ปรัชญาการเมืองในการรัฐประหาร: ข้อถกเถียงว่าด้วยความชอบธรรมของการรัฐประหาร 19 กันยายน 2549

Main Article Content

ณัฐวีร์ พุ่มระชัฏร์
จักรี กษัตรีย์

บทคัดย่อ

การรัฐประหารเป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นควบคู่สลับไปมากับกระบวนการทำให้เป็นประชาธิปไตยในสังคมไทย โดยการรัฐประหารปรากฏให้เห็นเรื่อยมานับตั้งแต่การสถาปนาระบอบประชาธิปไตย ดังนั้น บทความชิ้นนี้จึงมีวัตถุประสงค์สองประการ คือ 1) เพื่อศึกษาการอ้างความชอบธรรมของคณะรัฐประหาร 19 กันยายน 2549 2) เพื่อวิเคราะห์ปัจจัยที่เอื้อต่อการขึ้นสู่อำนาจ รักษาอำนาจ และสิ้นสุดอำนาจของคณะรัฐประหาร 19 กันยายน 2549 โดยใช้วิธีการสร้างคำอธิบายและวิเคราะห์ผ่านแนวทางปรัชญาการเมืองของ Niccolò Machiavelli จากการศึกษาวิเคราะห์พบว่า 1) การอ้างความชอบธรรมของคณะรัฐประหาร 19 กันยายน 2549 ยึดโยงและอิงแอบความชอบธรรมในการก่อรัฐประหารผ่านสถาบันพระมหากษัตริย์ และระบบกฎหมาย ในการเป็นแหล่งอ้างอิงความชอบธรรม และ 2) ปัจจัยที่เอื้อต่อการขึ้นสู่อำนาจ คือ การลดทอนความชอบธรรมของรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งเพื่อรองรับการรัฐประหารที่จะเกิดขึ้น นำมาซึ่งผลลัพธ์ก็คือทำให้ฝ่ายต่อต้านรัฐประหารอ่อนแอ และคณะรัฐประหารเข้มแข็งที่ครองอำนาจได้อย่างเบ็ดเสร็จ ในส่วนของการรักษาอำนาจ คณะรัฐประหารได้ทำการกวาดล้างและขจัดอิทธิพลขั้วอำนาจเก่าผ่านการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ และการสิ้นสุดอำนาจคือการกำจัดขั้วอำนาจเก่าอย่างไม่เด็ดขาดส่งผลให้ขั้วอำนาจเก่าสามารถกลับเข้าสู่อำนาจทางการเมืองได้อีกครั้งผ่านสนามการเลือกตั้ง

Article Details

ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

เกษียร เตชะพีระ. (2550). จากระบอบทักษิณสู่รัฐประหาร 19 กันยายน 2549: วิกฤตประชาธิปไตยไทย. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

เกษียร เตชะพีระ. (2564). หมายเหตุผู้แปล ใน การิทัตผจญภัย: นิยายปรัชญาการเมือง. (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพมหานคร: คบไฟ.

คมชัดลึก. (2560). วันนี้ในอดีต ‘ทักษิณ’เปิดประเด็น’ผู้มีบารมีนอกรัฐธรรมนูญ.’ สืบค้นเมื่อ 27 พฤศจิกายน 2564 จาก https://www.komchadluek.net/today-in-history/285043

ชัยวัฒน์ สถาอานันท์. (2523). แก่นแท้แห่งคำสอนของมาเคียเวลลี่. วารสารธรรมศาสตร์, 9(4), 111-128.

ณัฐพล ใจจริง. (2563). ขุนศึก ศักดินา และพญาอินทรี: การเมืองไทยภายใต้ระเบียบโลกของสหรัฐอเมริกา 2491-2500. นนทบุรี: ฟ้าเดียวกัน.

ธงชัย วินิจจะกูล. (2563). ปาฐกถาฉบับเต็ม ‘นิติรัฐอภิสิทธิ์และราชนิติธรรม’. เรียกใช้เมื่อ 15 พฤศจิกายน 2564 จาก https://waymagazine.org/thongchai-winichakul-rule-by-law/

ธนา มณีพฤกษ์. (2555). การรัฐประหาร 19 กันยายน 2549 กับแนวคิดมาคิอาเวลลี. ในวิทยานิพนธ์รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.

