การศึกษาต้นทุนและผลตอบแทนของผลิตภัณฑ์โกโก้ กรณีศึกษาวิสาหกิจชุมชนโกโก้เชียงราย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษามูลค่าเพิ่มของผลิตภัณฑ์โกโก้ และประเมินความคุ้มค่าของผลิตภัณฑ์โกโก้ตลอดห่วงโซ่คุณค่า โดยการสัมภาษณ์ และประชุมกลุ่มย่อยเกษตรกรผู้ปลูก ผู้แปรรูป และผู้จำหน่ายโกโก้  จำนวน 15 ราย พื้นที่ปลูก 7 ไร่ จำนวน 750 ต้น เก็บข้อมูลกระบวนการผลิตโกโก้ ต้นทุนการผลิตขั้นต้น ราคาขายของผลผลิตทั้งระบบการปลูกโก้โก้ คือ ผลโกโก้สด เมล็ดสด น้ำโกโก้สด เมล็ดแห้ง โกโก้นิบส์ ผงโกโก้นิบส์ เปลือกเมล็ด โกโก้แมส ช็อกโกแลตบาร์ และเครื่องดื่ม กลุ่มย่อยเกษตรกรและผู้ที่เกี่ยวข้อง จำนวน 15 คน โดยวิเคราะห์ข้อมูลและจัดทำต้นแบบวิธีการคำนวณต้นทุนผลิตภัณฑ์โกโก้ และวิเคราะห์มูลค่าเพิ่มและประเมินความคุ้มค่าของผลิตภัณฑ์โกโก้ ผลการศึกษาการวิเคราะห์มูลค่าเพิ่ม ปริมาณผลผลิต ต้นทุน ราคาขาย กำไรขั้นต้น และมูลค่าเพิ่มในแต่ละขั้นตอนการแปรรูปผลผลิตโกโก้ กรณีที่เกษตรกรดำเนินการผลิตเอง ในเครือข่ายวิสาหกิจชุมชนโกโก้เชียงราย การคำนวณมูลค่าเพิ่มของผลิตภัณฑ์ในแต่ละขั้นตอน พบว่าจากผลโกโก้สด 100 กก. เมื่อนำมาแปรรูปจนได้เป็นโกโก้นิบส์ และผงโกโก้นิบส์ สร้างมูลค่าเพิ่มได้ 207.60 ถึง 247.72 (% ของผลสด) แปรรูปเป็นโกโก้แมสนำไปเป็นส่วนประกอบของอาหารและเครื่องดื่ม ช็อคโกแลตบาร์พร้อมบริโภค สร้างมูลค่าเพิ่มได้สูงถึง 294.80 ถึง 1,098.25 (% ของผลสด) และน้ำโกโก้สดที่แยกได้จากเยื่อหุ้มเมล็ดโกโก้ ระหว่างการแกะผลโกโก้เพื่อแยกเมล็ดก่อนกระบวนการหมักพบว่า ถ้าหากเกษตรกรสามารถจำหน่ายน้ำโกโก้สดได้ในราคา 80 บาท/กก. สร้างมูลค่าเพิ่มได้ 9.54 (% ของผลสด) และหากนำน้ำโกโก้สดไปแปรรูปให้เป็นผลิตภัณฑ์ไซรัปโกโก้ สามารถจำหน่ายได้ในราคา 1,500 บาท/กก.สร้างมูลค่าเพิ่มได้ 24.43 (% ของผลสด) การนำวัสดุเศษเหลือจากกระบวนการแปรรูปมาพัฒนาให้เป็นผลิตภัณฑ์ใหม่เป็นแนวทางในการสร้างมูลค่าเพิ่มผลผลิตโกโก้สด และสร้างความยั่งยืนในระบบการผลิตโกโก้ ส่วนการประเมินความคุ้มค่าของผลิตภัณฑ์โกโก้ โดยพิจารณาการใช้ข้อมูลเพื่อใช้ในการตัดสินใจ ส่วนใหญ่เป็นข้อมูลทางบัญชี ที่ประกอบด้วย 2 ส่วน คือ ข้อมูลเชิงคุณภาพที่่ไม่เกี่ยวข้องกับตัวเลข และวัดเป็นจำนวนเงินไม่ได้         เช่น สภาวะเศรษฐกิจ สังคม การเมือง สภาพของการแข่งขัน ความร่วมมือของพนักงาน ความสัมพันธ์        ของกิจการกับลูกค้า เป็นต้น และข้อมูลเชิงปริมาณที่เกี่ยวข้องกับตัวเลข วัดเป็นจำนวนเงินได้จาก          การจดบันทึกทางการบัญชี เช่น รายได้ ต้นทุนต่าง ๆ เป็นต้น ดังนั้น ข้อมูลเชิงคุณภาพ และข้อมูล         เชิงปริมาณที่ใช้ในการวิเคราะห์มูลค่าเพิ่ม และประเมินความคุ้มค่าของผลิตภัณฑ์โกโก้ ประกอบด้วย     การเลือกอายุเฉลี่ยการใช้งานของสินทรัพย์ การเลือกวิธีการได้มาซึ่งต้นกล้าพันธุ์ และการตัดสินใจ      เลือกการวิธีการได้มาของวัตถุดิบเข้าสู่กระบวนการผลิต คือ การนำผลสดโกโก้เข้าสู่กระบวนการผลิต     ด้วยวิธีการใช้ทางเลือกระหว่างการซื้อผลสดมาเพื่อดำเนินการผลิต หรือการดำเนินการผลิตเองทั้งระบบ