กลยุทธ์การสอนพระพุทธศาสนาโดยใช้กิจกรรมเป็นฐานสำหรับโรงเรียนประถมศึกษาในจังหวัดเชียงใหม่
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ปัญหาที่เยาวชนไม่สนใจและไม่ให้ความสำคัญกับการศึกษาสาระพระพุทธศาสนา หรือให้ความใส่ใจน้อยที่สุดในรายวิชาที่เรียน อันเนื่องด้วยบริบททางสังคม การแข่งขันทางเศรษฐกิจ อาชีพในอนาคต กระบวนการพัฒนาการเรียนการสอนในสาระศาสนา ศีลธรรมและจริยธรรม จึงควรมีการนำรูปแบบการเรียนรู้ที่เท่าทันกับยุคสมัยเข้ามาช่วย โดยที่รูปแบบที่น่าสนใจศึกษาค้นคว้าวิจัยคือการจัดการเรียนการสอนหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาโดยใช้กิจกรรมเป็นฐาน
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษากระบวนการเรียนรู้โดยใช้กิจกรรมเป็นฐานของโรงเรียนประถมศึกษาในจังหวัดเชียงใหม่ 2. พัฒนากลยุทธ์การสอนพระพุทธศาสนาโดยใช้กิจกรรมเป็นฐานสำหรับโรงเรียนประถมศึกษาในจังหวัดเชียงใหม่ 3. ทดลองใช้กลยุทธ์การสอนพระพุทธศาสนานั้นกับโรงเรียนประถมศึกษา ในจังหวัดเชียงใหม่ 4. นำเสนอกลยุทธ์การสอนพระพุทธศาสนาโดยใช้กิจกรรมเป็นฐานสำหรับโรงเรียนประถมศึกษาในจังหวัดเชียงใหม่ กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 จำนวน 100 คน นักเรียนที่เข้าร่วมกิจกรรมทดสอบ 294 คน และผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 20 คน จากโรงเรียนในอำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ การวิจัยใช้แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ และแบบทดสอบ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.)
ผลการวิจัยพบว่า 1) การเรียนรู้โดยใช้กิจกรรมเป็นฐานในโรงเรียนประถมศึกษามีภาพรวมทุกด้านอยู่ในระดับมาก โดยกิจกรรมการเรียนรู้ได้ระดับมากสูงสุด รองลงมาคือสื่อการสอน เนื้อหา ผู้เรียน และสิ่งแวดล้อม 2) พัฒนากลยุทธ์การสอนพระพุทธศาสนาด้วยกิจกรรมเป็นฐานที่ใช้เทคนิค Timeline กับสาระอริยสัจ 4 ช่วยเพิ่มความสนใจและพัฒนาทักษะคิดเชิงเหตุผลของนักเรียน 3) ผลทดสอบแสดงว่าคะแนน Posttest สูงกว่าคะแนน Pretest อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (Posttest: = 7.23, S.D. = 1.923; Pretest: = 5.02, S.D. = 2.445) 4) การใช้กลยุทธ์ Timeline กับการเรียนรู้อริยสัจ 4 ช่วยให้นักเรียนสามารถเรียนรู้อริยสัจ 4 อย่างมีประสิทธิภาพ วิเคราะห์ปัญหา (ทุกข์) สาเหตุ (สมุทัย) ผลลัพธ์ที่คาดหวัง (นิโรธ) และวิธีแก้ปัญหา (มรรค) ได้ดีขึ้น อย่างไรก็ตาม การเข้าถึงต้นตอของทุกข์ (ตัณหา) ในระดับจิตใต้สำนึก ยังคงเป็นความท้าทายสำหรับเด็กระดับประถมศึกษา
สรุปผลการวิจัย การเรียนรู้โดยใช้กิจกรรมเป็นฐานในโรงเรียนประถมศึกษาเชียงใหม่โดยรวมทุกด้านอยู่ในระดับมาก นักเรียนมีความสนใจและความพอใจมากยิ่งขึ้นในการเรียนรู้พระพุทธศาสนาเมื่อมีการจัดการเรียนการสอนโดยใช้กิจกรรมเป็นฐาน และเกิดการพัฒนาทักษะการคิดเชิงเหตุผลมากยิ่งขึ้น
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงศึกษาธิการ. (2551). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 19 มกราคม 2566. แหล่งที่มา: http://academic.obec.go.th/images/document/ 1559878925_d_1.pdf
นรรัชต์ ฝันเชียร. (2561). Child center เหมาะกับการเรียนการสอนแบบใด. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 13 กันยายน 2566. แหล่งที่มา: https://www.trueplookpanya.com/dhamma/content/68591
พระมหาศุชัยกรณ์ สิทฺธิเมธี (อาลากุล) และ อำนวย เดชชัยศรี. (2563). การศึกษาความคิดเห็นของครูที่มีต่อการจัดการเรียนการสอนวิชาพระพุทธศาสนาในยุคไทยแลนด์ 4.0 โรงเรียนวิถีพุทธสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากรุงเทพมหานคร. วารสาร มจร การพัฒนาสังคม. 5 (1), 76-83.
พุทธรักษ์ ปราบนอก. (2560). การสอนศาสนา ศีลธรรมและจริยธรรมในโรงเรียนประถมศึกษาของประเทศไทย. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. 34 (3), 269-287.
รชกร ไชยวงศ์. (2564). การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน เพื่อพัฒนาทักษะการคิดเชิงสร้างสรรค์ของนักศึกษาสาขาวิชาสังคมศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. วารสารปัญญา. 28 (3), 1-14
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่ เขต 1. (2566). ตารางจำนวนนักเรียนและห้องเรียน จำแนกตามชั้นเรียนและเพศ (รายโรงเรียน) ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2566. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 20 ตุลาคม 2566. แหล่งที่มา: https://www.chiangmaiarea1.go.th/2020/
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2565). แผนพัฒนาการศึกษาขั้นพื้นฐาน (พ.ศ. 2566 - 2570).ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 19 มกราคม 2566. แหล่งที่มา: http://www.secondarytak.go.th/wp-content/uploads/ 2022/12 /แผนพัฒนาการศึกษาขั้นพื้นฐาน-2566-2570-ของ-สพฐ.p
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ. (2543). การปฏิรูปการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนสำคัญที่สุด : แนวทางสู่การปฏิบัติ. กรุงเทพมหานคร: คุรุสภาลาดพร้าว.
สำนักงานจังหวัดเชียงใหม. (2565). แผนพัฒนาจังหวัดเชียงใหม่ (พ.ศ. 2566 - 2570) ฉบับทบทวนปี พ.ศ. 2567. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 5 กันยายน 2567. แหล่งที่มา: https://www.chiangmai.go. th/managing/public/D2/2D10Apr2023123832.pdf
สุจิตรา บุณยรัตพันธุ์. (2546). การวิจัยเบื้องต้น. (พิมพ์ครั้งที่ 9). กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
