พฤติกรรมสัมพันธภาพระหว่างผู้สอนกับผู้เรียน : รูปแบบเชิงทฤษฎี การวัด และปริทัศน์งานวิจัย

Abstract

บทความนี้มุ่งนำเสนอรูปแบบเชิงทฤษฎี แนวการวัดพฤติกรรม และการทบทวนงานวิจัยที่เกียวข้องกับพฤติกรรมสัมพันธภาพระหว่างผู้สอนและผู้เรียน โดยได้เน้นรูปแบบพฤติกรรมสัมพันธภาพของครู (Model for Interpersonal Teacher Behavior: MITB)  ซึ่งได้จำแนกลักษณะพฤติกรรมสัมพันธภาพของครูต่อผู้เรียนออกเป็น 8 ประเภท คือ พฤติกรรมแบบผู้นำ แบบผู้คอยช่วยเหลือและเป็นมิตร แบบผู้มีความเข้าอกเข้าใจ แบบให้มีอิสระและให้รับผิดชอบ แบบไม่อยู่กับร่องกับรอย แบบแสดงความไม่พึงพอใจ แบบชอบตักเตือน และแบบเข้มงวดกวดขัน   ในการวัดพฤติกรรมแต่ละประเภท สามารถวัดจากการรับรู้ของผู้เรียนที่มีต่อผู้สอนด้วยการใช้แบบสอบถามที่สร้างขึ้นจากนิยามปฏิบัติการ การทบทวนงานวิจัยในบทความนี้ทั้งหมดได้นำมาจากผลงานที่ทำทั้งในประเทศแถบตะวันตกและในแถบเอเชีย ผลการวิจัยที่นำเสนอได้ให้ข้อสรุปที่น่าสนใจว่า พฤติกรรมสัมพันธภาพของผู้สอนแต่ละลักษณะมีความสัมพันธ์ทั้งทางบวกและลบกับผลการเรียนรู้ด้านพุทธิพิสัยและจิตพิสัยของผู้เรียน แต่อย่างไรก็ตามก็ยังคงเหลือคำถามที่เป็นโจทย์วิจัยที่ควรศึกษาในอีกหลายประเด็น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการศึกษากับผู้สอนและผู้เรียนในประเทศไทย

This article purposes to present a theoretical model, assessment, and research review involving interpersonal behavior between teacher and student.  The Model for Interpersonal Teacher Behavior (MITB) be emphasized, which divides teacher interpersonal behaviors into 8 categories, namely leadership, helpful/friendly, understanding, student responsibility/freedom, uncertain, dissatisfied, admonishing, and strict.  These variables can be measured through questionnaire as perceived by students on teacher interpersonal behavior, constructed based on operational definition.  Related researches conducted both in Western and in Asia countries.  The research findings reveal both in positive and negative relationship between teacher interpersonal behavior and students’ learning outcomes of cognitive and affective domains, however, some research questions still remain to continue study, particularly investigate with teachers and students in Thailand.