วารสารการทดสอบและการประเมินทางการศึกษาระดับชาติ

ภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษากับการพัฒนาการเรียนรู้ยุคดิจิทัล

กิตติ สมอุ่มจารย์ — 2025-06-30

ภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษาเป็นการชี้นำและส่งเสริมบุคลากรให้มีเป้าหมายร่วมกัน เพื่อพัฒนาองค์กรและสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ โดยใช้กลยุทธ์บริหารที่มีประสิทธิภาพและยั่งยืน ทั้งนี้ การพัฒนาการเรียนรู้ยุคดิจิทัลเป็นปัจจัยสำคัญในการยกระดับคุณภาพการศึกษา ผู้บริหารสถานศึกษามีบทบาทในการขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงการศึกษาแบบดิจิทัล ซึ่งส่งผลต่อครู นักเรียน ผู้ปกครอง และบุคลากรทุกฝ่ายในการปรับตัวและพัฒนาทักษะด้านเทคโนโลยี พร้อมทั้งสร้างภาวะผู้นำและวัฒนธรรมการเรียนรู้ที่พร้อมรับการเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่อง บทความฉบับนี้มุ่งนำเสนอประเด็นหลัก 3 เรื่อง ได้แก่ (1) ความหมายและแนวคิดของภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา ซึ่งเป็นกระบวนการชี้นำและส่งเสริมบุคลากรให้มีเป้าหมายร่วมกันเพื่อพัฒนาองค์กรและการเรียนรู้สู่ความยั่งยืนและนวัตกรรมทางการศึกษา (2) คุณลักษณะของผู้บริหารสถานศึกษายุคดิจิทัล ได้แก่ 1) วิสัยทัศน์และเป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลง 2) บริหารจัดการอย่างมีประสิทธิภาพและใช้ข้อมูลเชิงระบบ 3) ส่งเสริมการมีส่วนร่วมและความร่วมมือในองค์กร 4) สร้างวัฒนธรรมการเรียนรู้และการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง และ 5) ภาวะผู้นำเชิงดิจิทัล และ (3) วิเคราะห์บทบาทของผู้บริหารสถานศึกษากับการพัฒนาการเรียนรู้ในยุคดิจิทัล ประกอบด้วย 1) การกำหนดวิสัยทัศน์และเป้าหมายของโรงเรียน 2) การส่งเสริมการเรียนรู้เชิงรุกและนวัตกรรม 3) การพัฒนาวัฒนธรรมองค์กรที่สนับสนุนการเรียนรู้ และ 4) การใช้เทคโนโลยีเพื่อเสริมสร้างการเรียนรู้

แนวทางพัฒนาผลการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติ ปีการศึกษา 2566 ของเครือข่ายโรงเรียนที่ 5 “ลานสกา” จังหวัดนครศรีธรรมราช

