การสร้างเสียงในเดี่ยวฆ้องวงใหญ่ของพระยาเสนาะดุริยางค์ (แช่ม สุนทรวาทิน)

บทคัดย่อ

          บทความวิจัยนี้เป็นส่วนหนึ่งในงานวิทยานิพนธ์เรื่อง “การสรรเพลงและสร้างเสียงของพระยา           เสนาะดุริยางค์ (แช่ม สุนทรวาทิน)” เป้าหมายของบทความเพื่อมุ่งอธิบายการสร้างเสียงในเดี่ยวฆ้องวงใหญ่ของพระยาเสนาะดุริยางค์ (แช่ม สุนทรวาทิน) โดยมุ่งวิเคราะห์เพลงเดี่ยวฆ้องวงใหญ่ที่สำคัญของสายสำนักที่ยังคงมีการสืบทอด จำนวน 4 เพลง ได้แก่ พญาโศก สามชั้น แขกมอญ สามชั้น เชิดนอกและกราวใน สามชั้น               การวิเคราะห์ใช้หลักการวิเคราะห์โดยระบบ อันจะทำให้เห็นถึงปรัชญาทางดนตรีในเรื่องการสร้างเสียงฆ้องวงใหญ่สำหรับเพลงเดี่ยวในรูปแบบของการพรรณนาวิเคราะห์ ผลการศึกษาพบว่า พระยาเสนาะดุริยางค์ให้ความสำคัญกับหลักการทางดนตรีและขนบปฏิบัติที่มีมาแต่เดิมเป็นพื้นฐานในการสร้างสรรค์ ทำนองและจังหวะสามารถยืดหยุ่นไปตามบริบทของเพลง มีการจัดวางโครงสร้างทำนองที่มีความสมดุลของสำนวนท้า-รับ และมีการจัดระเบียบของการใช้กลวิธีการบรรเลง การสร้างเสียงเน้นความกระจ่างชัดของเสียงฆ้อง การใช้กำลังให้เหมาะสมกับกลวิธีและท่วงทำนอง ข้อเสนอของบทความนี้ได้ชี้ให้เห็นว่ากระบวนการสร้างเสียงจะต้องให้ความสำคัญกับรายละเอียดในการสร้างเสียงทั้งที่เป็นหน่วยย่อยในแต่ละทำนองไปจนถึงคุณลักษณะของเสียงในภาพรวมของเพลง และการรักษาเสียงต้นแบบที่เป็นเสียงจำเพาะของสำนักจะสามารถกระทำได้โดยการเรียนรู้โดยตรงจากครูเพียงเท่านั้น ซึ่งเน้นย้ำให้เห็นถึงความสำคัญและคุณค่าของระบบการเรียนแบบตัวต่อตัวที่เป็นแก่นสำคัญของการ      สืบทอดองค์ความรู้ทางดนตรีไทย เพื่อดำรงรักษาและเข้าถึงเสียงในอุดมคติของแต่ละสำนักดนตรี