การสร้างวัดแบบมีส่วนร่วมด้วยพลังบวรจังหวัดบึงกาฬ
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาการสร้างวัดในพระพุทธศาสนา 2) ศึกษาการสร้างวัดแบบมีส่วนร่วมด้วยพลังบวรจังหวัดบึงกาฬ 3) นำเสนอรูปแบบการสร้างวัดแบบมีส่วนร่วมด้วยพลังบวรจังหวัดบึงกาฬ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ศึกษาเชิงเอกสารและภาคสนาม โดยใช้วิธีสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่มและการสังเกตแบบมีส่วนร่วม จากกลุ่มเป้าหมาย 25 รูป/คน แล้วนำข้อมูลมาวิเคราะห์เชิงพรรณนา
ผลการวิจัยพบว่า
การสร้างวัดในพระพุทธศาสนา พระพุทธเจ้าทรงอนุญาตให้สร้างวัดต้องมีไวยาวัจกรเป็นผู้คอยดูแลเพื่อให้ก่อสร้างให้เป็นตามเจตนาในการใช้ การสร้างวัดในปัจจุบันมักเป็นไปตามการจัดทำแผนการก่อสร้างและบริหารจัดการขออนุญาตตามระเบียบราชการ ซึ่งอาจไม่สอดคล้องกับบทบัญญัติมากนัก แต่ก็ไม่ขัดแย้ง
กับพุทธานุญาตจนเกินไป โดยมีวัตถุประสงค์ในการเสริมสร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชน ให้วัดเป็นศูนย์กลางในการพัฒนาอย่างยั่งยืนในอนาคต
การสร้างวัดแบบมีส่วนร่วมด้วยพลังบวรจังหวัดบึงกาฬ เป็นความร่วมมือของ 3 ภาคส่วนหลักในจังหวัดมาใช้ในกระบวนการสร้างวัด ได้แก่ บ้าน วัด ราชการ ดำเนินการตามกฎกระทรวง การสร้าง การตั้ง การรวม การย้าย การยุบเลิกวัด การขอรับพระราชทานวิสุงคามสีมา และการยกวัดร้างขึ้นเป็นวัดมีพระภิกษุอยู่จำพรรษา พ.ศ. ๒๕๕๙ และระเบียบที่เกี่ยวข้อง
รูปแบบการสร้างวัดแบบมีส่วนร่วมด้วยพลังบวรจังหวัดบึงกาฬ พื้นที่จังหวัดบึงกาฬ
มีทั้งที่ราบลุ่ม ที่ดอน และพื้นที่ป่า มีวัฒนธรรมประเพณีทางพระพุทธศาสนาที่เข้มแข็ง การสร้างวัดจึงมีความพยายามในการสร้างความร่วมมือระหว่างบ้าน วัด และราชการ มีการจัดตั้งคณะกรรมการและหน่วยงานรับผิดชอบในระดับต่างๆ จึงจำเป็นต้องพิจารณาถึงความเหมาะสมทางกายภาพรวมกับชุมชน สร้างเวทีแลกเปลี่ยนความคิดเห็นและประสบการณ์อย่างสม่ำเสมอการบังคับใช้กฎหมายอย่างเป็นธรรมและเท่าเทียม จัดทำบันทึกข้อตกลงร่วม (MOU) ระหว่างภาคส่วนต่างๆ และสร้างกลไกการให้คำปรึกษาทางกฎหมาย
แก่ชุมชน
Article Details
เอกสารอ้างอิง
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
กรมการศาสนา. (2542). การศึกษาผลงานวิจัยปีงบประมาณ 2535-2542. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ กรมการศาสนา.
กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย. (2565). พช.ยึดหลัก บวร (บ้าน วัด ราชการ) ร่วมขับเคลื่อนงานพัฒนาชุมชนสร้างสังคมแห่งความสุข. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 1 ตุลาคม 2565. แหล่งที่มา: https://www. cdd.go.th/content/621207
ธัญญวัฒน์ ชาญพินิจ. (2564). วัดกับที่สาธารณประโยชน์. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 1 ตุลาคม 2565. แหล่งที่มา: https://www.dol.go.th/ secretary/Pages/บทความทางวิชาการที่น่าสนใจ.aspx
นพรัตน์ เบญจวัฒนานันท์. (2543). การศึกษาเกณฑ์ที่เหมาะสมของการสร้างวัดในชุมชนเมือง. วิทยานิพนธ์รัฐประศาสนศาสตมหาบัณฑิต สาขาวิชานโยบายสาธารณะ. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยบูรพา,
ผศ.ดร.กฤติญา สุขเพิ่ม. (2562). การพัฒนารูปแบบการมีส่วนร่วมของประชาชนต่อการสร้างและจัดตั้งวัดตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. 2505. รายงานวิจัย. คณะนิติรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด.
พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2535. ราชกิจจานุเบกษา. เล่มที่ 109 ตอนที่ 16, 4 มีนาคม 2535.
พระใบฎีกาเจริญศักดิ์ เอื้องเขียว. (2553). การประยุกต์ใช้แนวคิด “บวร” เพื่อการพัฒนาชุมชนในเขตตำบลดอนแก้ว อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. วิทยานิพนธ์รัฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการเมืองและการปกครอง. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
พระครูวิสุทธานันทคุณ (สุรศักดิ์ วิสุทฺธาจาโร). (2557). การบริหารจัดการวัดเพื่อความมั่นงคงแห่งพระพุทธ ศาสนา. ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการเชิงพุทธ. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระเมธีธรรมาจารย์, ดร.และคณะ. (2557). รัฐกับการอุปถัมภ์คุ้มครองพระพุทธศาสนา. รายงานวิจัย. ฝ่ายประชาสัมพันธ์และเผยแพร่ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหาคำพันธ์ ปภากโร,ดร.และคณะ. (2556). การจัดการที่ดินของวัดในพระพุทธศาสนา. รายงานวิจัย. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตอุบลราชธานี.
พระสิทธินิติธาดา, ดร. (2557). สถานภาพทางกฎหมายของวัดที่มิได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาและสำนักสงฆ์.
รายงานวิจัย. คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
สำนักงานปลัดกระทรวงวัฒนธรรม. (2562). แนวทางการสร้างความเข้มแข็งของ “บวร” เพื่อความมั่นคง
มั่งคั่ง ยั่งยืน ของชุมชนคุณธรรมน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง.
สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ. (2565). จำนวนวัดมีพระสงฆ์ทั่วประเทศ พ.ศ. 2564. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 22 มกราคม 2565. แหล่งที่มา: https://www.onab.go. th/th/content/category /detail/id/805/iid/9905.
สำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัดบึงกาฬ. (2567). สถิติจำนวนวัด ที่พักสงฆ์ แยกรายอำเภอ พ.ศ. 2567 จังหวัดบึงกาฬ. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 16 มีนาคม 2567. แหล่งที่มา: https://bkn.onab.go.th/th/content/ category/detail/id/1 7/iid/70337.
David E. Apter. (1965). The politics of Modernization. Chicago: University of Chicago Press.