วิพิธพัฒนศิลป์

Ndadi: A Preliminary Perspective on Trance in the Angguk Sripanglaras Folk Performance of Kulon Progo, Yogyakarta, Indonesia

Galih Prakasiwi — 2024-07-29

This study investigates the complexities of dancers' experiences during the ndadi moment in Angguk performances, an emblematic folk performance from Kulon Progo Regency in Yogyakarta. The full Angguk performance consists of three sequences, with ndadi scenes in each sequence. Researchers have often interpreted the Ndadi scene as a state of possession or trance, and this study tries to determine whether it is indeed possession or trance. For this study, Angguk Sripanglara's performances were observed, interviews were conducted with performers and leaders, and the relevant literature was reviewed. The results showed that dancers experienced diverse conditions during an Ndadi scene, and the experience could vary from performance to performance. Based on observation and interviews, ndadi is a mandatory part of a full Angguk performance, whether the dancers experience trance, possession, both, or neither.

กลวิธีการเล่นมือฆ้องวงใหญ่เพลงเชิด ตามแนวทางของครูสอน วงฆ้อง

ณัฐภัทร ปัญจะ — 2024-07-29

งานวิจัยเรื่อง กลวิธีการเล่นมือฆ้องวงใหญ่ เพลงเชิด ตามแนวทางครูสอน วงฆ้อง มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) สังเคราะห์ประวัติ และผลงานของครูสอน วงฆ้อง 2) ศึกษากลวิธีการเล่นมือฆ้องวงใหญ่เพลงเชิด ตามแนวทางของครูสอน วงฆ้อง เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ กรณีศึกษาเพลงเชิด จำนวน 16 ตัว ใช้วิธีเก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์และการสังเกตจากกลุ่มบุคคลข้อมูล ได้แก่ กลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลัก กลุ่มครูอาจารย์สอนดนตรีไทย และกลุ่มนักวิชาการดนตรีไทย นำข้อมูลมาทำการวิเคราะห์ สังเคราะห์ และนำเสนอในรูปแบบงานวิจัย

ผลการวิจัยพบว่า 1) ประวัติครูสอน วงฆ้อง มีประเด็นที่น่าสนใจคือ การเริ่มเรียนดนตรีตามจารีตกับครูทอง ฤทธิรณ ผู้ขัดเกลาให้มีคุณลักษณะนักดนตรีที่สง่างาม จนทำให้ได้เข้าเป็นมหาดเล็กกระทรวงวัง ในสังกัดเจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี (ม.ร.ว. ปุ้ม มาลากุล) เสนาบดีกระทรวงวังในรัชกาลที่ 6 โดยพระยาเสนาะดุริยางค์ เป็นครูสอนวิชาการดนตรี และขัดเกลาให้ครูสอนมีความรู้ ความเชี่ยวชาญการตีฆ้องวงใหญ่ ด้านผลงานของท่านมีความโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ โดยเฉพาะการเล่นมือฆ้องวงใหญ่ ซึ่งเป็นการนำทำนองหลักของเพลงมาแปรทำนอง หรือตกแต่งสำนวน รวมถึงการยืมสำนวนเพลงอื่นมาใช้ เพื่อให้เกิดสำนวนใหม่ที่แตกต่างไปจากทำนองหลัก ฉายสำนวนที่มีลักษณะพิเศษด้วยกลวิธีต่าง ๆ 2) กลวิธีการเล่นมือฆ้องวงใหญ่ในเพลงเชิด พบกลวิธีอยู่ทั้งหมด 4 รูปแบบ คือ การตีเฉี่ยว การตีเล่นสำนวนทำนองหลัก การตีเล่นจังหวะ และการตีสะบัด ซึ่งกลวิธีทั้งหมดนี้ มีส่วนสำคัญในการนำมาสร้างเป็นสำนวนการเล่นมือที่สามารถแสดงอารมณ์เพลงออกมาได้อย่างชัดเจน

