กฎเกณฑ์และมาตรการทางกฎหมายในการกำหนดค่าสินไหมทดแทนจากการกระทำความผิดฐานค้ามนุษย์ในประเทศไทย

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 1. เพื่อศึกษาความเป็นมา แนวคิด และทฤษฎีเกี่ยวกับการกำหนดค่าสินไหมทดแทนจากการกระทำความผิดฐานค้ามนุษย์ 2. เพื่อศึกษากฎเกณฑ์และมาตรการทางกฎหมายเกี่ยวกับการกำหนดค่าสินไหมทดแทนจากการกระทำความผิดฐานค้ามนุษย์ในกฎหมายระหว่างประเทศ กฎหมายต่างประเทศและกฎหมายไทย 3. เพื่อศึกษาวิเคราะห์กฎเกณฑ์และมาตรการทางกฎหมายเกี่ยวกับการกำหนดค่าสินไหมทดแทนจากการกระทำความผิดฐานค้ามนุษย์ และปัญหาในการกำหนดค่าสินไหมทดแทนจากการกระทำความผิดฐานค้ามนุษย์ในประเทศไทย และ 4. เพื่อศึกษาแนวทางและเสนอทางออกในการแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับการกำหนดค่าสินไหมทดแทนจากการกระทำความผิดฐานค้ามนุษย์ในประเทศไทย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการวิจัยจากเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง อาทิ ตำรา หนังสือ งานวิจัย วิทยานิพนธ์ สารนิพนธ์ บทความทางวิชาการ เว็บไซต์ วารสาร สิ่งพิมพ์ เอกสารและหนังสือของทางราชการที่เกี่ยวข้องและกฎหมายต่างประเทศ เป็นต้น แล้วนำข้อมูลที่รวบรวมได้จากเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องมาวิเคราะห์ในเชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) ค่าสินไหมทดแทนอันเนื่องมาจากการกระทำความผิดฐานค้ามนุษย์เป็นมาตรการสำคัญในการช่วยเหลือเยียวยาผู้เสียหายให้กลับสู่สถานะเดิมเหมือนยังไม่มีการละเมิดเกิดขึ้น แต่แนวคิดเกี่ยวกับการกำหนดค่าสินไหมทดแทนให้แก่ผู้เสียหายในคดีค้ามนุษย์มีการนำค่าเสียหายเชิงลงโทษของประเทศที่ใช้ระบบกฎหมายคอมมอนลอว์มาใช้บังคับด้วย 2) หลักเกณฑ์การกำหนดค่าสินไหมทดแทนยังคงไม่เป็นระบบขาดความชัดเจนและเหมาะสม ส่งผลให้การเรียกร้องค่าสินไหมทดแทนของผู้เสียหายที่ต้องพึ่งพาเจ้าหน้าที่ไม่ได้รับการคุ้มครองสิทธิที่ดีเพียงพอกับสิ่งที่ผู้เสียหายต้องสูญเสียไป เช่น ความเสียหายต่อชีวิต ร่างกาย ทรัพย์สิน อนามัย เสรีภาพและสิทธิอื่น ๆ 3) เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องในการกำหนดค่าสินไหมทดแทนให้แก่ผู้เสียหายยังไม่มีแนวทางการกำหนดค่าสินไหมทดแทนในคดีค้ามนุษย์ที่แน่นอนและชัดเจน ส่งผลให้การกำหนดค่าสินไหมทดแทนในแต่ละคดีมีค่าสินไหมทดแทนแตกต่างกันมากและไม่เป็นไปในแนวทางเดียวกัน ทำให้การใช้บังคับพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการค้ามนุษย์ พ.ศ. 2551 มาตรา 35 ไม่มีประสิทธิภาพ จึงควรต้องมีการพัฒนาปรับปรุงหลักเกณฑ์ในการกำหนดค่าสินไหมทดแทนจากการกระทำผิดค้ามนุษย์ เพื่อให้การความคุ้มครองเยียวยาผู้เสียหายมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น และ 4) แนวทางและเสนอทางออกในการแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับการกำหนดค่าสินไหมทดแทนจากการกระทำความผิดฐานค้ามนุษย์ในประเทศไทย คือ ควรมีการปรับปรุงหลักเกณฑ์การกำหนดค่าสินไหมทดแทนในคดีค้ามนุษย์โดยการแยกค่าสินไหมทดแทนตามลักษณะของความเสียหายที่เกิดขึ้นสอดคล้องกับประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์กำหนดไว้