ปัญหาการนำผู้ตายเข้าสู่กระบวนการสอบสวนชันสูตรพลิกศพตามกฎหมาย

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 1. เพื่อศึกษาแนวคิด ทฤษฎี หลักการ และความเป็นมาของการนำผู้ตายเข้าสู่กระบวนการสอบสวนชันสูตรพลิกศพตามกฎหมาย 2. เพื่อศึกษาเปรียบเทียบบทบัญญัติกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการนำผู้ตายเข้าสู่กระบวนการสอบสวนชันสูตรพลิกศพตามกฎหมายทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศ 3. เพื่อศึกษาวิเคราะห์ปัญหาของมาตรการทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการนำผู้ตายเข้าสู่กระบวนการสอบสวนชันสูตรพลิกศพตามกฎหมายประเทศไทยกับต่างประเทศ และ 4. เพื่อศึกษาข้อเสนอแนะแนวทางในการพัฒนาปรับปรุงกฎหมายเกี่ยวกับการนำผู้ตายเข้าสู่กระบวนการสอบสวนชันสูตรพลิกศพตามกฎหมายในประเทศไทย เป็นการวิจัยแบบเชิงคุณภาพ โดยการศึกษาวิจัยจากเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง อาทิ ตำรา กฎหมาย คำพิพากษา บทความทางวิชาการ และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง แล้วนำข้อมูลที่รวบรวมได้จากเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง มาวิเคราะห์แบบเชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) แนวคิดและทฤษฎีการชันสูตรพลิกศพจะเน้นการค้นหาความจริงจากพยานหลักฐานที่เป็นวัตถุ โดยมีทฤษฎีการเปลี่ยนแปลงหลังความตายเป็นหลัก 2) กระบวนการชันสูตรพลิกศพในประเทศไทยใช้ระบบตำรวจ ในขณะที่ต่างประเทศ มีหลากหลาย เช่น ระบบโคโรเนอร์ในประเทศอังกฤษ ระบบแพทย์สอบสวนในสหรัฐอเมริกา และระบบผู้พิพากษาในสหพันธรัฐเยอรมนี ซึ่งเน้นความเชี่ยวชาญและความเป็นอิสระของผู้รับผิดชอบหลัก 3) กฎหมายไทยไม่ได้บังคับให้ชันสูตรศพไร้ญาติที่ตายอย่างไม่ผิดธรรมชาติ ทำให้การพิสูจน์ตัวตนเป็นไปได้ยาก นอกจากนี้ยังมีปัญหาด้านความเชี่ยวชาญของแพทย์ผู้ชันสูตร การที่ญาติมีสิทธิจำกัดในการตรวจสอบ และการที่แพทย์ใช้ดุลพินิจโดยขาดหลักฐานแวดล้อม ทำให้ผลวินิจฉัยไม่สมบูรณ์และขาดความน่าเชื่อถือ รวมถึงความไม่ชัดเจนว่าใครควรเป็นผู้รับผิดชอบความเห็นสุดท้ายในสำนวนคดี และ 4) เสนอแนะให้มีบทบัญญัติเกี่ยวกับการชันสูตรศพไร้ญาติเพื่อการพิสูจน์ตัวตน กำหนดให้รายงานแพทย์ทั่วไปได้รับการรับรองโดยแพทย์นิติเวช เพิ่มสิทธิญาติในการร้องขอสอบสวนหรือชันสูตรซ้ำได้ จำกัดการวินิจฉัยของแพทย์ให้ครอบคลุมเฉพาะในเรื่องพยาธิสภาพโดยไม่ก้าวล่วงการวินิจฉัยในทางอาญา และระบุพนักงานสอบสวนเป็นผู้รับผิดชอบความเห็นขั้นสุดท้ายอย่างชัดเจนไว้ในกฎหมาย