ฟ้อนทางหวาน: การสร้างอัตลักษณ์นาฏยศิลป์อีสานของวิทยาลัยนาฏศิลปกาฬสินธุ์

นุจรินทร์ พลแสน — 2024-07-29

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยเรื่อง “อัตลักษณ์ที่ปรากฏในผลงานสร้างสรรค์ของวิทยาลัยนาฏศิลปกาฬสินธุ์” โดยมีวัตถุประสงค์หลักๆ เพื่อศึกษาอัตลักษณ์ที่ปรากฏในนาฏยศิลป์อีสานของวิทยาลัยนาฏศิลปกาฬสินธุ์ โดยใช้กระบวนวิจัยเชิงคุณภาพ โดยมีเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย แบบสัมภาษณ์และแบบสังเกต โดยมีกลุ่มผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 5 คน มีกลุ่มผู้สร้างสรรค์ จำนวน 5 คน และกลุ่มผู้แสดง จำนวน 5 คน จากนั้นเก็บรวบรวมและบันทึกข้อมูลตามความมุ่งหมายของการวิจัย ด้วยวิธีการพรรณนาวิเคราะห์

ผลการวิจัยพบว่า อัตลักษณ์อย่างหนึ่งของนาฏยศิลป์พื้นบ้านอีสานของวิทยาลัยนาฏศิลปกาฬสินธุ์คือสไตล์หรือรูปแบบลีลาท่าทางในการฟ้อน ที่มีลักษณะนุ่มนวล อ่อนหวาน มีความประณีต งดงาม และมีระเบียบ จนได้รับการขนานนามว่า “ฟ้อนหวาน” ซึ่งเกิดจากการนำท่าฟ้อนของท้องถิ่นอันบริสุทธิ์ที่ไม่มีแบบแผนตายตัว มาจัดระเบียบผสมผสานกับหลักการเบื้องต้นของนาฏยศิลป์แบบราชสำนักไทย เพื่อให้การฟ้อนมีระดับและองศาในการเคลื่อนไหวอย่างมีระเบียบแบบแผน งดงาม และชัดเจนมากขึ้น ลักษณะของท่วงท่าลีลาที่อ่อนช้อยและงดงามนี้ จึงเป็นผลพวงมาจากการผสมผสานองค์ความรู้ระหว่างภูมิปัญญาท้องถิ่นกับภูมิปัญญาราชสำนัก จนสามารถผลิตและสามารถสร้างตัวตนจากวัฒนธรรมย่อย ให้เกิดการยอมรับในพหุลักษณ์ทางนาฏศิลป์ในเวลาต่อมา ซึ่งสิ่งนี้ถือเป็นเครื่องบ่งบอกความเป็นตัวตนด้านอัตลักษณ์สำคัญของนาฏยศิลป์อีสานของวิทยาลัยนาฏศิลปกาฬสินธุ์ว่า มีความแตกต่างจากสไตล์การฟ้อนของที่อื่นอย่างชัดเจน

นาฏยประดิษฐ์ ชุด ตีฆารายาปาตานี

มนัญชยา เพชรูจี — 2024-07-29

นาฏยประดิษฐ์ ชุด ตีฆารายาปาตานี เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาศิลปนิพนธ์โดยนักศึกษาชั้นปีที่ 4 สาขาวิชาศิลปะการแสดง (นาฎศิลป์ไทย) คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างสรรค์และออกแบบการแสดงนาฏศิลป์ ซึ่งอยู่ในรูปแบบของงานวิจัยเชิงสร้างสรรค์ โดยใช้แนวความคิดและทฤษฎีนาฏยประดิษฐ์ร่วมกับการปฏิบัติการ นำข้อมูลทั้งหมดมาวิเคราะห์ แล้วนำมาสร้างสรรค์การแสดงนาฏศิลป์ตามลำดับ

