Paradigm of Thai Investigative News in Digital Journalism Era
Main Article Content
Abstract
This research applies the term ‘paradigm’ - which conceptually is a set of thought patterns, methods, and perspective towards a perception of reality - to the examination of investigative news in Thailand. In-depth interview with thirty-eight leading news professionals and news media specialists as well as the so-called ‘citizen journalists’ from seven Facebook Fan Pages was conducted. Additionally, content analysis of nineteen award-winning investigative news coverage between 2014 and 2019 was also employed.
Findings show that the paradigm of Thai investigative news regarding principles, ideologies, and approaches immensely transform from what they have been. There has been a huge decline in a number of investigative news content produced and disseminated by mainstream news organisations. This situation, as a consequence, degrades the perceived role as a watchdog and the appreciation of social responsibility theory among journalists. Moreover, the agenda-setting function which has been noticeably accredited to mainstream news media is challenged by that of alternative journalism in the digital social platforms where everyone can spread information and become a journalist, while, at the same time, the mainstream ones are struggling in profit and do their best for business survival.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
กาญจนา แก้วเทพ และสมสุข หินวิมาน. (2553). สายธารแห่งนักคิดทฤษฎีเศรษฐศาสตร์การเมืองกับการสื่อสาร (พิมพ์ครั้งที่2). ภาพพิมพ์.
กรุงเทพธุรกิจ, ทีมข่าวการเมือง. (2560, 13 ธันวาคม). ป.ป.ช. เล็งสอบเพิ่ม 'นาฬิกาหรู' เรือนใหม่. วันที่เข้าถึงข้อมูล 16 สิงหาคม 2561 แหล่งที่มา http://www.bangkokbiznews.com/news
ชาย โพธิสิตา. (2547). ศาสตร์และศิลป์แห่งการวิจัยเชิงคุณภาพ. สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.
ฐิวากร ศรีลิโก. (2554). บทบาทหน้าที่ของสื่อกับการช่วยเหลือสังคมในสภาวะภัยธรรมชาติ เพื่อส่งเสริมภาพลักษณ์องค์กร:กรณีศึกษาครอบครัวข่าว 3 สถานีวิทยุโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์]. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ทัศชยันต์ วาหะรักษ์. (2554). เทคนิคการรายงานข่าวเชิงสืบสวนสอบสวน ของ หนังสือพิมพ์แนวประชานิยม [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช]. มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
เทียมใจ ทองเมือง. ผู้จัดการสมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย. (23 มกราคม 2561). สัมภาษณ์.
ธีรธนา ขุนทอง. (2550). การศึกษาเปรียบเทียบกระบวนการทำข่าวเชิงสืบสวนสอบสวนของหนังสือพิมพ์ข่าวสด: กรณีศึกษาข่าวเพชรซาอุฯ และข่าวการตายของนายห้างทอง ธรรมวัฒนะ [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์]. มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.
ปารวีร์ บุษบาศรี. (2555). ความตระหนักรู้และทัศนคติของผู้บริหารและพนักงานต่อการประชาสัมพันธ์ภายในของบริษัทจัดการและพัฒนาทรัพยากรน้ำภาคตะวันออก จำกัด (มหาชน) [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย]. มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย.
ปรเมศวร์ เหล็กเพชร. อดีตนายกสมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย. (23 กุมภาพันธ์ 2561). สัมภาษณ์.
พิทักษ์ศักดิ์ ทิศาภาคย์. (2561). หน่วยที่ 12 การบูรณาการการสื่อสารกับนวัตกรรมและสื่อใหม่.ประมวลสาระชุดวิชานิเทศศาสตร์ ระดับบัณฑิตศึกษา วิชาการบูรณาการการสื่อสาร. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
พิศิษฐ์ ชวาลาธวัช และคณะ. (2539). การรายงานข่าวชั้นสูง. ดอกหญ้า.
พีระ จิรโสภณ. (2544). ทฤษฎีการสื่อสารมวลชน. เอกสารการสอนชุดวิชาหลักและทฤษฎีการ
พีระ จิรโสภณ และมาลี บุญศิริพันธ์.(2538). การรายงานข่าวเชิงสืบสวนแบบประยุกต์. ที.พี.พริ้นท์.
มนตรี จุ้ยม่วงศรี. (2558). พัฒนาการข่าวยอดเยี่ยมรางวัลมูลนิธิอิศรา อมันตกุล กับการกำหนดบทบาทและแนวทางในการรายงานข่าวเชิงสืบสวนเกี่ยวกับการทุจริตคอร์รัปชัน. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์]. มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.
มาลี บุญศิริพันธ์. (2556). วารสารศาสตร์เบื้องต้น: ปรัชญาและแนวคิด (พิมพ์ครั้งที่ 2).มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
วรพจน์ ยศะทัตต์. กรรมการผู้จัดการบริษัท ไทยโทรนิค จำกัด. (30 มีนาคม 2561). สัมภาษณ์.
