กฎหมายต้นแบบว่าด้วยวิธีพิจารณาความอาญาทหาร

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอแนะให้มีการตราพระราชบัญญัติต้นแบบเพื่อการเข้าถึงความยุติธรรมในศาลทหาร และให้มีการนำเอากฎหมายต้นแบบนี้เป็นแนวทางตราเป็นพระราชบัญญัติเพื่อกำหนดกระบวนการพิจารณาคดีในศาลทหารให้อำนวยความยุติธรรมที่ชัดเจนและคุ้มครองสิทธิคู่พิพาทในศาลทหาร ให้มีประสิทธิภาพและสร้างความเชื่อมั่นให้กับกระบวนการยุติธรรมทหาร เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีเครื่องมือการวิจัย คือ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก โดยมีกลุ่มเป้าหมายในการวิจัย คือ ผู้มีส่วนได้เสียโดยตรง (Stakeholders) จำนวน 16 คน จัดเป็น 4 กลุ่ม ประกอบไปด้วย กลุ่มที่ 1 ศาลทหาร จำนวน 4 คน กลุ่มที่ 2 อัยการทหาร จำนวน 4 คน กลุ่มที่ 3 นายทหารพระธรรมนูญ พนักงานสอบสวน จำนวน 4 คน กลุ่มที่ 4 ทนายความ ประชาชน นักวิชาการ จำนวน 4 คน ซึ่งมาจากการใช้วิธีเลือกแบบเจาะจง แล้วนำข้อมูลที่รวบรวมได้จากเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง แบบสัมภาษณ์ และแบบบันทึก มาวิเคราะห์แบบเชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า ศาลทหารไม่มีกฎหมายเฉพาะในการพิจารณาคดีศาลทหารจึงต้องใช้พระธรรมนูญศาลทหาร พ.ศ.2498 และการอนุโลมใช้ประมวลกฎหมายอาญาบางมาตรา ทำให้เป็นปัญหาต่อกระบวนการพิจารณาของศาลทหาร ประกอบกับความไม่ทันสมัยของกฎหมาย จากการศึกษาและวิจัยนี้ได้จัดทำกฎหมายต้นแบบว่าด้วยวิธีพิจารณาความอาญาทหาร โดยมีโครงสร้างกฎหมายประกอบด้วย หลักทั่วไป การดำเนินการก่อนพิจารณาคดีศาลทหารชั้นต้น วิธีพิจารณาคดีศาลทหารชั้นต้น การดำเนินการหลังพิจารณาคดี สามารถอำนวยความยุติธรรมที่ชัดเจนและคุ้มครองสิทธิคู่พิพาทในศาลทหารให้มีประสิทธิภาพและสร้างความเชื่อมั่นให้กับกระบวนการยุติธรรมทหาร เมื่อมีการนำเอากฎหมายต้นแบบฉบับนี้เป็นแนวทางตราเป็นพระราชบัญญัติเพื่อกำหนดกระบวนการพิจารณาคดีในศาลทหารให้อำนวยความยุติธรรม และการคุ้มครองสิทธิคู่พิพาทในศาลทหารเพื่ออำนวยความยุติธรรมให้มีประสิทธิภาพและสร้างความเชื่อมั่นให้กับกระบวนการยุติธรรมทหารได้ดียิ่งขึ้น