สาครินทร์ จันทรมณี — 2025-06-30

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาแนวทางในการพัฒนาผลการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติ ปีการศึกษา 2566 ของเครือข่ายโรงเรียนที่ 5 “ลานสกา” จังหวัดนครศรีธรรมราช และ 2) เพื่อเปรียบเทียบผลการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติของเครือข่ายโรงเรียนที่ 5 “ลานสกา” จังหวัดนครศรีธรรมราช ระหว่างปีการศึกษา 2565 และ 2566 การวิจัยนี้เป็นการวิจัยแบบผสมระหว่างการวิจัยเชิงคุณภาพกับเชิงปริมาณ การวิจัยเชิงคุณภาพโดยการสนทนากลุ่มเพื่อหาแนวทางพัฒนาผลการทดสอบฯ ที่ใช้กลุ่มตัวอย่างจำนวน 26 คนและใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา และการวิจัยเชิงปริมาณ ใช้ข้อมูลคะแนนการประเมินความสามารถด้านการอ่านของผู้เรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 (RT) การทดสอบความสามารถพื้นฐานของผู้เรียนระดับชาติ ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 (NT) และการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 (O-NET) ซึ่งเป็นข้อมูลทุติยภูมิจากนักเรียนที่เข้าร่วมการทดสอบ RT, NT และ O-NET จำนวน 671 คนในปีการศึกษา 2565 และ 667 คนในปีการศึกษา 2566 สถิติที่ใช้ ได้แก่ ค่าเฉลี่ย และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานและใช้การทดสอบ t-test ผลของการวิจัย พบว่า 1. แนวทางพัฒนาผลการทดสอบระดับชาติ ปี 2566 ของเครือข่ายโรงเรียนที่ 5 "ลานสกา" จ.นครศรีธรรมราชครอบคลุม 3 การทดสอบหลัก ได้แก่ การทดสอบ RT การทดสอบ NT และ การทดสอบ O-NET โดยเน้นบทบาทสำคัญของผู้บริหารและครู ดังนี้ การทดสอบ RT ผู้บริหารควรสนับสนุนแผนการสอนที่เน้นทักษะการอ่าน จัดสรรทรัพยากรและเวลาให้เหมาะสม พร้อมส่งเสริมกิจกรรมการเรียนรู้ที่สนุกสนานและร่วมมือกับผู้ปกครอง ส่วนครูต้องออกแบบการสอนที่กระตุ้นความสนใจนักเรียน เชื่อมโยงกับชีวิตประจำวันและใช้สื่อหลากหลาย รวมถึงประเมินผลผ่านการอ่านออกเสียงและจับใจความ การทดสอบ NT ผู้บริหารควรสนับสนุนการใช้สื่อดิจิทัลและอบรมครูเพื่อพัฒนาทักษะจำเป็น เช่น การอ่านจับใจความและแก้ปัญหาคณิตศาสตร์ ส่วนครูต้องจัดกิจกรรมที่กระตุ้นการเรียนรู้และใช้สื่อการสอนที่หลากหลาย เพื่อเพิ่มการมีส่วนร่วมของนักเรียน และการทดสอบ O-NET ผู้บริหารควรจัดสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการพัฒนาทักษะสำคัญ เช่น การอ่านจับใจความ การคำนวณ และการทดลองวิทยาศาสตร์ ส่วนครูต้องใช้การประเมินที่หลากหลายและติดตามความก้าวหน้า ของนักเรียนอย่างต่อเนื่อง ทั้งนี้เครือข่ายโรงเรียนควรร่วมมือกันพัฒนาการสอน แบ่งปันทรัพยากร จัดอบรมครู และส่งเสริมกิจกรรมนอกห้องเรียน เพื่อยกระดับผลการทดสอบอย่างยั่งยืน 2. ผลการเปรียบเทียบผลการทดสอบระดับชาติ ปี 2565 และ 2566 พบว่า 1) ผลการทดสอบ RT ทั้งการอ่านออกเสียงและการอ่านรู้เรื่อง ระหว่างปีการศึกษา 2565 และ 2566 ไม่แตกต่างกัน 2) ผลการทดสอบ NT วิชาภาษาไทย ระหว่างปีการศึกษา 2565 และ 2566 มีความแตกต่างกัน แต่วิชาคณิตศาสตร์ไม่แตกต่างกัน และ 3) ผลการทดสอบ O-NET ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ทั้ง 4 วิชา ได้แก่ วิชาภาษาไทย วิชาคณิตศาสตร์ วิชาวิทยาศาสตร์ และวิชาภาษาอังกฤษ ระหว่างปีการศึกษา 2565 และ 2566 ไม่แตกต่างกัน

การวิเคราะห์ปัจจัยเชิงสำรวจของความฉลาดรู้ด้านปัญญาประดิษฐ์เชิงสร้างสรรค์ สำหรับครูผู้สอนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาปทุมธานี

ณัฐพล บัวอุไร — 2025-06-30

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ปัจจัยเชิงสำรวจของความฉลาดรู้ด้านปัญญาประดิษฐ์เชิงสร้างสรรค์สำหรับครูผู้สอนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาปทุมธานี กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย คือ ข้าราชการครูในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาปทุมธานี ปีการศึกษา 2567 จากสถานศึกษาจำนวน 22 แห่ง จำนวน 350 คน ใช้การสุ่มกลุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน (Multistage Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือแบบสอบถามด้านความฉลาดรู้ด้านปัญญาประดิษฐ์เชิงสร้างสรรค์ตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหามีค่าดัชนีความสอดคล้องอยู่ระหว่าง 0.60 – 1.00 และมีค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับเท่ากับ 0.962 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การวิเคราะห์ปัจจัยเชิงสำรวจ ทำการสกัดปัจจัยด้วยการวิเคราะห์ปัจจัยร่วม เทคนิคย่อยวิธีแกนหลักและหมุนแกนปัจจัยแบบมุมฉากด้วยวิธีแวริแมกซ์ ผลการวิจัยพบว่า ปัจจัยของความฉลาดรู้ด้านปัญญาประดิษฐ์เชิงสร้างสรรค์สำหรับครูผู้สอนระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน ประกอบด้วย 3 ปัจจัย เรียงลำดับตามกระบวนการจัดการความรู้ ได้ดังนี้ 1. ปัจจัยด้านความเข้าใจเกี่ยวกับการใช้ GAI อย่างมีคุณภาพและคุณธรรม ซึ่งเป็นปัจจัยที่แสดงถึงความเข้าใจการทำงานขั้นพื้นฐานและสามารถใช้ GAI ได้อย่างเหมาะสม 2. ปัจจัยด้านการใช้ GAI อย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพ ซึ่งเป็นปัจจัยที่แสดงถึงการใช้คำสั่งเพื่อสั่งงาน GAI อย่างมีประสิทธิภาพและไม่ละเมิดสิทธิ์และ 3. ปัจจัยด้านการใช้ GAI ในบริบทต่าง ๆ ซึ่งเป็นปัจจัยที่แสดงถึงทักษะการใช้ GAI เพื่อช่วยทำงานหรือแก้ปัญหาในบริบทอื่น ๆ นอกเหนือจากการจัดการเรียนการสอน โดยทุกปัจจัยสามารถร่วมกันอธิบายความฉลาดรู้ด้านปัญญาประดิษฐ์เชิงสร้างสรรค์สำหรับครูผู้สอนระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานได้ 82.56% ซึ่งหน่วยงานทางการศึกษาสามารถนำผลการวิจัยไปใช้ในการกำหนดแผนการดำเนินการพัฒนาบุคลากรทางการศึกษาหรือครูผู้สอนเพื่อนำไปสู่การใช้ GAI ในการยกระดับคุณภาพการศึกษาที่เหมาะสมกับบริบทของหน่วยงานได้