วิทย์ วิศทเวทย์. (2532). จริยศาสตร์เบื้องต้นกับปัญหาจริยธรรม. อักษรเจริญทัศน์
วิทยา ดํารงเกียรติศักดิ์. (2554). การสื่อสารดิจิทัล: สื่อแห่งอนาคตที่เปลี่ยนวิถีชีวิตและเปลี่ยนโลก. วันที่เข้าถึงข้อมูล 8 สิงหาคม 2561 แหล่งที่มา http://www.infocommmju.com/icarticle/images/stories/icarticles/ajwittaya/Digital_Communication.pdf
วันชัย วัฒนศัพท์. (2546). กระบวนทัศน์ใหม่ (New Paradigm)กับปัญหาของชาติ. วันที่เข้าถึงข้อมูล 16 สิงหาคม 2561, แหล่งที่มา suthep.crru.ac.th/mgnt38.doc
วัฒณี ภูวทิศ. (2556). การสร้างเครือข่ายสังคมออนไลน์อย่างสร้างสรรค์. วันที่เข้าถึงข้อมูล 26 ธันวาคม 2561 แหล่งที่มา http://ejournals.swu.ac.th/index.php/swurd/article/viewFile/5051/4809
สมหมาย ปาริจฉัตต์. (2537). ข่าวเจาะ เจาะข่าว สุดยอดข่าว พูลิตเซอร์. มติชน.
สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย. (2550). Investigative Journalism ข่าวเจาะ-เจาะข่าว ถอดประสบการณ์และเทคนิคข่าวเชิงสืบสวน.
สิวลี สิริไล. (2542). จริยศาสตร์สำหรับพยาบาล (พิมพ์ครั้งที่ 7). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สุดาพร พินิจมนตรี. (2548). วิธีคิดและบทบาทการสืบสานวัฒนธรรมของปราชญ์ท้องถิ่นกรณีศึกษา นายสาร สาระทัศนานันท์ [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย]. มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย.
สุมิตรา ชูแก้ว. (2553). ความรู้ ทัศนคติ และการปฏิบัติตามการรับรู้ของพยาบาลในการช่วยเหลือและสร้างเสริมสุขภาพของญาติผู้ดูแลผู้ป่วยโรคเรื้อรัง. วันที่เข้าถึงข้อมูล 7 สิงหาคม 2561, แหล่งที่มา https://med.mahidol.ac.th/nursing/jns/DocumentLink/2555/issue_02/08.pdf
สุรสิทธิ์ วิทยารัฐ. (2560). การรายงานข่าวเชิงสืบสวน. มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา.
สุรสิทธิ์ วิทยารัฐ. (2561). หลักและเทคนิคงานข่าว. มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา.
เสนาะ สุขเจริญ. (2548). ข่าว-เจาะ. Openbooks.
เสนาะ สุขเจริญ, บรรณาธิการสำนักข่าวอิศรา. (18 มีนาคม 2561). สัมภาษณ์.
รายชื่อผู้ให้ข้อมูลซึ่งให้สัมภาษณ์ในงานวิจัย
กลุ่มนักข่าว บรรณาธิการ และเจ้าของหรือผู้บริหารองค์การสื่อมวลชน
นพรัตน์ พรวนสุข. ผู้สื่อข่าวเว็บไซต์ ASTV ผู้จัดการออนไลน์ www.mgronline.com ผู้จัดการออนไลน์บรรณาธิการข่าวการเมืองและกระบวนการยุติธรรม. (15 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
นัสฐริกา คำซา. ผู้สื่อข่าวหนังสือพิมพ์ไทยรัฐ. (12 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
พรรณี อมรวิพุธพนิช. ผู้สื่อข่าวหนังสือพิมพ์คมชัดลึก บรรณาธิการข่าวรายงานพิเศษ. (15 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
ภัทราพร ตั๊นงาม. ผู้สื่อข่าวองค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย. (5 สิงหาคม 2562). สัมภาษณ์.
วิมลวรรณ ธรรมภักดี. ผู้สื่อข่าวไทยรัฐทีวี. (7 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
ศุภเดช ศักดิ์ดวง. ผู้สื่อข่าวเว็บไซต์สำนักข่าวอิศรา www.isranews.org, (24 พฤศจิกายน 2562). สัมภาษณ์.
อรอุมา ศรีสมัย. ผู้สื่อข่าวอาวุโสหนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ. (9 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
เฉลา กาญจนา. เจ้าของเว็บไซต์ The Bangkok Insight. (24 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
ประสงค์ เลิศรัตนวิสุทธิ์. ผู้อำนวยการสถาบันอิศรา. (18 ธันวาคม 2562). สัมภาษณ์.
วัชร วัชรพล. ประธานกรรมการบริหาร บริษัท เทรนด์ วีจี3 จำกัด เจ้าของสถานีโทรทัศน์ไทยรัฐทีวี. (15 ตุลาคม 2562). สัมภาษณ์.
