โครงข่ายสังคมกับพื้นที่สาธารณะของชุมชนวัดหมื่นสาร ย่านวัวลาย เชียงใหม่
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ชุมชนวัดหมื่นสาร ย่านวัวลาย เป็นชุมชนดั้งเดิมสำคัญ ที่เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์ของเมืองเชียงใหม่ มีความโดดเด่นด้านชุมชนเข้มแข็งและทำเครื่องเงินที่สืบทอดหลายชั่วอายุคน จากการศึกษาแนวคิดพื้นที่สาธารณะ พบว่า พื้นที่สาธารณะที่มีคุณภาพสูงในเมืองจะช่วยกระตุ้นให้เกิดกิจกรรมทางเลือก และเชื้อเชิญให้เกิดกิจกรรมทางสังคมเพิ่มมากขึ้น ทั้งในแง่การสนับสนุนให้เกิดโอกาสและปฏิสัมพันธ์ทางสังคมในชุมชน งานวิจัยชิ้นนี้มีคำถามว่า ปฏิสัมพันธ์ทางสังคมที่แน่นแฟ้นของคนในชุมชนวัดหมื่นสาร ย่านวัวลาย เกิดจากการใช้พื้นที่สาธารณะที่มีคุณภาพสูงรูปแบบใด จึงมีกรอบแนวคิดวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่าง โครงข่ายทางสังคมของชุมชนดั้งเดิมและการใช้พื้นที่สาธารณะของคนในชุมชนวัดหมื่นสาร โดยวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ ประกอบด้วย การสัมภาษณ์เชิงลึกด้วยการอ้างอิงแบบลูกโซ่ โดยเริ่มจากบุคคลสำคัญผู้มีบทบาททางสังคมในชุมชน การติดตาม และสังเกตการณ์การใช้งานพื้นที่สาธารณะในชุมชน
ผลการวิจัย พบว่า กลุ่มทางสังคมที่ใช้งานพื้นที่สาธารณะและมีกิจกรรมเกี่ยวข้องกันในชุมชนวัดหมื่นสารอย่างเป็นโครงข่ายทางสังคมแบ่งออกได้ 3 กลุ่ม ได้แก่ (1) กลุ่มผู้หญิง (2) กลุ่มช่างดั้งเดิม และ (3) กลุ่มช่างรุ่นใหม่ โดยมีการใช้งานพื้นที่สาธารณะของคนในชุมชนสอดแทรกตามพื้นที่ว่างต่าง ๆ ที่มีอยู่แล้วทั่วไปในชุมชน และมีการใช้งานอย่างอเนกประสงค์รวม 4 พื้นที่ ได้แก่ พื้นที่วัด พื้นที่ทางสัญจร พื้นที่หน้าบ้าน และพื้นที่ร้านค้าในชุมชน นอกจากนี้ ยังพบว่ากิจกรรมทางสังคม และกิจกรรมทางเลือกที่เกี่ยวเนื่องกับกิจกรรมทางสังคมเกิดขึ้นมากในพื้นที่วัด พื้นที่วัดหมื่นสารจึงเป็นพื้นที่สาธารณะหลักและมีความสำคัญสำหรับประกอบกิจกรรมอเนกประสงค์ ในขณะที่พื้นที่ทางสัญจรเป็นพื้นที่ทางสังคมสำหรับคนทุกกลุ่ม พื้นที่หน้าบ้านเป็นพื้นที่ทางสังคมเกี่ยวเนื่องมาจากกิจกรรมทางเลือกของคนทุกกลุ่ม และพื้นที่ร้านค้าในชุมชนเป็นพื้นที่ทางสังคมที่เกี่ยวเนื่องมาจากกิจกรรมจำเป็น
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
Appleyard, D. & Lintell, M. (1972). The environmental quality of city streets: the residents’ viewpoint. Journal of the American Institute of Planners, 38(2), 84-101.
Atiphot, K. (2005). Thi wang nai sangkhom Thai. (In Thai). [Space in Thai society]. Bangkok: Faculty of Architecture, Chulalongkorn University.
Boissevain, J. (1974). Friends of friends: network, manipulators and coalitions. Oxford: Basil Blackwell.
Carr, S., et al. (1993). Public space. London: Cambridge University Press.
Gehl, J. (2010). Cities for people. Washington, DC: Island Press.
Gehl, J. & Svarre, B. (2013). How to study public life. Washington, DC: Island Press.
Havighurst, R. J., (1953). Human development and education. New York: D. McKay Co.
Jacobs, J. (1961). The death and life of great American cities. New York: Random House.
Moreno, J.L. (1934). Who shall survive?: a new approach to the problem of human interrelations. American Sociological Association, 17(1), 77-91.
Oldenburg, R. (1989). The great good place. New York: Da Capo Press.
Paksukcharern, K. (2008). Soi lad prayad palang ngan. (In Thai) [Small sub street save energy: Small public spaces and social spaces for Thai communities]. Bangkok: Chulalongkorn University.
Project for Public spaces. (2000). How to turn a place around: a placemaking handbook. New York: Author.
Southeast Asia Neighborhoods Network. (2018). Karn prachum klum phueanban chumchon Wualai. (In Thai) [Meeting of Wualai community neighborhood group]. ChiangMai: Southeast Asia Neighborhoods Network.
Tansukanun, P. & Bejrananda, M. (2007). Phuen thi satharana nai mueang chiwit mueang Khon Kaen. (In Thai) [A search for vital public spaces: the urban life of Khon Kaen]. Chiang Mai: Maxprint.
Tansukanun, P. & Duangthima, W. (2012). Naeotang karn pattana kwam pen yarn lak miti khong mueang Chiang Mai. (In Thai) [The multi-layered districts of Chiang Mai city]. Chiang Mai: Pu-Pae Printing.
Tansukanun, P. (2019). Mueang hang kwam suk: karn okbaep lae wang pang mueang. (In Thai) [The city of happiness: urban design & planning]. Chiang Mai: TongSam design.
UN-HABITAT. (2022). World cities report 2022: envisaging the future of cities. Nairobi: Author.
Whyte, W. H. (1980). The social life of small urban space. Washington, D.C: The Conservation Foundation Washington.
