วัฒนธรรมทางดนตรีของกลุ่มชาติพันธุ์ สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (ไทพวน): ขับงึม

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้ ผู้ศึกษาต้องการนำเสนอเรียบเรียงข้อมูลจากการเก็บสัมภาษณ์ผู้รู้ (Key Information) ข้อมูลภาคสนามที่ประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ซึ่งกลุ่มคนที่ให้ข้อมูล คือ ศิลปินที่ขับงึม เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ไทพวน เป็นกลุ่มชาติหนึ่งที่ตั้งติดฐานที่ทำกินบริเวณลุ่มแม่น้ำด้วยมีอาชีพเกษตรกรรมเป็นหลัก แม่น้ำงึม (Nam Ngum) เป็นแม่น้ำที่มีความยาว 354 กิโลเมตร ไหลลงสู่แม่น้ำโขง โดยมีต้นน้ำในเขตที่สูงทางเหนือของแขวงเชียงขวาง และไหลลงใต้ผ่านแขวงเวียงจันทน์ ไปบรรจบกับแม่น้ำโขงที่เวียงจันทน์ แม่น้ำสายนี้ได้สร้างเขื่อนน้ำงึมกั้นเพื่อผลิตกระแสไฟฟ้า แม่น้ำงึมสายนี้คือเส้นทางการอพยพ กวาดต้อน และเคลื่อนย้าย ของชาวไทพวนมาสู่เวียงจันทน์ เป็นแม่น้ำสายสำคัญของชาวไทพวนและชาวลาวเวียงจันทน์ ในอดีตเมืองไทพวน เป็นเมืองสามฝ่ายฟ้า ที่ถูกรุกรานจากเมืองใหญ่สามเมือง นั่นคือ นครหลวงพระบาง, นครเวียงจันทน์ และฝ่ายแกวอานนาม ดังนั้น ชาวไทพวนจึงมักอยู่กันอย่างไม่ค่อยสงบ คราวศึกสงคราม หากฝ่ายพวนพ่ายแพ้จึงถูกกวาดต้อนไปเป็นเชลยศึกตามหัวเมืองใหญ่ ๆ บางพวกก็อพยพเคลื่อนย้ายหนีภัยสงคราม ชาวพวนกลุ่มที่อยู่เวียงจันทน์ในปัจจุบันนี้ คาดว่าคงอพยพมาตามลำน้ำงึมสายนี้เพื่อหาหลักแหล่งถิ่นอาศัยใหม่ที่สงบ จนกลายเป็นตำนานของการ ขับงึม ที่แสนไพเราะคลุกเคล้าไปกับท่วงทำนองที่แสนเศร้าแต่ยังคงเจือปนไปด้วยสำเนียงที่ฟังทีไร ก็คือสำเนียงไทพวน