การพัฒนาองค์กรอาสาสมัครท่องเที่ยวไทยเพื่อความยั่งยืนในอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว: สถานการณ์ปัจจุบันและแนวทางการพัฒนา

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาและวิเคราะห์สถานการณ์งานอาสาสมัครที่เกี่ยวข้องกับอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวในประเทศไทย และ 2) เสนอแนวทางการพัฒนาองค์กรอาสาสมัครท่องเที่ยวไทยเพื่อความยั่งยืนสำหรับอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว ใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วย 4 จังหวัด ได้แก่ เชียงราย กระบี่ สตูล และสมุทรปราการ สุ่มตัวอย่างด้วยวิธีสุ่มตัวตัวอย่างแบบโควตา (Quota Sampling) จากหน่วยงานและองค์กรที่ทำงานเกี่ยวข้องกับกิจกรรมอาสาสมัครด้านการท่องเที่ยว รวมจำนวน 82 ตัวอย่าง เก็บข้อมูลโดยด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึกและการสนทนากลุ่มและวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า สถานการณ์งานอาสาสมัครท่องเที่ยวมีหลากหลายรูปแบบ โดยมีการจัดตั้งองค์กรอาสาสมัครภายใต้การสนับสนุนของภาครัฐ เอกชน หรือหน่วยงานท้องถิ่น ในประเทศไทยแม้ยังขาดองค์กรอาสาสมัครด้านการท่องเที่ยวที่เป็นรูปธรรม มีการออกระเบียบกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา ว่าด้วยอาสาสมัครท่องเที่ยวและกีฬา พ.ศ. 2565 แต่ยังขาดการดำเนินงานที่ชัดเจนและเห็นเป็นรูปธรรม อย่างไรก็ดีจากการสัมภาษณ์พบว่างานอาสาสมัครด้านการท่องเที่ยวได้รับความสนใจเป็นพิเศษจากทุกภาคส่วน

สำหรับแนวทางการพัฒนาองค์กรอาสาสมัครท่องเที่ยวไทยเพื่อความยั่งยืนให้เกิดขึ้นเป็นรูปธรรมนั้น การศึกษานี้เสนอแนะว่า ในระดับนโยบายควรมีการจัดตั้งศูนย์ประสานงานในพื้นที่ท่องเที่ยว มีการรับรองสถานภาพอาสาสมัครท่องเที่ยวไทยอย่างเป็นทางการ และส่งเสริมให้ผู้ประกอบการในอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวสนับสนุนพนักงานเข้าร่วมเป็นอาสาสมัคร และด้านการดำเนินการควรมุ่งเน้นการพัฒนาระบบกลไกในการทำงานให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น