@article{มหายโส_2018, title={ศึกษาแนวคิดเกี่ยวกับอิสรภาวะในการกระทำตามทัศนะ ของลัทธิเหตุวิสัยกับ พุทธปรัชญาเถรวาท}, volume={6}, url={https://so02.tci-thaijo.org/index.php/JBS/article/view/134975}, abstractNote={<p class="p1" style="text-align: justify;">การศึกษาเชิงวิเคราะห์แนวคิดเกี่ยวกับอิสรภาวะในการกระทำตามทัศนะของลัทธิเหตุวิสัยกับพุทธปรัชญาเถรวาท<span class="Apple-converted-space">  </span>โดยมีวัตถุประสงค์<span class="Apple-converted-space">  </span>คือ เพื่อศึกษาสารัตถะในการกระทำตามทัศนะของลัทธิเหตุวิสัยและพุทธปรัชญาเถรวาท<span class="Apple-converted-space">  </span>และเพื่อศึกษาเปรียบเทียบความเหมือน<span class="Apple-converted-space">  </span>ความต่างเกี่ยวกับอิสระภาวะในการกระทำตามทัศนะของลัทธิเหตุวิสัยและพุทธปรัชญาเถรวาท <span class="Apple-converted-space">  </span>ซึ่งเป็นการศึกษาเอกสาร (Documentary Research) โดยมีขั้นตอน คือ 1) รวบรวมและศึกษาข้อมูลเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับแนวคิดอิสรภาวะในพฤติกรรมของมนุษย์ตามทัศนะของลัทธิเหตุวิสัยกับกรรมในพุทธปรัชญาเถรวาทจากแหล่งข้อมูลต่างๆ 2) ศึกษาทำความเข้าใจ วิเคราะห์ สังเคราะห์ข้อมูลและทำการเปรียบเทียบ แนวความคิดทั้งสองตามกรอบที่กำหนด โดยมุ่งให้ตอบวัตถุประสงค์และปัญหาที่ต้องการทราบ 3) สรุปผล และข้อเสนอแนะ</p> <p class="p1" style="text-align: justify;">จากการศึกษา พบว่า การกระทำตามตามทัศนะแนวคิดเหตุวิสัยตั้งอยู่พื้นฐานความเป็นเหตุเป็นผลทางรูปธรรมที่สามารถสัมผัสได้ด้วย ตา หู จมูก ลิ้น กาย<span class="Apple-converted-space">  </span>โดยวิธีการคาดคะเนและการอนุมาน ที่เป็นกระบวนการของการทดทองลองบนฐานของประสาทสัมผัส จึงรู้และเข้าใจเฉพาะรูปธรรม ซึ่งเห็นว่า ทุกสิ่งล้วนมีเหตุเกิด ไม่มีสิ่งใดที่เกิดขึ้นมาลอย ๆ<span class="Apple-converted-space">  </span>ทุกอย่างขาดความเป็นอิสระในตัวเอง อดีตผลักดันให้เกิดปัจจุบัน<span class="Apple-converted-space">  </span>ปัจจุบันผลักดันให้เกิดอนาคต<span class="Apple-converted-space">  </span>พฤติกรรมทุกอย่างล้วนตกอยู่ในอำนาจของสิ่งเร้า<span class="Apple-converted-space">  </span>ขาดความเป็นอิสระโดยสิ้นเชิง<span class="Apple-converted-space">  </span>ด้วยอิทธิพล แนวคิดทางเหตุวิสัยทำให้บุคคล<span class="Apple-converted-space">  </span>สังคม<span class="Apple-converted-space">  </span>เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างมากมาย<span class="Apple-converted-space">  </span>โดยเฉพาะทางวัตถุ หรือความเปลี่ยนแปลงทางความเชื่อ ความคิด<span class="Apple-converted-space">  </span>ที่ไม่อิงสิ่งลี้ลับ แต่กลับหันมาค้นหาความจริงด้วยการพิสูจน์ทางวิทยาศาสตร์ที่มีกระบวนการทางเหตุผลมากขึ้น<span class="Apple-converted-space">  </span>แต่ในทางเดียวกัน คุณค่าทางด้านศีลธรรมจริยธรรมกลับเริ่มหมดความสำคัญไปด้วย</p> <p class="p1" style="text-align: justify;">การกระทำตามตามทัศนะแนวคิดพุทธปรัชญาเถรวาท มีความหมายที่กว้างกว่าลัทธิเหตุวิสัย ทั้งนี้เพราะพุทธปรัชญาเถรวาทมีความหมายคลุมไปถึงทั้งรูปธรรมและนามธรรม<span class="Apple-converted-space">  </span>ทั้งนี้เพราะพุทธปรัชญาเถรวาทเกิดขึ้นและตั้งอยู่บนรากฐานที่เกิดจากประสบการณ์ทั้งรูปธรรมและนามธรรม มองเห็นเหตุปัจจัยที่เกื้อหนุนอย่างสัมพันธ์นั่นเอง<span class="Apple-converted-space">  </span>ซึ่งมีขอบเขตไปถึงเหตุปัจจัยอื่นที่นอกเหนือจากประสาทสัมผัสทั้ง 5 แต่ทุกอย่างล้วนมีเหตุปัจจัยเกื้อหนุนกันเสมอ และยังกล่าวถึงวิธีการให้พ้นจากเหตุปัจจัยปรุงแต่ง เพื่อเข้าสู้ ภาวะอิสระอย่างแท้จริง จากอิทธิพลของพุทธปรัชญาเถรวาท<span class="Apple-converted-space">  </span>ทำให้ความเชื่อ หลักการปฏิบัติที่บุคคลสามารถพิสูจน์ได้ด้วยตนเองแล้วก็ยังให้ความสำคัญทางทางรูปธรรมและนามธรรม<span class="Apple-converted-space">  </span>กล่าวคือ ให้ทั้งทางส่วนภายนอก ไม่ว่าจะเป็นในส่วนบุคคล<span class="Apple-converted-space">  </span>สังคมแล้วยังเน้นการพัฒนาภายในคือคุณค่าทางจิตเป็นสำคัญด้วย<span class="Apple-converted-space">   </span></p> <p class="p1" style="text-align: justify;">เมื่อเปรียบเทียบแนวคิดทั้งสองจะเห็นว่า<span class="Apple-converted-space">  </span>ลัทธิเหตุวิสัยมุ่งต้องการเพื่อสนองความปรารถนาของบุคคล<span class="Apple-converted-space">  </span>สังคม<span class="Apple-converted-space">  </span>เป็นสำคัญ<span class="Apple-converted-space">  </span>ซึ่งยากที่จะคำนึงถึงคุณค่าที่แท้จริง<span class="Apple-converted-space">  </span>ส่วนพุทธปรัชญาเถรวาทนั้น<span class="Apple-converted-space">  </span>มุ่งที่จะให้บุคคล<span class="Apple-converted-space">  </span>สังคมเข้าใจในความเป็นจริง<span class="Apple-converted-space">  </span>โดยให้ความสำคัญจากคุณค่าภายในเพื่อผลที่ออกมาสู่ภายนอก</p>}, number={2}, journal={วารสารพุทธศาสตร์ศึกษา}, author={มหายโส พระสิรภพ}, year={2018}, month={ก.ค.} }