ผลการวิจัยพบว่า ในประวัติศาสตร์ของอาณาจักรปาตานีมีกษัตรีย์ผู้มีพระปรีชาสามารถปกครองแผ่นดิน 3 พระองค์ ได้แก่ รายาฮิเยา รายาบีรู และรายาอูงู แต่ละพระองค์มีอัตลักษณ์โดดเด่น และสามารถปกครองอาณาจักรปาตานีให้มีความเจริญรุ่งเรืองที่สุดในยุคลังกาสุกะ จากข้อความดังกล่าวนำมาสู่การสร้างสรรค์นาฏยประดิษฐ์ ชุด ตีฆารายาปาตานี ซึ่งประกอบไปด้วย 7 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) แนวความคิด 2) นักแสดง 3) การประพันธ์บทร้องและการบรรจุเพลง 4) การออกแบบกระบวนท่ารำ 5) การออกแบบเครื่องแต่งกาย 6)การออกแบบการใช้พื้นที่เวทีการแสดง 7) อุปกรณ์ประกอบการแสดงและการจัดวางตำแหน่งบนเวที ความน่าสนใจประการหนึ่งของการแสดงชุดนี้คือการใช้ท่าทางและดนตรีมะโย่งซึ่งเป็นการรำในราชสำนักปาตานีผสมผสานกับอัตลักษณ์การแสดงพื้นบ้านภาคใต้ตอนล่าง นำเสนอในรูปแบบนาฏศิลป์สร้างสรรค์พื้นเมืองภาคใต้ จากการวิจัยเชิงสร้างสรรค์นี้ได้นำมาซึ่งนาฏยประดิษฐ์ ชุด ตีฆารายาปาตานี อันจะเป็นการแสดงชุดหนึ่งที่เป็นประโยชน์ทางการศึกษาโดยเฉพาะการสร้างสรรค์งานนาฏกรรมจากเกียรติภูมิของบรรพบุรุษ ส่งเสริมให้เยาวชนในท้องถิ่นเกิดความตระหนักรู้และเห็นความสำคัญของประวัติความเป็นมาของกลุ่มคนในถิ่นฐาน วีถีชีวิตที่แสดงออกมาในรูปแบบที่แตกต่าง ความเชื่อ ความเป็นอยู่ การแต่งกาย ศิลปวัฒนธรรมประจำถิ่น อันเป็นมรดกล้ำค่าที่กำลังจะสูญหายไปจากความทรงจำให้อยู่ในรูปแบบที่เหมาะสมต่อไป

การถ่ายทอดความงามของพืชพรรณผ่านจิตรกรรมสีน้ำ

ฐิตา ครุฑชื่น — 2024-07-29

ผลงานชุด “การถ่ายทอดความงามของพืชพรรณผ่านจิตรกรรมสีน้ำ” มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างสรรค์ผลงานจิตรกรรมด้วยเทคนิคสีน้ำบนกระดาษ เพื่อถ่ายทอดความงามของพืชพรรณตามลักษณะที่เป็นจริงตามธรรมชาติ เลือกพืชดอกที่มีสีอยู่ในโทนอุ่นได้แก่ สีเหลือง สีส้ม สีแดง และเป็นพืชใกล้ตัวที่สามารถพบเห็นได้จริงเพื่อสามารถสังเกตลักษณะได้โดยตรง สร้างสรรค์โดยใช้ทักษะทางด้านจิตรกรรมและหลักวิธีการทางการวาดภาพพฤกษศาสตร์ ซึ่งมีกระบวนการสังเกตลักษณะของพืชโดยสังเกตจากพืชของจริงอย่างละเอียด และศึกษา ค้นคว้าข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับพืชที่จะวาดก่อน เพื่อแสดงถึงลักษณะทางกายภาพที่ถูกต้องของพืช ผลของการสร้างสรรค์ได้ผลงานที่เป็นการบูรณาการศิลปะและวิทยาศาสตร์เข้าด้วยกันทั้งหมด 3 ชิ้น ซึ่งเป็นผลงานที่มีคุณค่าด้านความงามในทางศิลปะ ทั้งทางด้านองค์ประกอบที่เป็นความจริงตามธรรมชาติและองค์ประกอบทางศิลปะที่ผู้สร้างสรรค์ปรับให้มีความลงตัวมากขึ้น โดยการจัดระเบียบให้รูปทรงที่ยุ่งเหยิงในธรรมชาติให้เกิดเอกภาพในผลงาน เพื่อให้เห็นถึงความงามตามธรรมชาติที่มีการเปลี่ยนแปลงในแต่ละช่วงเวลาของพืช รวมถึงคุณค่าด้านเนื้อหาข้อมูลความรู้ด้านพฤกษศาสตร์ สามารถนำภาพผลงานไปใช้อ้างอิงข้อมูลทางในการศึกษาด้านพฤกษศาสตร์ได้ และผลที่เกิดกับผู้สร้างสรรค์คือในระหว่างการสร้างสรรค์ผลงานได้มีการสังเกตและพินิจพิจารณาในลักษณะของพืชพรรณอย่างละเอียด จึงทำให้เกิดความตระหนักและเห็นคุณค่าของความงามในรายละเอียดจากธรรมชาติใกล้ตัว

