การพัฒนานิสิตด้านการประกันคุณภาพการศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม

Abstract

บทคัดย่อ

นิสิตนักศึกษาในฐานะผู้รับบริการ เป็นผลผลิต และเป็นผู้มีสวนได้ส่วนเสียโดยตรงของสถาบันอุดมศึกษา ดังนั้น สถาบันอุดมศึกษาจึงมีพันธะสำคัญในการส่งเสริมและสนับสนุนให้นิสิตมีส่วนร่วมและเป็นพลังผลักดันให้งานประกันคุณภาพการศึกษามีประสิทธิภาพและประสิทธิผลมากขึ้น การวิจัยครั้งนี้มีความมุ่งหมายเพื่อพัฒนานิสิตคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคามให้มีความรู้ความเข้าใจ มีทักษะ มีส่วนร่วม สร้างเครือข่ายการประกันคุณภาพการศึกษา และนำความรู้มาเขียนโครงการกิจกรรมนิสิตได้ โดยใช้การวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) 2 วงรอบ การพัฒนาใช้วิธีการอบรม การศึกษาเอกสาร การศึกษาดูงาน และการทำโครงการกิจกรรมนิสิต กลุ่มผู้ร่วมวิจัยได้แก่นิสิตที่เรียนวิชา 0501401 ในภาคเรียนที่ 3/2552 จำนวน 30 คน กลุ่มผู้ให้ข้อมูล จำนวน 27 คน ประกอบด้วย วิทยากร จำนวน 1 คน รองคณบดีฝ่ายวิจัยและประกันคุณภาพ คณะศึกษา ศาสตร์ จำนวน 1 คน เจ้าหน้าที่ฝ่ายวิจัยและประกันคุณภาพ คณะศึกษาศาสตร์ จำนวน1 คน เลขานุการภาควิชาการบริหารการศึกษา จำนวน 1 คน ตัวแทนนิสิตที่เรียนวิชา 0501401 ใน ภาคเรียนที่ 3/2552 จำนวน 10 คน นิสิตจากคณะอื่นๆ ของมหาวิทยาลัยมหาสารคาม จำนวน 11 คน และนักศึกษาจากสถาบันอุดมศึกษาในจังหวัดมหาสารคาม จำนวน 2 คน เครื่องมือ ที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลได้แก่ แบบทดสอบ แบบสัมภาษณ์ แบบประเมิน และแบบ บันทึก ตรวจสอบข้อมูลโดยใช้เทคนิคสามเส้า (Triangulation Technique) และนำเสนอผล การวิจัยเชิงพรรณนาวิเคราะห์

ผลการวิจัยพบว่า การพัฒนานิสิตในวงรอบที่ 1 โดยใช้วิธีการอบรมให้ความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับการประกันคุณภาพการศึกษาโดยการบรรยายให้ความรู้ การศึกษา เอกสารด้านการประกันคุณภาพ เอกสาร SAR ทำให้นิสิตมีความรู้ความเข้าใจ และมี ทักษะการประกันคุณภาพการศึกษาภายในเรื่องการทำ SAR ซึ่งนิสิตได้เห็นความสำคัญ ของการประกันคุณภาพการศึกษาจึงนำไปขยายผลการเรียนรู้สู่เพื่อนนิสิตต่างคณะเพื่อ สร้างเครือข่ายการประกันคุณภาพการศึกษาภายในขึ้นโดยใช้วิธีการสร้างเครือข่ายภายใน มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ทำให้มีนิสิตจากคณะอื่นๆ มาร่วมเป็นเครือข่ายจำนวน 11 คน และจากสถาบันอุดมศึกษาอื่นอีก 2 คน ปัญหาที่พบในวงรอบที่ 1 คือ นิสิต มีความรู้ความ เข้าใจด้านการประกันคุณภาพมากขึ้นจากก่อนการพัฒนา แต่ไม่ได้เห็นการดำเนินงานของ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้เห็นการปฏิบัติการจริงจากหน่วยงานที่ปฏิบัติเป็นเลิศด้านการ ประกันคุณภาพการศึกษา กลุ่มผู้ร่วมวิจัยได้ร่วมกันกำหนดให้มีการศึกษาดูงานจากฝ่ายวิจัย และประกันคุณภาพการศึกษาของคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคามซึ่ง สมศ. ประเมินคุณภาพการศึกษาภายนอกได้เป็นอันดับ 1 จาก 57 สถาบันของคณะศึกษาศาสตร์/ ครุศาสตร์ในประเทศไทย ดังนั้น การพัฒนาในวงรอบที่ 2 จึงใช้วิธีการศึกษาดูงาน และการ เขียนโครงการโดยให้นิสิตนำความรู้ด้านกระบวนการประกันคุณภาพ PDCA หรือ 5ส. มาใช้ ในการเขียนโครงการ ผลปรากฏว่านิสิตและนิสิตเครือข่ายมีความรู้ความเข้าใจ มีทักษะด้าน การประกันคุณภาพการศึกษาเพิ่มขึ้น และสามารถเขียนโครงการกิจกรรมได้อย่างเหมาะสม

