การสร้างนาฏศิลป์พื้นบ้านอีสาน ชุดเดินดงชมบุ่งลิง

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 1. เพื่อศึกษาทรัพยากรทางธรรมชาติวนอุทยานโกสัมพี อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม และ2. เพื่อสร้างสรรค์การแสดง ชุดเดินดงชมบุ่งลิง เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาจากเอกสารวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง แล้วนำข้อมูลที่รวบรวมได้จากเอกสารวรรณกรรม มาวิเคราะห์แบบเชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) ทรัพยากรธรรมชาติที่วนอุทยานโกสัมพี อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม จึงทำให้ผู้ศึกษาเกิดความสนใจและเลือกศึกษา โดยศึกษาแนวความคิดสร้างสรรค์ชุดการฟ้อนของภาคอีสาน ซึ่งได้มีการประดิษฐ์ลีลาท่ารำ ดนตรีที่ใช้ประกอบการแสดง โดยนำความรู้และทักษะพื้นฐานทางนาฏศิลป์มาประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมและมีความหลากหลาย แปลกใหม่ อันเป็นการแสดงถึงลักษณะความสวยงามของท่ารำ เพื่อผลการศึกษาที่ได้จะได้นำไปเป็นประโยชน์ต่อหน่วยงานที่สนใจนำไปอนุรักษ์เผยแพร่ความรู้และส่งเสริมการการท่องเที่ยว ที่ใช้ประกอบการแสดงให้เหมาะสมและมีความหลากหลาย แปลกใหม่ อันเป็นการแสดงถึงลักษณะความสวยงาม สื่ออัตลักษณ์ท้องถิ่น นำไปอนุรักษ์เผยแพร่ความรู้ เป็นการแสดงที่เป็นเอกลักษณ์ของชาวอำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม ให้เป็นที่รู้จักแก่บุคคลทั่วไป และ 2) การสร้างสรรค์การแสดง ชุดเดินดงชมบุ่งลิง เพื่อส่งเสริมมรดกทางวัฒนธรรมท้องถิ่น นำเสนอในรูปแบบการแสดงพื้นบ้านอีสานสร้างสรรค์ ประกอบด้วย 2.1) แนวคิดมาจาการสร้างนาฏศิลป์พื้นบ้านอีสาน 2.2) การกำหนดรูปแบบ การสร้างโครงร่าง เป็นการฟ้อนพื้นเมืองอีสาน โดยกําหนดให้มีช่วงการที่อธิบายและเชิญชวนให้มาเที่ยวชมตามเรื่องราว เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยว 2.3) ดนตรี วงดนตรีที่ใช้ประกอบการการสร้างนสร้างสรรค์ 2.4) ผู้แสดงเพื่อให้เกิดสุนทรียรสในผลงานการสร้างสร้างสรรค์ 2.5) เครื่องแต่งกายประกอบการแสดงประกอบด้วย เครื่องแต่งกาย เครื่องประดับ โดยผู้สร้างสรรค์ได้ศึกษาการแต่งกายพื้นบ้านอีสาน จึงพบแนวทางในการออกแบบที่นำมาใช้ได้ ประกอบด้วย (1) การออกแบบเครื่องแต่งกายการแสดงแสดงพื้นบ้านอีสานจะต้องยึดจารีตแบบแผนการแต่งกายของชาวอีสาน และเหมาะสมกับการแสดง (2) การกำหนดเครื่องแต่งกาย ผู้สร้างสรรค์ยึดการแต่งกายแบบพื้นบ้านอีสานคือ สวมเสื้อแขนกระบอก ห่มสไบ เป็นการใช้สไบห่มทับนุ่งผ้าถุง (3) การกำหนดรูปทรงและสีของเครื่องแต่งกาย จะต้องคำนึงถึงรูปแบบของการแสดงและอํานวยความคล่องตัวในการเคลื่อนไหวของผู้แสดงได้อีกด้วย (4) การเลือกสีของเครื่องแต่งกายเป็นการแสดงเพื่อสื่อให้เห็นถึงสีและความสดใส (5) การใช้เครื่องประดับ ผู้สร้างสรรค์ใช้ดอกไม้ประดับศีรษะ เครื่องประดับ ได้แก่ สร้อยคอ สังวาล ต่างหู กำไลข้อมือ และเข็มขัด เครื่องประดับดังเป็นไปตามแบบพื้นบ้านอีสาน และ (6) ท่ารํา การออกแบบท่ารําเป็นกระบวนการประกอบสร้างที่สำคัญอย่างหนึ่งของศิลปะการแสดงเพราะท่ารําที่งดงามทำให้การแสดงสมบูรณ์และสามารถดึงดูดความสนใจจากผู้ชม อีกทั้งการประดิษฐ์ท่ารําขึ้นใหม่ที่มีความสอดคล้องสัมพันธ์กันได้อย่างลงตัวตามหลักของการเคลื่อนไหวของนาฏยศิลป์นั้นจำเป็นต้องมีพื้นฐานความรู้ ที่สะสมมากพอสมควร จึงจะสามารถประยุกต์ในการประดิษฐ์ท่ารําใหม่ได้สวยงาม