การขัดกันระหว่างประโยชน์ส่วนบุคคลกับประโยชน์ส่วนรวม: ศึกษากรณีมาตรา 126 แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2561

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 1. เพื่อศึกษาแนวคิด ทฤษฎี หลักการและความเป็นมาเกี่ยวกับการขัดกันระหว่างประโยชน์ส่วนบุคคลกับประโยชน์ส่วนรวม 2. เพื่อศึกษาบทบัญญัติแห่งกฎหมายของประเทศไทยและต่างประเทศเกี่ยวกับการขัดกันระหว่างประโยชน์ส่วนบุคคลกับประโยชน์ส่วนรวม 3. เพื่อวิเคราะห์เชิงเปรียบเทียบกฎหมายของประเทศไทยและต่างประเทศเกี่ยวกับการขัดกันระหว่างประโยชน์ส่วนบุคคลกับประโยชน์ส่วนรวม และ 4. เพื่อหาแนวทางในการปรับปรุงแก้ไขกฎหมายเกี่ยวกับการขัดกันระหว่างประโยชน์ส่วนบุคคลกับประโยชน์ส่วนรวม เป็นการวิจัยแบบเชิงคุณภาพ โดยจะทำการศึกษาจากเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ บทบัญญัติของกฎหมายของประเทศไทย กฎหมายต่างประเทศที่เกี่ยวข้อง หนังสือ ตำรา เอกสารทางวิชาการ วิทยานิพนธ์ งานวิจัย บทความ คำวินิจฉัยของศาล ความเห็นทางกฎหมาย และข้อมูลทางอิเล็กทรอนิกส์ รวมถึงข้อมูลจากเครือข่ายอินเทอร์เน็ต แล้วนำข้อมูลที่ได้จากการรวบรวมข้อมูลเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องมาวิเคราะห์ในเชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) แนวคิด ทฤษฎี หลักการและความเป็นมาเกี่ยวกับการขัดกันระหว่างประโยชน์ส่วนบุคคลกับประโยชน์ส่วนรวม ได้แก่ ทฤษฎีการขัดกันระหว่างประโยชน์ส่วนบุคคลกับประโยชน์ส่วนรวม แนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับการใช้อำนาจรัฐในการจํากัดสิทธิและเสรีภาพ 2) ประเทศไทย มีพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2561 ประเทศอังกฤษ มีอยู่ในในมาตรฐานความประพฤติของรัฐมนตรี ประเทศแคนาดา ปรากฏอยู่ในพระราชบัญญัติว่าด้วยการขัดกันระหว่างประโยชน์ส่วนบุคคลกับประโยชน์ส่วนรวม ค.ศ. 2006 และประเทศสหรัฐอเมริกาปรากฏอยู่ในประมวลกฎหมายแห่งสหรัฐอเมริกา และกฎหมายว่าด้วยจริยธรรมในภาครัฐ ค.ศ. 1978 3) การเปรียบเทียบกฎหมายของประเทศไทยและต่างประเทศเกี่ยวกับการขัดกันระหว่างประโยชน์ส่วนบุคคลกับประโยชน์ส่วนรวม ยังมีความแตกต่างหลาย ประการ อาทิ การไม่มีบทนิยามและมีปัญหาในการตีความถ้อยคำ หรือการกำหนดบทสันนิษฐานที่ให้เจ้าพนักงานของรัฐต้องมีความผิดและรับโทษทางอาญาจากการกระทำของคู่สมรสทั้งที่ไม่ใช่การกระทำของเจ้าพนักงานของรัฐ เป็นต้น และ 4) แนวทางในการปรับปรุงแก้ไขกฎหมายเกี่ยวกับการขัดกันระหว่างประโยชน์ส่วนบุคคลกับประโยชน์ส่วนรวม พบว่า ควรแก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2561 และประกาศคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ เรื่อง กำหนดตำแหน่งเจ้าพนักงานของรัฐที่ต้องห้ามมิให้ดำเนินกิจการตามความในมาตรา 126 พ.ศ. 2563 ให้มีความชัดเจนและครอบคลุมมากยิ่งขึ้น