การประเมินหลักสูตรท้องถิ่น “พลวัตพ่วงพรมคร” โดยใช้รูปแบบซิปป์

ธนาธิป รัตนพันธ์ — 2025-06-30

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินหลักสูตรท้องถิ่น “พลวัตพ่วงพรมคร” ตามรูปแบบซิปป์ (CIPP MODEL) ประกอบด้วย 1) บริบท 2) ปัจจัยนำเข้า 3) กระบวนการ และ 4) ผลผลิต กลุ่มเป้าหมาย คือ ผู้บริหาร คณะกรรมการสถานศึกษา ปราชญ์ชุมชน ครูผู้สอนกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม และนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4-6 โรงเรียนพ่วงพรมครวิทยา รวม 59 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถาม และแบบสัมภาษณ์ ผลการวิจัยพบว่า มีค่าเฉลี่ยทั้งหมด 4.74 อยู่ในระดับมากที่สุด โดยการประเมินบริบทมีคะแนนเฉลี่ย 4.76 อยู่ในระดับมากที่สุด มีวิสัยทัศน์ พันธกิจ จุดมุ่งหมายของหลักสูตรที่สอดคล้องกับบริบทของชุมชนและโรงเรียน โครงสร้างของหลักสูตรประกอบด้วย หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 พ่วงพรมครบ้านเรา หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 จากเมืองสองธรรม สู่เมืองคนดี หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 จากนภา ลงภูผา ผ่านทุ่งนา สู่มหานที หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 วิถีท้องถิ่น แดนดินพ่วงพรมคร หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 พอเพียงตามวิถีคนพ่วง และหน่วยการเรียนรู้ที่ 6 นวัตกรพ่วงพรมคร ซึ่งเป็นการนำองค์ความรู้ในท้องถิ่นมาจัดทำเป็นรายวิชาเพิ่มเติมที่บูรณาการระหว่างรายวิชา โดยมีกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรมเป็นแกนหลัก สำหรับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4-6 การประเมินปัจจัยนำเข้า มีคะแนนเฉลี่ย 4.72 อยู่ในระดับมากที่สุด ผู้บริหารมีการสนับสนุน ครูผู้สอนมีความรู้ความเข้าใจเป็นอย่างดี วัสดุอุปกรณ์ สถานที่ และงบประมาณมีเพียงพอในการดำเนินการ และได้รับการสนับสนุนจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและชุมชน การประเมินกระบวนการมีคะแนนเฉลี่ย 4.66 อยู่ในระดับมากที่สุด มีการ พัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นตามขั้นตอน จัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้อย่างหลากหลาย ยึดหลักผู้เรียนเป็นสำคัญ นำเอาประสบการณ์เดิมของผู้เรียนมาบูรณาการเพื่อสร้างการเรียนรู้ เน้นการวัดและการประเมินผลตามสภาพจริง ครู วิทยากร(ปราชญ์ชาวบ้าน) ผู้นำองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น มีส่วนร่วมในการประเมิน และมีการนิเทศติดตามการใช้หลักสูตรอย่างสม่ำเสมอจากผู้บริหาร และการประเมินผลผลิตมีคะแนนเฉลี่ย 4.87 อยู่ในระดับมากที่สุด นักเรียนมีความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับสภาพทั่วไป ลักษณะทางภูมิศาสตร์ ประวัติศาสตร์ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม สร้างนวัตกรรมที่สอดคล้องกับบริบทของชุมชนมีส่วนร่วมในการดูแล อนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติในชุมชนที่ส่งผลต่อวิถีชุมชน มีความตระหนักต่อประโยชน์ของทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมในชุมชนที่ส่งผลต่อการดำรงชีวิตทั้งในปัจจุบันและอนาคต มีส่วนร่วมเพื่ออนุรักษ์และสืบสาน และมีทักษะในการทำงานกลุ่ม การแก้ปัญหา การคิดวิเคราะห์ การคิดสร้างสรรค์

การศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนคณิตศาสตร์ด้านการบวก ลบ คูณ หารระคน ผ่านการเรียนรู้แบบร่วมมือเทคนิคเพื่อนคู่คิดและบอร์ดเกมของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4

วิไล บุญทาป — 2025-06-30

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนคณิตศาสตร์ด้านการบวก ลบ คูณ หารระคน ผ่านการเรียนรู้แบบร่วมมือเทคนิคเพื่อนคู่คิดและบอร์ดเกม ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เทียบกับเกณฑ์ร้อยละ 70 2) เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนคณิตศาสตร์ เรื่อง การบวก ลบ คูณ หารระคน ก่อนและหลังใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือเทคนิคเพื่อนคู่คิดและบอร์ดเกมของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 กลุ่มตัวอย่าง คือ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ที่กำลังศึกษาในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2567 โรงเรียนบ้านพรมลีศรีสว่าง อำเภอหนองกุงศรี จังหวัดกาฬสินธุ์ จำนวน 11 คน ซึ่งได้มาจากการเลือกแบบสุ่มจากนักเรียนที่มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรู้วิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง การบวก ลบ คูณ หารระคน ต่ำกว่าร้อยละ 60 เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แผนการจัดการเรียนรู้วิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง การบวก ลบ คูณ หารระคน ผ่านการเรียนรู้แบบร่วมมือเทคนิคเพื่อนคู่คิดและบอร์ดเกมของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์การเรียนคณิตศาสตร์ แผนการจัดการเรียนรู้วิชาคณิตศาสตร์ผ่านการประเมินจากผู้เชี่ยวชาญ 3 ท่าน ซึ่งมีค่าเฉลี่ยความเหมาะสมระหว่าง 4.33 ถึง 4.67 (จากคะแนนเต็ม 5) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์มีค่าดัชนีความตรงตามเนื้อหา (IOC) ≥ 0.50 ค่าอำนาจจำแนกระหว่าง 0.20–1.00 ค่าระดับความยากระหว่าง 0.20–0.80 และค่าความเชื่อมั่นของแบบทดสอบเท่ากับ 0.99 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบค่าที (t-test) ผลการวิจัยพบว่า 1) คะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าเกณฑ์ร้อยละ 70 การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนคณิตศาสตร์ด้านการบวก ลบ คูณ หารระคน ผ่านการเรียนรู้แบบร่วมมือเทคนิคเพื่อนคู่คิดและบอร์ดเกม ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เทียบกับเกณฑ์ร้อยละ 70 2) เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนคณิตศาสตร์ เรื่อง การบวก ลบ คูณ หารระคน ก่อนและหลังใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือเทคนิคเพื่อนคู่คิดและบอร์ดเกมของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 กลุ่มตัวอย่าง คือ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ที่กำลังศึกษาในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2567 โรงเรียนบ้านพรมลีศรีสว่าง อำเภอหนองกุงศรี จังหวัดกาฬสินธุ์ จำนวน 11 คน ซึ่งได้มาจากการเลือกแบบสุ่มจากนักเรียนที่มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรู้วิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง การบวก ลบ คูณ หารระคน ต่ำกว่าร้อยละ 60 เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แผนการจัดการเรียนรู้วิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง การบวก ลบ คูณ หารระคน ผ่านการเรียนรู้แบบร่วมมือเทคนิคเพื่อนคู่คิดและบอร์ดเกมของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์การเรียนคณิตศาสตร์ แผนการจัดการเรียนรู้วิชาคณิตศาสตร์ผ่านการประเมินจากผู้เชี่ยวชาญ 3 ท่าน ซึ่งมีค่าเฉลี่ยความเหมาะสมระหว่าง 4.33 ถึง 4.67 (จากคะแนนเต็ม 5) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์มีค่าดัชนีความตรงตามเนื้อหา (IOC) ≥ 0.50 ค่าอำนาจจำแนกระหว่าง 0.20–1.00 ค่าระดับความยากระหว่าง 0.20–0.80 และค่าความเชื่อมั่นของแบบทดสอบเท่ากับ 0.99 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบค่าที (t-test) ผลการวิจัยพบว่า 1) คะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าเกณฑ์ร้อยละ 70 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (ค่าเฉลี่ย = 17.27 หรือ 86.36%) และ 2) คะแนนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (ก่อนเรียนค่าเฉลี่ย = 8.00 เทียบกับหลังเรียน 17.27)