การกำหนดคุณสมบัติและอำนาจหน้าที่ของเจ้าพนักงานโนตารีปับลิกในประเทศไทย

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 1. เพื่อศึกษาแนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับแนวทางการกำหนดคุณสมบัติและอำนาจหน้าที่ของเจ้าพนักงานโนตารีปับลิกในประเทศไทย 2. เพื่อเปรียบเทียบ ข้อตกลง และกฎหมายต่างประเทศเกี่ยวกับแนวทางการกำหนดคุณสมบัติและอำนาจหน้าที่ของเจ้าพนักงานโนตารีปับลิก 3. เพื่อวิเคราะห์แนวทางการกำหนดคุณสมบัติและอำนาจหน้าที่ของเจ้าพนักงานโนตารีปับลิกในประเทศไทย และ 4. เพื่อเสนอแนะแนวทางการกำหนดคุณสมบัติและอำนาจหน้าที่ของเจ้าพนักงานโนตารีปับลิกในประเทศไทย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้วิธีการวิจัยเอกสารที่เกี่ยวข้อง อาทิ ตำรากฎหมาย บทความวิชาการ วิทยานิพนธ์ รายงานการวิจัย ตัวบทกฎหมาย และคำพิพากษาของศาลที่เกี่ยวข้องกับคุณสมบัติและอำนาจหน้าที่ของโนตารีปับลิก ทั้งของประเทศไทยและต่างประเทศ แล้วนำข้อมูลที่รวบรวมได้จากเอกสารต่าง ๆ มาวิเคราะห์แบบเชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) แนวคิดและหลักการเกี่ยวกับคุณสมบัติและอำนาจหน้าที่ของโนตารีปับลิก มีเป็นประเด็นสำคัญในการทำความเข้าใจบทบาทของวิชาชีพนี้ ซึ่งโนตารีปับลิกมีหน้าที่สำคัญในการสร้างความน่าเชื่อถือและความถูกต้องทางกฎหมายให้แก่เอกสารต่าง ๆ ซึ่งเป็นกลไกสำคัญที่ช่วยลดข้อพิพาทและสร้างความมั่นคงในระบบกฎหมาย โดยเฉพาะในบริบทของการทำธุรกรรมระหว่างประเทศที่มีความซับซ้อนมากขึ้นในยุคโลกาภิวัตน์ 2) การเปรียบเทียบสถานะทางกฎหมาย คุณสมบัติ และอำนาจหน้าที่ของเจ้าพนักงานโนตารีปับลิกในประเทศฝรั่งเศส เยอรมนี เวียดนาม ฟิลิปปินส์ และสหรัฐอเมริกา พบว่า ความแตกต่างด้านระบบกฎหมาย ได้แก่ ระบบกฎหมายลายลักษณ์อักษร ระบบกฎหมายจารีตประเพณี ได้ส่งผลโดยตรงต่อโครงสร้างการจัดตั้ง การกำกับดูแล และภารกิจของโนตารีในแต่ละประเทศ โดยเฉพาะในประเด็นเรื่องสถานะของโนตารีว่าเป็น เจ้าพนักงานของรัฐหรือผู้ประกอบวิชาชีพอิสระที่ได้รับมอบหมาย ซึ่งเป็นจุดตั้งต้นของการออกแบบระบบคุณสมบัติ การอบรมและการควบคุมจริยธรรม 3) ประเทศไทยยังไม่มีระบบโนตารีที่เป็นทางการในรูปแบบเดียวกับต่างประเทศ แต่ได้เปิดช่องทางให้กระทรวงการต่างประเทศ หรือ ทนายความที่ผ่านการอบรมและได้รับการรับรองจากสภาทนายความสามารถกระทำหน้าที่โนตารีได้ภายใต้กฎกระทรวงและประกาศที่เกี่ยวข้อง แต่ก็ยังไม่สามารถผลักดันให้มีการตรากฎหมายออกมาใช้ได้อย่างเป็นทางการ โดยติดขัดในหลายประเด็น ทั้งในเรื่องความซ้ำซ้อนของอำนาจหน้าที่กับหน่วยงานอื่น ความไม่เข้าใจของสาธารณชนต่อระบบโนตารี และความกังวลในด้านกฎหมาย ซึ่งล้วนเป็นปัจจัยที่ทำให้การจัดตั้งระบบโนตารีในประเทศไทยไม่ประสบความสำเร็จถึงปัจจุบัน และ 4) ให้มีการร่างพระราชบัญญัติโนตารีปับลิก พ.ศ. 2567 ที่กำหนดในเรื่องคุณสมบัติของเจ้าพนักงานโนตารีปับลิก คุณสมบัติด้านการศึกษา อาชีพ และการฝึกอบรมของเจ้าพนักงานโนตารีปับลิก อำนาจของเจ้าพนักงานโนตารีปับลิกและหน้าที่ของเจ้าพนักงานโนตารีปับลิก