โดยสรุป การวิจัยครั้งนี้ เป็นการสร้างระบบการพัฒนานิสิตโดยใช้การวิจัยเชิงปฏิบัติ การ ซึ่งมีกลไกการให้ความรู้แก่นิสิตได้แก่การอบรม การศึกษาเอกสาร การศึกษาดูงาน และการจัดทำโครงการกิจกรรมนิสิต อันเป็นแนวทางให้แก่คณะหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องนำวิธี การนี้ไปใช้ควบคู่กับการจัดการเรียนการสอนต่อไป

คำสำคัญ : ระบบการพัฒนานิสิต, การประกันคุณภาพการศึกษา, การวิจัยเชิงปฏิบัติการ, กลไกการให้ความรู้, PDCA, 5 ส.

Abstract

University students as service receivers are direct products and stakeholders of higher educational institutions. Thus higher educational institutions have one import mission to promote and support their students to have participation and to be driving force for educational quality assurance to be more efficient and effective. This study aimed to develop students of faculty of Education, Mahasarakham University to have knowledge, understanding, skills, and participation in building educational quality assurance network, and to be able to implement the knowledge in writing activity projects. The study used action research in 2 cycles. The development used training, documentary studies, field trips, and making students’ activity projects. The group of research participants consisted of 30 students who were enrolled in ED 0501401 Course in the third semester of the academic year 2009. The group of 27 informants consisted of 1 resource person, 1 research and quality assurance section assistant dean of Faculty of Education, 1 research and quality assurance section official of Faculty of Education, 1 secretary of Educational Administration Department, 10 representatives of the students enrolled in ED 0501401 Course, and 2 students from higher educational institutions in Changwat Maha Sarakham. The instruments used for collecting data were a test, an interview form, an evaluation form, and a note-taking form. Data were checked using the triangulation technique. Then the results of the study were presented by means of a descriptive analysis.

The study results revealed that developing students in Cycle 1 using the training method to provide knowledge and understanding of educational quality assurance by giving lectures to provide knowledge, documentary studies on quality assurance, and SAR document could cause the students to have knowledge and understanding, and skills in educational quality assurance within SAR making. The students could realize the importance of educational quality assurance. Thus the learning outcomes were extended to student peers in other faculties for building internal educational quality assurance network by using the method of building networks within Mahasarakham University. This could cause 11 students from other faculties and 2 students from other higher educational institutions to participate in being networks. The problem found in Cycle 1 was that the students increased their knowledge and understanding of quality assurance from before development. However, they had never seen operation of the agencies involved. So in order to see actual action from the agencies with excellent performance in educational quality assurance, the group research participants cooperatively determined to have field trips at the section of research and educational quality assurance of Faculty of Education, Mahasarakham University, which ONESQA evaluated external educational quality to be Number 1 out of 57 institutions of Faculty of Education / Teacher Education in Thailand. Therefore, in Cycle 2 the methods of field trip and project writing were used by having students implement their knowledge of the PDCA or 5 Ss quality assurance process in project writing. The results revealed that the students and students on the network increased their knowledge, understanding, and skills in educational quality assurance; and they could write activity projects appropriately.

In conclusion, this study was creation of the students development system by using action research which had mechanisms for providing knowledge to students including : training, documentary study, field trip, and making students’ activity

projects, which were a guideline for the faculties or agencies involved to implement this method together with organization of learning and teaching in the future.

Keywords : Student Development System, Educational Quality Assurance, Action Research, Mechanisms for Providing Knowledge, PDCA, 5Ss