ธนาพล อิ๋วสกุล. (2554). “มูลบท” ว่าด้วยราชวงศ์ไทยและการเมืองสมัยปลายรัชกาลฉบับอเมริกัน. วารสารฟ้าเดียวกัน, 9(2), 197-127.

ธำรงศักดิ์ เพชรเลิศอนันต์. (2561). “ข้ออ้าง” การปฏิวัตร-รัฐประหารในการเมืองไทยสมัยใหม่. (พิมพ์ครั้งที่2). กรุงเทพมหานคร: มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์.

นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2563). รัฐธรรมนูญฉบับวัฒนธรรมไทย. ใน ชาติไทย, เมืองไทย, แบบเรียนและอนุสาวรีย์ว่าด้วย: วัฒนธรรม, รัฐ และรูปการจิตสำนึก. (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพมหานคร: มติชน.

บวรศักดิ์ อุวรรณโณ. (2548). กฎหมายมหาชนเล่ม 2: การแบ่งแยกกฎหมายมหาชน-เอกชน และพัฒนาการกฎหมายมหาชนในประเทศไทย. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

บุญชัย ใจเย็น. (2564). กบฏยังเติร์ก. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพมหานคร: สยามความรู้.

มาคิอาเวลลี, นิโคโล. (2552). เจ้าผู้ปกครอง. (สมบัติ จันทรวงศ์, ผู้แปล) (พิมพ์ครั้งที่ 7). กรุงเทพมหานคร: โครงการจัดพิมพ์คบไฟ.

มาคิอาเวลลี, นิโคโล. (2563). เจ้าผู้ปกครอง. (สมบัติ จันทรวงศ์, ผู้แปล) (พิมพ์ครั้งที่ 11). กรุงเทพมหานคร: โครงการจัดพิมพ์คบไฟ.

ศิลปวัฒนธรรม. (2564). วิธีรักษาอำนาจฉบับ มาเคียเวลลี ผู้ถูกเรียกว่าเจ้าของศาสตร์ทรราช และผู้นำที่เขาหนุน. เรียกใช้เมื่อ 21 ธันวาคม 2564 จาก https://www.silpa-mag.com/history/article_32766

สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ. (2553). แผนชิงชาติไทย ว่าด้วยรัฐและการต่อต้านรัฐสมัยจอมพล ป. พิบูลสงครามครั้งที่สอง (พ.ศ.2491-2500). (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพมหานคร: 6 ตุลารำลึก.

เสน่ห์ จามริก. (2529). การเมืองไทยกับพัฒนาการรัฐธรรมนูญ. กรุงเทพมหานคร: เจริญวิทย์การพิมพ์.

เอ็ม. เจ. ฮาร์มอน. (2522). ความคิดทางการเมืองจากเปลโต้ถึงปัจจุบัน. (เสน่ห์ จามริก, ผู้แปล) (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

MGR Online. (2548). สนธิ ลิ้มทองกุล ไขข้อข้องใจ“ทักษิณไม่ใช่เพื่อนสนิท”. เรียกใช้เมื่อ 27 พฤศจิกายน, 2564, จากhttps://mgronline.com/onlinesection/detail/9480000170551

MGR Online. (2549). “ป๋าเปรม” ย้ำ “พระเจ้าอยู่หัว-ชาติ” คือ เจ้าของทหารแท้จริง เตือนรุ่นน้องใช้เลือดเนื้อปกป้องเทิดทูน. เรียกใช้เมื่อ 27 พฤศจิกายน 2564 จาก https://bit.ly/3HuoGe1

Positioning. (2548). เมืองไทยรายสัปดาห์ ปรากฏการณ์ “สนธิ” ฟีเวอร์. เรียกใช้เมื่อ 27 พฤศจิกายน 2564 จาก https://positioningmag.com/8149