แนวทางการส่งเสริมการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ของเกษตรกรในจังหวัดยโสธร

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 1. เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ของเกษตรกรในจังหวัดยโสธร 2. เพื่อสร้างแนวทางการส่งเสริมการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ของเกษตรกร และ 3. เพื่อทดลองใช้และประเมินผลแนวทางการส่งเสริมการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ของเกษตรกร เป็นการวิจัยแบบผสมผสานระหว่างการวิจัยเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ มีเครื่องมือในการวิจัย คือ แบบสอบถาม และแบบสัมภาษณ์ โดยมีกลุ่มตัวอย่าง คือ เกษตรกรในจังหวัดยโสธร จำนวน 399 คน ที่มาจากการคำนวนขนาดกลุ่มตัวอย่างโดยใช้สูตรของทาโร่ ยามาเน่ (1973) ที่ระดับความคลาดเคลื่อน 05 ที่มาจากการสุ่มอย่างง่าย และกลุ่มเป้าหมายจำนวน 45 คน แล้วนำข้อมูลที่รวบรวมได้จากแบบสอบถามมาวิเคราะห์โดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ประกอบด้วย ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และใช้สถิติเชิงอ้างอิง คือ การวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณเชิงเส้นตรง (Multiple Linear Regression) และเปรียบเทียบโดยการทดสอบการวิเคราะห์ความแปรปรวนร่วมแบบวัดซ้ำ (MANOVA: Repeated Measure) และข้อมูลที่ได้จากแบบสัมภาษณ์ มาวิเคราะห์แบบเชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) ปัจจัยที่มีผลต่อการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ของเกษตรกรในจังหวัดยโสธร อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 เรียงตามลำดับอิทธิพล ได้แก่ ความรู้เกี่ยวกับปุ๋ยอินทรีย์ การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ การมีส่วนร่วมในกิจกรรมเศรษฐกิจพอเพียง ความสุขที่เกิดจากการลดรายจ่ายและมีรายได้เพิ่ม และทัศนคติต่อการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ โดยตัวแปรอิสระทุกตัวมีผลต่อการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ของเกษตรกรในจังหวัดยโสธร ร้อยละ 69.70 2) แนวทางการส่งเสริมการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ของเกษตรกรในจังหวัดยโสธร จำนวน 3 โครงการ/กิจกรรม ประกอบด้วย โครงการอบรมให้ความรู้ และสร้างทัศนคติที่ดีต่อการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ โครงการฝึกปฏิบัติจริงในการทำปุ๋ยอินทรีย์และโครงการตลาดเกษตรอินทรีย์ชุมชน และ 3) ผลการทดลองใช้ และประเมินผลการใช้แนวทางการส่งเสริมการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ของเกษตรกรในจังหวัดยโสธร พบว่า กลุ่มทดลองมีการพัฒนาการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ ทั้ง 3 ด้าน ได้แก่ ความรู้เกี่ยวกับปุ๋ยอินทรีย์ทัศนคติต่อการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ และ การใช้ปุ๋ยอินทรีย์ ดีขึ้นมากกว่าก่อนการทดลอง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05