นาฏยประดิษฐ์ ชุดเมรีแต่งองค์ทรงเครื่อง

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างสรรค์นาฏยประดิษฐ์ ชุดเมรีแต่งองค์ทรงเครื่อง เป็นการวิจัยแบบเชิงคุณภาพ มีเครื่องมือในการวิจัย คือ แบบสังเกต และแบบสัมภาษณ์ โดยมีกลุ่มเป้าหมายในการวิจัย คือ จำนวน 10 คน ประกอบด้วย กลุ่มผู้รู้เป็นกลุ่มบุคคลที่มีความเชี่ยวชาญและมีประสบการณ์นาฏศิลป์ไทย จำนวน 9 คน และ 2) กลุ่มผู้ปฏิบัติจำนวน 1 คน จากวิทยาลัยนาฏศิลปลพบุรี สถาบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม แล้วนำข้อมูลที่รวบรวมได้จากเครื่องมือการวิจัย และจากเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องมาวิเคราะห์แบบเชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า นาฏยประดิษฐ์ ชุดเมรีแต่งองค์ทรงเครื่อง ได้รับแรงบันดาลใจมาจากบทบาทและลีลาท่ารำของนางเมรีในละครเรื่องรถเสน เป็นการรำลงสรงทรงเครื่องของนางเมรีก่อนการเข้าพิธีอภิเษก ผู้วิจัยจึงสนใจที่จะนำกระบวนรำซัดท่าแบบละครชาตรี และการแสดงแบบละครนอกมาผสมผสาน สร้างสรรค์การแสดงนาฏยประดิษฐ์ ชุด เมรีแต่งองค์ทรงเครื่อง การแสดงแบ่งออก เป็นสามช่วง คือ ช่วงที่ 1 “เปรมปรีดิ์ สาส์นศรี” ช่วงที่ 2 “จรลีลงสรง งามอนงค์ดุจอัปสร” ช่วงที่ 3 “กรายกร สู่พิธีศรีมงคล” บทที่ใช้ในการแสดงประพันธ์ขึ้นใหม่มีลักษณะเป็นกลอนแปด ทำนองเพลงที่ใช้ เริ่มจากเพลงรัวซัดชาตรี เพลงชาตรีแปลง เพลงร่ายชาตรี 2 เพลงช้าแปลงรูป และเพลงเดินตะลุง เครื่องดนตรีที่ใช้เป็นวงชาตรีผสม การแต่งกายแบบยืนเครื่อง นุ่งผ้ายกปักลายนาคินทร์ ห่มสไบสองชาย สวมเทริดปล่อยผม ท่ารำที่ใช้ในการแสดงตามหลักนาฏศิลป์ไทย กระบวนท่ารำตามจารีตการแสดง รำลงสรง แสดงให้เห็นถึงสุนทรียะในด้านต่าง ๆ ได้แก่ 1) ขั้นตอนการลงสรง 2) ขั้นตอนการทรงสุคนธ์ 3) ขั้นตอนการทรงเครื่อง การทรงเครื่องเป็นหัวใจหลักของการรำลงสรงเพื่อแสดงถึงความสวยงามของเครื่องแต่งกาย และเครื่องประดับที่สวมใส่การสร้างสรรค์การแสดงชุดนี้จึงสามารถใช้เป็นแนวทางในการสร้างสรรค์การแสดงตามนาฏยจารีตแก่ผู้ที่สนใจ