะ. (2556). การแพทย์แผนจีนกับการสาธารณสุขไทย. วารสารสาธารณสุขมหาวิทยาลัยบูรพา, 8(2), 120-128.
พิชาญ พัฒนา. (2509). ความเป็นมาของการแพทย์เมืองไทย. (พิมพ์ครั้งที่ 1). พระนคร : โอเดียนสโตร์.
เย็นจิตร เตชะดำรงสิน. (2556). หนึ่งทศวรรษการแพทย์แผนจีนในประเทศไทย, ในรายงานการสาธารณสุขไทยด้านการแพทย์แผนไทย การแพทย์พื้นบ้าน และการแพทย์ทางเลือก 2554-2556 (หน้า 249-253). สำนักข้อมูลและประเมินผล กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์แผนทางเลือกกระทรวงสาธารณสุข.
ยุคก่อกำเนิดทฤษฎีการแพทย์จีน. (ม.ป.ป.). ศาสตร์การแพทย์แผนจีน. เรียกใช้เมื่อ 16 พฤษภาคม 2565 จาก http://www.thaipun.com/index.php/chinese-medicine/chinese-medicine2/chinese-medical-history/148-chinese-medical-history/275-origin-of-traditional.
ยุวดี ตปนียากร. (2522). วิวัฒนาการของการแพทย์ไทยตั้งแต่สมัยเริ่มต้นจนถึงสิ้นสุดรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. ใน วิทยานิพนธ์ ปริญญาอักษรศาสตรมหาบัณฑิต แผนกวิชาประวัติศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
โรงพยาบาลจุฬารัตน์ 9 แอร์พอร์ต. (2565). ตำราแพทย์แผนโบราณจีน. เรียกใช้เมื่อ 20 มิถุนายน 2565 จาก https://ch9airport.com/มารู้จักศาสตร์-การแพทย์/%20%20%20%20%20เอา.
ลลิตา ธีระสิริ. (2563). ปรัชญาการรักษาโรคแบบตะวันออก-อัตลักษณ์ของอาเซียน. สำนักส่งเสริมศิลปะวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. พิพิธภัณฑ์เรือนโบราณล้านนา.
วิทวัส วัณนาวิบูล. (2546). แพทย์แผนจีน. เรียกใช้เมื่อ 20 มิถุนายน 2565 จาก https://www.doctor.or.th/article/detail/2064.
สมาพันธ์การแพทย์แผนไทยล้านนา. (2565). ประวัติการแพทย์แผนไทย. เรียกใช้เมื่อ 20 มิถุนายน 2565 จาก https://www.lannahealth.com/วิวัฒนาการแพทย์แผนไทย/?fbclid=IwAR2laTFhI5VKBNRRek451x9kaVVrLeIWoxoNbxRAAUN_sjYmzdFFNDi_b3k.
สำนักการแพทย์ทางเลือก. (2556). การแพทย์จีน (Traditional Chinese Medicine). วารสารสำนักการแพทย์ทางเลือก, 6(1), 1-10.
สำนักข่าว Hfocus เจาะลึกระบบสุขภาพ. (2018). การแพทย์แผนจีนในประเทศไทย. เรียกใช้เมื่อ 21 พฤษภาคม 2565 จาก https://www.hfocus.org/content/2018/04/15746.
สมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี. (2525). ความก้าวหน้าของการสาธารณสุข ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์. (พิมพ์ครั้งที่ 1). สำนักข่าวพาณิชย์ กรมพาณิชย์สัมพันธ์.
สมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี. (2525). เอกสาร ร.5 ม 2.11/14 รายงายการประชุมเทศาภิบาล ร.ศ.125.
สมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี. (2525). เอกสาร ร.5 ม 2.11/14 รายงายการประชุมเทศาภิบาล ณ กระทรวงธรรมการ ร.ศ.126.
Mulholland, J. (1997). Thai Tradition Medicine : A Preliminary Investigation. Australian Nation University.
Mulholland, J. (1997). Thai traditional medicine: ancient thought and practice in a Thai context. Journal of the Siam Society, 67(2), 80-115.
Xinjing, L. (2014). Identities of Students in the Faculty of Chinese Medicine, Huachiew Chalermprakiet Univercity. ในวิทยานิพนธ์ ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต (การสื่อสารภาษาไทยเป็นภาษาที่สอง). บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิม พระเกียรติ.
Sangsingkeo, V. (1976). The Interrelationship of traditional medicine and Modern Medicine in Developing World. Journal Medical Association of Thailand 59, 20.
Jing, S. (2014). Traditional Chinese Medicine in 21st Century. Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine. 1(1), 91-93.