วิลาสินี พิพิธกุล. ผู้อำนวยการองค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย (ไทยพีบีเอส). (6 ตุลาคม 2562).สัมภาษณ์.
สมชาย มีเสน. ประธานเจ้าหน้าที่บริหารบริษัท เนชั่น มัลติมีเดีย กรุ๊ป จำกัด เจ้าของ หนังสือพิมพ์คมชัดลึก. (15 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
สถาพร พงษ์พิพัฒน์วัฒนา. บรรณาธิการข่าวสถานีโทรทัศน์ PPTV HD 36. (7 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
สุวิชชา เพียราษฎร์. บรรณาธิการบริหารหนังสือพิมพ์ผู้จัดการและเว็บไซต์ผู้จัดการออนไลน์ www.mgronline.com. (18 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
กลุ่มผู้เกี่ยวข้องกับข่าวเชิงสืบสวน
ก้าวโรจน์ สุตาภักดี. นายกสมาคมผู้ผลิตข่าวออนไลน์. (28 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
ฐากร ตัณฑสิทธิ์. เลขาธิการคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ. (3 ตุลาคม 2562). สัมภาษณ์.
บรรยงค์ สุวรรณผ่อง. นักข่าวอาวุโสและนักวิชาการด้านสื่อ. (16 ตุลาคม 2562). สัมภาษณ์.
ปกรณ์ ธรรมโรจน์. อัยการจังหวัดประจำกรม. (17 ตุลาคม 2562). สัมภาษณ์.
ปณิดา ยศปัญญา. นักวิชาการยุติธรรมปฏิบัติการ สำนักงานป้องกันและปราบปรามการทุจริตในภาครัฐ เขต 4 จังหวัดขอนแก่น. (9 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
ประพาฬพงษ์ มากนวล. รองผู้อำนวยการฝ่ายกิจกรรมองค์กรเพื่อสังคมบริษัท ทรูคอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน). (27 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
ปรีดิยาธร เทวะกุล. อดีตรองนายกรัฐมนตรี. (14 ตุลาคม 2562). สัมภาษณ์.
พีระวัฒน์ โชติธรรมโม. นายกสมาคมนักข่าววิทยุและโทรทัศน์ไทย. (28 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
มงคล บางประภา. นายกสมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย. (22 สิงหาคม 2562). สัมภาษณ์.
มานะ ตรีรยาภิวัฒน์. คณบดีคณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย. (5 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
มานะ นิมิตมงคล. เลขาธิการองค์กรต่อต้านคอร์รัปชัน (ประเทศไทย). (23 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
วรวิทย์ สุขบุญ. เลขาธิการคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ. (15 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
วสันต์ ภัยหลีกลี้. ผู้จัดการกองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์. (5 ตุลาคม 2562). สัมภาษณ์.
วินธัย สุวารี. โฆษกกองทัพบก. (10 ตุลาคม 2562). สัมภาษณ์.
วีระพันธุ์ สุพรรณไชยมาตย์. รองประธานกรรมการกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. (28 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
ศรีสุวรรณ จรรยา. เลขาธิการสมาคมองค์การพิทักษ์รัฐธรรมนูญไทย. (14 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
เอื้อจิต วิโรจน์ไตรรัตน์. นักวิชาการด้านสื่อ. (26 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
กลุ่มผู้ผลิตข่าวเชิงสืบสวนทางเฟซบุ๊ก
ฐปนีย์ เอียดศรีชัย. นักข่าวประจำรายการข่าว 3 มิติ ทางสถานีโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 แอดมินและเจ้าของแฟนเพจเฟซบุ๊ก “The Reporters”. (15 ตุลาคม 2562). สัมภาษณ์.
ภาสกร จำลองราช. แอดมินและเจ้าของแฟนเพจเฟซบุ๊ก “สำนักข่าวชายขอบ”. (27 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
ภูมิพัฒน์ มะลิ. ผู้สื่อข่าวแฟนเพจเฟซบุ๊ก “อีจัน”. (7 ตุลาคม 2562). สัมภาษณ์.
สุภอรรถ โบสุวรรณ. กรรมการผู้จัดการบริษัท แฮนด์ วิสาหกิจเพื่อสังคม จำกัด แอดมินและผู้รับผิดชอบแฟนเพจเฟซบุ๊ก “ต้องแฉ”. (26 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
เดวิด หรือประมุข อนันตศิลป์. แอดมินและเจ้าของแฟนเพจเฟซบุ๊ก "CSI LA”. (23 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
เนแมว (นามสมมุติ). แอดมินแฟนเพจเฟซบุ๊ก “ปฏิบัติการหมาเฝ้าบ้าน”. (27 กันยายน 2562). สัมภาษณ์.
We Strong (นามสุมมติ). แอดมินแฟนเพจเฟซบุ๊ก “ชมรม Strong ต้านทุจริตประเทศไทย”. (16 มีนาคม 2563). สัมภาษณ์.