ภาษาไทยกับกลวิธีการแปลคำทางวัฒนธรรมจากภาษาต่างประเทศ

ชุติมา สุดจรรยา — 2024-07-29

บทความวิชาการนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่ออธิบายความหมายของภาษาไทย เอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของประเทศไทย และความสัมพันธ์ระหว่างภาษาไทยกับวัฒนธรรมไทย นอกจากนี้ยังเน้นถึงการใช้กระบวนการแปล โดยอ้างอิงแนวคิดและทฤษฎีการแปล สำหรับคำทางวัฒนธรรมจากภาษาต่างประเทศเป็นภาษาไทย ผู้เขียนต้องการสื่อให้ผู้อ่านเข้าใจถึงคุณลักษณะเฉพาะและเสน่ห์ของภาษาไทย พร้อมทั้งเน้นย้ำความสำคัญของการแปลภาษาต่างประเทศ โดยคำนึงถึงขนบธรรมเนียม ประเพณี และเรื่องราวของประเทศต้นทาง เนื่องจากภาษาอังกฤษมีบทบาทสำคัญในการเผยแพร่องค์ความรู้จากประเทศไทยไปยังประเทศอื่น ๆ และในทางกลับกัน การแปลที่ถูกต้องจึงเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการทำความเข้าใจ เพื่อให้การแปลมีคุณภาพสูง ผู้แปลต้องเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างวัฒนธรรมไทยและภาษาไทย การแปลมีทั้งข้อดีและข้อเสีย แม้ว่าจะช่วยส่งเสริมการแลกเปลี่ยนองค์ความรู้และการสร้างคำศัพท์ใหม่ในภาษาปลายทาง แต่อาจเกิดความคลาดเคลื่อนทางความหมายได้เช่นกัน ดังนั้น ผู้แปลจำเป็นต้องพิจารณาความคล้ายคลึงและความแตกต่างระหว่างวัฒนธรรมต้นทางและปลายทางอย่างรอบคอบเมื่อเลือกใช้คำ นอกจากนี้ยังกล่าวถึงความสำคัญของการแปลในการปฏิบัติงานด้านวิเทศสัมพันธ์ในสถาบันการศึกษาไทยซึ่งมีบทบาทในการเผยแพร่งานวิจัย หลักสูตร สาขาวิชา ข้อมูล และวัฒนธรรมไทยจากสถาบันการศึกษาไทยไปยังมหาวิทยาลัย และองค์กรอื่น ๆ ในต่างประเทศ การแปลที่ถูกต้องจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งในการสื่อสารระหว่างวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน ผู้แปลจำเป็นต้องเป็น “ทูตวัฒนธรรม” ที่สามารถถ่ายทอดบรรยากาศและความหมายของเนื้อหาต้นฉบับได้อย่างถูกต้องครบถ้วน

การศึกษาแนวคิดการออกแบบเนื้อหาและนำเสนองานด้านนาฏศิลป์ ที่ประสบความสำเร็จในแอปพลิเคชัน TikTok กรณีศึกษา: ครูเทเท่ และป้าปุ๋ยนางรำพาเที่ยว

