วิถีการผลิตกาแฟของเกษตรกรบ้านควนขี้แรด อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิถีการผลิตกาแฟของเกษตรกรบ้านควนขี้แรด ตำบลพะตง อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา การเก็บรวบรวมข้อมูลใช้วิธีการสังเกต การสัมภาษณ์เจาะลึก และการประชุมระดมความคิด ผู้ให้ข้อมูลหลักใช้วิธีการคัดเลือกแบบเจาะจง จำนวนรวม 20 คน การตรวจสอบข้อมูลใช้วิธีการตรวจสอบแบบสามเส้า การวิเคราะห์ข้อมูลใช้วิธีการวิเคราะห์เนื้อหาแบบดั้งเดิม ผลการศึกษาพบว่า วิถีการผลิตกาแฟของเกษตรกรบ้านควนขี้แรดให้ความสำคัญกับหลักการต่อไปนี้ (1) เกษตรผสมผสาน สวนสมรมของเกษตรกรมีความต่างระดับของเรือนยอด 4-5 ระดับเกษตรกรปลูกกาแฟพันธุ์ โรบัสต้าร่วมกับไม้ผลชนิดอื่น เช่น หยี ทุเรียน ลองกอง ต้นกาแฟอาศัยร่มเงาของไม้ผลเหล่านี้ในการเจริญเติบโต (2) เกษตรประณีต หมายถึงการดูแลพื้นที่ทางการเกษตรซึ่งมีจำกัดให้เกิดประโยชน์สูงสุดโดยไม่มีสูตรสำเร็จตายตัว ในที่นี้ กาแฟเป็นพืชที่มาทีหลัง เกษตรกรบริหารพื้นที่ทางการเกษตรขนาดเล็กให้สามารถปลูกกาแฟได้ โดยไม่จำเป็นต้องเพิ่มแปลงที่ดิน (3) เกษตรธรรมชาติ เกษตรกรเน้นใช้ปุ๋ยอินทรีย์และน้ำฝนในการดูแลสวนเกษตรและบำรุงดิน (4) หลักความพอเพียง เกษตรกรแบ่งกาแฟที่ผลิตได้ เก็บไว้บริโภคเองในครัวเรือน เพื่อลดรายจ่าย และจำหน่ายส่วนที่เหลือเพื่อเพิ่มรายได้โดยไม่ได้มุ่งหวังกำไรเกินควร (5) หลักพึ่งตนเอง เกษตรกรใช้ภูมิปัญญาชาวบ้าน อาศัยแรงงานคน และใช้เครื่องมือวัสดุอุปกรณ์ที่หาได้ง่าย ในท้องถิ่น วิถีการผลิตกาแฟของเกษตรกรบ้านควนขี้แรดตามหลักการทั้งหมดข้างต้นนี้เป็นฐานสำหรับ ความมั่นคงทางอาชีพและการพัฒนาอย่างยั่งยืน