ปีใหม่สี่เผ่าไทยศรีสะเกษ: อัตลักษณ์นาฏกรรมชาติพันธุ์ในบริบทเศรษฐกิจสร้างสรรค์

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 1. เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาและอัตลักษณ์นาฏกรรมชาติพันธุ์ในงานปีใหม่สี่เผ่าไทยศรีสะเกษ และ 2. เพื่อศึกษาอัตลักษณ์นาฏกรรมชาติพันธุ์สี่เผ่าไทยในบริบทเศรษฐกิจสร้างสรรค์ในงานปีใหม่สี่เผ่าไทย เป็นการวิจัยแบบเชิงคุณภาพ มีเครื่องมือในการวิจัย คือ แบบสัมภาษณ์ โดยมีกลุ่มเป้าหมาย คือ กลุ่มผู้รู้ ผู้ปฏิบัติ กลุ่มผู้ให้ข้อมูลทั่วไปที่มาจากการเลือกแบบเจาะจง จำนวน 30 คน แล้วนำข้อมูลที่รวบรวมได้จากแบบสัมภาษณ์และเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง มาวิเคราะห์ในเชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) นาฏกรรมชาติพันธุ์ในงานปีใหม่สี่เผ่าไทยศรีสะเกษ เป็นกระบวนการสร้างอัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ผ่านนาฏกรรม ได้แก่ รำตร๊ด กลุ่มชาติพันธุ์เขมร ฟ้อนกลองตุ้ม กลุ่มชาติพันธุ์ลาว รำนางออ กลุ่มชาตพันธุ์ส่วย และเซิ้งสะไน กลุ่มชาติพันธุ์เยอ ซึ่งนาฏกรรมที่มีผลต่อสังคม วัฒนธรรม และเศรษฐกิจในชุมชน และเพื่อเป็นการแสดงตัวตนในพื้นที่ทางวัฒนธรรมที่สามารถแสดงให้เห็นถึงอัตลักษณ์ของชาติพันธุ์ให้เป็นที่ยอมรับในสังคมพหุวัฒนธรรม จึงเกิดการอนุรักษ์และสืบทอดทางด้านนาฏกรรมของชาติพันธุ์สี่เผ่าไทยที่แสดงออกมาโดยผ่านอัตลักษณ์ ท่ารำ ดนตรี และเครื่องแต่งกาย โดยสะท้อนมิติทางด้านสังคม วัฒนธรรม และเศรษฐกิจเข้ามามีส่วนสำคัญในการผลักดันให้เกิดกระบวนการใช้นาฏกรรมเพื่อแสดงถึงการดำรงอยู่ของชาติพันธุ์สี่เผ่าไทยศรีสะเกษที่มีอัตลักษณ์ทางศิลปวัฒนธรรมของตนมาอย่างยาวนาน และ 2) การนำแนวคิดเศรษฐกิจสร้างสรรค์มาเป็นพื้นฐานในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ ด้วยการขับเคลื่อนเศรษฐกิจบนพื้นฐานของอัตลักษณ์นาฏกรรมชาติพันธุ์ที่มุ่งเน้นการเพิ่มคุณค่า สร้างมูลค่า ส่งเสริมสินค้าและผลิตภัณฑ์ชุมชนที่นำมาจากนาฏกรรมทั้ง 4 ชาติพันธุ์ ที่เศรษฐกิจสร้างสรรค์ช่วยสร้างงาน สร้างรายได้ โดยถ่ายทอดความรู้เกี่ยวกับแนวคิดเศรษฐกิจสร้างสรรค์ให้กับผู้ผลิตสินค้าในชุมชนผ่านงานปีใหม่สี่เผ่าไทยเพื่อให้ผู้ผลิตสินค้าได้พัฒนาผลิตภัณฑ์และแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ คือ (1) ผลิตภัณฑ์ผ้าทอ (2) ผลิตภัณฑ์เครื่องประดับเงิน (3) ผลิตภัณฑ์แปรรูป