ศศิชา งามสอาด — 2024-07-29

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบ แนวทางการสร้างเนื้อหารวมถึงปัจจัยที่ทำให้การนำเสนอความรู้ทางด้านนาฏศิลป์ไทยให้ได้รับความสนใจผ่านแพลตฟอร์มติ๊กต๊อก (TikTok) กรณีศึกษา: ครูเทเท่ และป้าปุ๋ยนางรำพาเที่ยว โดยนำเสนอประเด็นการออกแบบเนื้อหาทางด้านศิลปะการแสดงในปัจจุบันผ่านทางแอปพลิเคชัน TikTok ผู้เขียนต้องการศึกษาหาความแตกต่างตลอดจนจุดคิดร่วมของอินฟลูเอนเซอร์ (Influencer) กลุ่มคนที่ประสบความสำเร็จและได้รับความนิยมทางด้านการสร้างคอนเทนต์เกี่ยวกับนาฏศิลป์ โดยผู้เขียนได้กำหนดกรณีศึกษาอินฟลูเอนเซอร์ที่ผู้ชมรู้จักกันในนาม ครูเทเท่ และป้าปุ๋ยนางรำพาเที่ยว ผ่านแพลตฟอร์ม TikTok ซึ่งเป็นแอปพลิเคชันที่สามารถเข้าถึงผู้ใช้งานได้ทุกกลุ่มความสนใจ ไม่จำกัดเพศสามารถใช้งานได้ทุกช่วงวัย โดยกรณีศึกษาทั้ง 2 กรณีได้มีการสร้างสรรค์เนื้อหาโดยผ่านวิธีคิดที่น่าสนใจ เช่น การกำหนดเป้าหมายที่ชัดเจน และมีการทำความรู้จักและเข้าใจกลุ่มฐานผู้ชม การสร้างเนื้อหาที่เป็นการตอบคำถามผ่านเนื้อหารายการ ตลอดจนเลือกเทคนิคและการนำเสนอเนื้อหาของตนเองด้วยรูปแบบที่น่าสนใจ

การฝึกทักษะฆ้องวงใหญ่เบื้องต้น

น้ำเพชร ฟักทอง — 2024-07-29

ฆ้องวงใหญ่เป็นเครื่องดนตรีไทยประเภทเครื่องตี มีหน้าที่ดำเนินทำนองหลักในวงปี่พาทย์ ผู้เริ่มเรียนดนตรีไทยประเภทเครื่องตีทุกคนต้องมีทักษะการตีฆ้องวงใหญ่เบื้องต้นเพื่อเป็นพื้นฐานในการบรรเลงเครื่องดนตรีประเภทเครื่องตีชนิดอื่น การฝึกทักษะฆ้องวงใหญ่เบื้องต้น จึงเป็นพื้นฐานสำคัญสำหรับผู้เริ่มเรียนที่ไม่มีพื้นฐานการบรรเลงดนตรีไทยประเภทเครื่องตี

ทักษะพื้นฐานสำหรับการเรียนฆ้องวงใหญ่เริ่มตั้งแต่การนั่ง วิธีการจับไม้ฆ้อง และลักษณะการตีฆ้อง ขั้นตอนการฝึกทักษะการตีฆ้องวงใหญ่เบื้องต้นเริ่มจากแบบฝึกทักษะการตีฉากคู่ 4 คู่ 8 การตีไล่เสียง ทีละมือ ขึ้น - ลง การตีไล่เสียงคู่ 8 แบบเรียงเสียง ขึ้น - ลง การตีไล่เสียงสลับมือขึ้น - ลง เป็นคู่ 8 การตีไล่เสียง 3 เสียง ขึ้น - ลง การตีไล่เสียง 4 เสียง ขึ้น - ลง แบบเรียงเสียง การตีไล่เสียง 4 เสียง ขึ้น - ลง แบบข้ามเสียง การตีแบ่งมือคู่ 8 แบบเรียงเสียง ขึ้น - ลง การตีกรอ การตีสะบัดมือขึ้น - ลง การตีผสมมือบรรเลงเป็นเพลงโดยใช้เพลงเหาะซึ่งเป็นเพลงที่เหมาะสำหรับผู้เริ่มเรียน ทั้งนี้ผู้เรียนต้องฝึกทักษะดังกล่าวให้สามารถจดจำลักษณะการตีจนเกิดความชำนาญและการสร้างกำลังแขน เพื่อสามารถนำทักษะพื้นฐานดังกล่าวไปประยุกต์ พัฒนา และต่อยอดความรู้ทางด้านการบรรเลงดนตรีไทยในระดับขั้นสูงต่อไป