ผลกระทบจากมาตรการลดการเผาอ้อยและการปรับตัวในเชิงของวิถีการดำรงชีพของชาวไร่อ้อย กรณีศึกษาหมู่บ้านท่าสวรรค์ ตำบลท่าสวรรค์ อำเภอนาด้วง จังหวัดเลย

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 1. เพื่อวิเคราะห์ว่ามาตรการลดการเผาอ้อยที่ส่งผลกระทบต่อวิถีการดำรงชีพของชาวไร่อ้อย หมู่บ้านท่าสวรรค์ ตำบลท่าสวรรค์ อำเภอนาด้วง จังหวัดเลย และ 2. เพื่อศึกษาการปรับตัว ในเชิงวิถีการดำรงชีพชาวไร่อ้อยในหมู่บ้านท่าสวรรค์ ตำบลท่าสวรรค์ อำเภอนาด้วง จังหวัดเลย เป็นการวิจัยแบบผสมผสานระหว่างการวิจัยเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ มีกลุ่มตัวอย่าง คือ ตัวแทนครัวเรือนชาวไร่อ้อย หมู่บ้านท่าสวรรค์ ตำบลท่าสวรรค์ อำเภอนาด้วง จังหวัดเลย จำนวน 76 คน ที่มาจากการคำนวณขนาดกลุ่มตัวอย่างโดยใช้สูตร ทาโร่ ยามาเน่ และมีเครื่องมือในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ แล้วนำข้อมูลที่รวบรวมได้จากแบบสอบถามมาวิเคราะห์โดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ประกอบด้วย ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และเปรียบเทียบโดยการทดสอบค่าที (t-test) และการทดสอบค่าสถิติค่าเอฟ (F-test) และนำข้อมูลที่รวบรวมได้จาก แบบสัมภาษณ์มาวิเคราะห์แบบเชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) การวิเคราะห์ว่ามาตรการลดการเผาอ้อยและการปรับตัวในเชิงของวิถีการดำรงชีพของชาวไร่อ้อย หมู่บ้านท่าสวรรค์ ตำบลท่าสวรรค์ อำเภอนาด้วง จังหวัดเลย โดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง (x̅= 3.08) และ 2) การปรับตัวในเชิงวิธีการดำรงชีพชาวไร่อ้อยในหมู่บ้านท่าสวรรค์ ตำบลท่าสวรรค์ อำเภอนาด้วง จังหวัดเลย พบว่า ส่งผลต่อเศรษฐกิจและสังคม จากการปรับเปลี่ยนวิถีการดำรงชีพของชาวไร่อ้อยให้สอดคล้องกับมาตรการรัฐสู่ปัจจัยที่เพิ่มสูงทางต้นทุนและก่อหนี้สินครัวเรือน ประกอบกับนโยบายไม่ตอบสนองต่อความต้องการของเกษตรกร อนึ่ง โรงงานน้ำตาลยังมีการรับซื้ออ้อยไฟไหม้ ทั้งนี้เจ้าหน้าที่ภาครัฐยังไม่มีความเข้มงวดภายใต้การควบคุมของรัฐ จึงเป็นผลให้ชาวไร่อ้อยยังใช้วิธีตัดอ้อยไฟไหม้อยู่ แต่การออกมาตรการดังกล่าวมีส่วนให้ชาวไร่อ้อยหันมาปรับตัวต่อการขาดแคลนแรงงาน โดยการปรับแปลงอ้อย ลดพื้นที่การปลูกอ้อย ปลูกพืชและอาชีพอื่นเสริม เพื่อให้สามารถดำรงชีพกับการทำไร่อ้อยได้ต่อไป