การสื่อสารประเด็นสังคมร่วมสมัยของละครไม่มีบทพูดในเทศกาลละครกรุงเทพ

บทคัดย่อ

          บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและวิเคราะห์การสื่อสารประเด็นทางสังคมร่วมสมัยของละครไม่มีบทพูดในเทศกาลละครกรุงเทพ โดยทำการคัดเลือกละครไม่มีบทพูดที่มีการสื่อสารประเด็นทางสังคมในเทศกาลละครกรุงเทพในปีพ.ศ. 2566 ที่จัดแสดงในหอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร (BACC) จำนวน 10 เรื่อง ประกอบด้วย ละครใบ้ ฟิสิคัลเธียเตอร์ การเต้นร่วมสมัย และการแสดงแสง เสียง และเงา เก็บรวบรวมข้อมูล  จากวีดิทัศน์บันทึกภาพการแสดง และการลงพื้นที่สัมภาษณ์ศิลปินผู้ผลิตละครไม่มีบทพูด ผลการวิจัยพบว่า วิธีการสื่อสารประเด็นสังคมของละครไม่มีบทพูดในเทศกาลละครกรุงเทพ สามารถบอกเล่าประเด็นสังคมได้เช่นเดียวกันกับละครที่มีบทพูด แต่มีวิธีการสื่อสารการแสดงที่แตกต่างกันออกไปในแต่ละรูปแบบการแสดง ซึ่งการตีความอาจขึ้นอยู่กับประสบการณ์ของแต่ละบุคคล นับว่าเป็นจุดเด่นของละครไม่มีบทพูดที่ต้องการเปิดกว้างทางความคิดให้ผู้ชมสามารถจินตนาการและตีความเรื่องราวได้หลากหลายทิศทางอย่างไม่มีถูกหรือผิด ประเด็นสังคมที่ถูกเล่าผ่านละครไม่มีบทพูด ได้แก่ สิ่งแวดล้อม ครอบครัว ความเชื่อและความศรัทธาทางศาสนา การใช้ชีวิตและกฎเกณฑ์ในสังคม และเศรษฐกิจการเมือง โดยประเด็นดังกล่าวนี้มักมีการอ้างอิงมาจากประสบการณ์ส่วนตัวหรือจากบุคคลรอบตัว รวมถึงมาจากเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริงในสังคมทั้งในอดีตจนถึงปัจจุบันที่ถูกเล่าผ่านมุมมองของศิลปิน/ผู้ผลิต จากที่กล่าวข้างต้นนี้ ผู้วิจัยจึงรวบรวมวิธีการสื่อสารประเด็นสังคมของละครไม่มีบทพูดในเทศกาลละครกรุงเทพ เพื่อเป็นแนวทางการออกแบบสร้างสรรค์ผลงานการแสดงให้กับศิลปิน นักเรียน และบุคคลที่สนใจในศิลปะการแสดงในการประกอบสร้างเรื่องราวผลงานการแสดงในอนาคต